التشيع المصري الفاطمي: اشعاع حي و حضاري: مئتان و عشر سنوات من الإبداع الانساني: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' :' به ': ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'فاطمیان (ابهام زدایی)' به 'فاطمیان (ابهام‌زدایی)') |
||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|فاطمیان ( | {{کاربردهای دیگر|فاطمیان (ابهام‌زدایی)}} | ||
'''التشيع المصري الفاطمي'''، كه نام كامل آن در جلدهاى 4 تا 6، «التشيع المصري الفاطمي: إشعاع حي و حضاري: مائتان و عشر سنوات من الإبداع الإنساني» و در جلد 1 و 2، «حضارة مصر في ظل الإسلام الشيعي: مائتان و عشر سنوات من الإبداع الإنساني» است، تأليف [[صالح، حسن محمد|حسن محمد صالح]] مى‌باشد كه 250 سال حكومت فاطميان مصر را با استفاده از منابع تاريخى مورد بررسى قرار داده است. كتاب در شش جلد به زبان عربى منتشر شده است. | '''التشيع المصري الفاطمي'''، كه نام كامل آن در جلدهاى 4 تا 6، «التشيع المصري الفاطمي: إشعاع حي و حضاري: مائتان و عشر سنوات من الإبداع الإنساني» و در جلد 1 و 2، «حضارة مصر في ظل الإسلام الشيعي: مائتان و عشر سنوات من الإبداع الإنساني» است، تأليف [[صالح، حسن محمد|حسن محمد صالح]] مى‌باشد كه 250 سال حكومت فاطميان مصر را با استفاده از منابع تاريخى مورد بررسى قرار داده است. كتاب در شش جلد به زبان عربى منتشر شده است. | ||
نسخهٔ کنونی تا ۸ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۰:۴۲
| التشیع المصری الفاطمی: اشعاع حی و حضاری: مئتان و عشر سنوات من الإبداع الانسانی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صالح، حسن محمد (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | حضاره مصر فی ظل الاسلام الشیعی: مئتان و عشر سنوات من الابداع الانسانی
اشعاع حی و حضاری مئتان و عشر سنوات من الابداع الانسانی |
| ناشر | دار المحجة البيضاء |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 2003 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | شیعه - مصر - تاریخ |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 6 |
| کد کنگره | BP 239 /ص2ت5* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
التشيع المصري الفاطمي، كه نام كامل آن در جلدهاى 4 تا 6، «التشيع المصري الفاطمي: إشعاع حي و حضاري: مائتان و عشر سنوات من الإبداع الإنساني» و در جلد 1 و 2، «حضارة مصر في ظل الإسلام الشيعي: مائتان و عشر سنوات من الإبداع الإنساني» است، تأليف حسن محمد صالح مى‌باشد كه 250 سال حكومت فاطميان مصر را با استفاده از منابع تاريخى مورد بررسى قرار داده است. كتاب در شش جلد به زبان عربى منتشر شده است.
ساختار
جلد اول كتاب، مشتمل بر يك مقدمه و سه باب است. جلدهاى ديگر اثر نيز در ضمن چند باب و فصول متعدد تدوين شده است.
نویسنده از منابع متعددى در نگارش اين اثر استفاده كرده كه آثار مقريزى از مهم‌ترين آنهاست. وى گاه تنها نام شخص را در متن ذكر كرده و گاه به كتاب او نيز اشاره كرده است.
گزارش محتوا
نویسنده در مقدمه كتاب به تشابه فقهى و اعتقادى فاطميان شيعه مصر، زيديه و اماميه اثناعشريه اشاره كرده و تفاوت آنها را در بحث امامت دانسته است.[۱]
مطالب جلدهاى شش‌گانه كتاب به‌اختصار بدين شرح است:
- اين جلد در سه باب تدوين شده است. اولین باب كتاب با تبيين معناى شيعه آغاز شده است. نویسنده، بنيان‌گذار تفكر شيعى را شخص پيامبر(ص) دانسته است. پس از آن به واقعه اصحاب كساء كه هر سه فرقه اماميه، زيديه و فاطميه به آن معتقدند و برخى وقايع صدر اسلام، مانند: جنگ جمل، صفين و اسامى ائمه اطهار(ع) و ائمه اسماعيليه اشاره كرده است.
- در باب دوم اين جلد، اسامى ائمه فرقه فاطميه از زمان عبيدالله مهدى به‌عنوان اولین حاكم مغرب تا زمان الظافر بأمرالله و حوادث زمان آنها ذكر شده است.[۲]در باب سوم حوادث زمان چهاردهمين خليفه فاطمى العاضد لدين‌الله ذكر شده است.[۳]اين جلد با قصيده‌اى كه در آن اسامى خلفاى فاطمى ذكر شده و بحثى در اسباب سقوط دولت فاطميه به پایان رسيده است.
- باب اول اين جلد از كتاب، به ذكر اسامى وزراى دولت فاطمى اختصاص يافته است.[۴]در باب دوم ابتدا به تشيع در مصر پيش از فاطميان پرداخته شده است. نویسنده، حكومت فاطمى را اولین نظام حزبى سرّى به معناى امروزى آن دانسته است.[۵]
- اصطلاحات شبكه دعوت و تبليغ را كه در اين حكومت رسميت يافت، مانند داعى مطلق، داعى محدود، حجت، باب و امام در ادامه شرح و توضيح داده شده است.[۶]فرقه فاطميه از زمان اسماعيل بن جعفر تا عبيدالله مهدى در خفا و ستر قرار داشتند و لذا نویسنده تصريح كرده است كه در كتب مورخين معاصر اين دوره مانند ابن جرير طبرى و مسعودى گمشده خود را نمى‌يابيم. هر دو كتاب به وقايع لشكرى و مقاتل طالبيين و جنگى كه بين انصار و مبلغين آنها از يك‌سو و بين خلفاى عباسى صورت گرفته، اشاره كرده‌اند. مسعودى به‌صورت مستقيم از اسماعيليه خبر نداده، بلكه از برخى فرقه‌ها كه از آن جدا شده، مانند قرامطه خبر مى‌دهند.[۷]
- در اين باب، همچنين مطالبى درباره عاشورا، اذان شيعى، ازدواج موقت، قبور خاندان اهل‌بيت(ع) در مصر ذكر شده است.[۸]
- در باب سوم اين جلد به قضاوت و مؤسسات قانون آن در دولت فاطمى اشاره شده است. انواع زندان‌ها، شبكه اطلاعاتى و ديوان جهاد از عناوين مباحث اين فصل است.[۹]
- نویسنده در ابتداى اين جلد ادعا كرده است كه تاريخ از گذشته تا حال حكّامى مانند خلفاى فاطمى نديده است كه اعتقاد كامل به آزادى عقيده داشته باشند. وى تأكيد مى‌كند كه اگر تاريخ دولت فاطمى را مطالعه كنيم و با دقت قضات، نويسندگان و وزراى آن را شناسايى كنيم، خواهيم دانست كه از مذاهب و اديان مختلف بوده‌اند و فرقى بين مسلمان و غير مسلمان و قبطى و يهودى نبوده است؛ جز اينكه خدمت درست و رعايت مصالح ملت مصر و دارالخلافه، ملاك گزينش بوده است.[۱۰]نویسنده در ادامه اين جلد، حكومت فاطميه را از جهات مختلف صنعتى، فرهنگى و سياسى مورد بررسى قرار داده است. وى در بخشى از كتاب به عجايب و اهرام مصر پرداخته و خاطرنشان مى‌كند كه در طول بيش از 250 سال حكومت فاطميان بر حفظ آنها و ممانعت از سرقت و نابودى آنها اهتمام داشته‌اند.[۱۱]بررسى صنعت عطر، موسيقى، نقاشى، جواهرات، شيشه، اسلحه و مانند آن از ديگر مباحث ذكرشده در اين جلد از كتاب است.
- در جلد چهارم كتاب، اشعار و آثار ادبا درباره تمدن مصر در زمان فاطميان مورد بررسى قرار گرفته است. در باب اول، اشعار خلفا و وزراى فاطمى و در باب دوم اشعار شعراى مصرى فاطمى درباره موضوعات متنوع مانند اهرام، زلزله، زندان، قاضى عادل، مدرسه ذكر شده است.[۱۲]در ادامه، اشعارى كه درباره جنگ و يا در هجو، مدح يا رثاى حكما و وزراى فاطمى سروده شده، ديده مى‌شود. همچنين اشعار حكمى و فلسفى و دينى نيز گردآورى شده است.[۱۳]
- در اين جلد از كتاب، ادبيات منثور در عصر فاطمى مصر از جمله خطابه‌ها، نوشته‌هاى فلسفى، فقهى، تاريخى و صنعت ادبى مقامه‌نويسى مورد مطالعه قرار گرفته است.[۱۴]
- در باب دوم، مدارس و دانشگاه‌هاى مصر در عصر فاطمى ذكر شده است. مقريزى، يعقوب بن كلّس را مؤسس اولین مدرسه رسمى در قاهره دانسته است كه در منزلش طلاب علوم دينى را با فقه جعفرى و اجتهادات اسماعيليه آشنا مى‌كرد.[۱۵]
- اهميت علم هيئت و نجوم در فرقه فاطميه، بررسى علم پزشکى در عصر فاطمى مصر، ويژگى‌هاى فنى ادبيات در اين عصر و اوضاع شعر و ادب پس از دوره فاطميان از ديگر مباحث اين جلد است.
- نویسنده همچنين در يك فصل مجزا آرا و ديدگاه‌هاى مورخين گذشته و حال را درباره عصر فاطمى گردآورى و ارائه نموده است.[۱۶]
- در انتهاى اين جلد از كتاب، مقاله‌اى به قلم عبدالله نجار با عنوان «آيا نزدیکى شيعه و سنى ممكن است؟» و سپس شرح حال مختصرى از نویسنده كتاب آمده است.[۱۷]
- جلد ششم به فهارس كتاب اختصاص يافته است.
وضعيت كتاب
آدرس مطالب در پاورقى صفحات ذكر شده است. فهرست هريك از جلدهاى كتاب در انتهاى آن آمده است. در جلد ششم كتاب، فهارس مصادر و مراجع، اعلام، جماعت‌ها و دولت‌ها، شهرها و اعياد و مناسبت‌ها به ترتيب حروف الفبا ذكر شده است.
پانويس
- ↑ مقدمه، ص9 - 10
- ↑ متن كتاب، جلد 1، ص146 - 465
- ↑ همان، ص466 - 492
- ↑ همان، جلد 2، ص7 - 78
- ↑ همان، ص87
- ↑ همان، ص87 - 92
- ↑ همان، ج 2، ص95
- ↑ همان، ص227 - 312
- ↑ همان، ص317 - 531
- ↑ همان، جلد 3، ص7 - 8
- ↑ همان، جلد 3، ص420
- ↑ همان، جلد 4، ص55 - 159
- ↑ همان، ص165 - 412
- ↑ همان، جلد 5، ص7 - 80
- ↑ همان، ص91
- ↑ همان، ص211 - 274
- ↑ همان، ص275 - 280
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.
وابسته‌ها
الشيعة و التشيع في فكر القادة و رؤية الأئمة
وابسته‌ها
تاریخ و اندیشه‌های اسماعیلی در سده‌های میانه
تاريخ الخلفاء الفاطميين بالغرب القسم الخاص من كتاب عيون الأخبار
اتعاظ الحنفا بأخبار الأئمة الفاطميين الخلفا
پژوهشی در یکی از امپراتوریهای اسلامی: تاریخ فاطمیان و منابع آن
تاریخ اسماعیلیان در ایران در سده‌های 5 - 7 هجری
زمینه‌های پیدایش خلافت فاطمیان
اسماعیلیون و مغول و خواجه نصیرالدین طوسی
فاطمیان و سنتهای تعلیمی و علمی آنان
الحياة الاجتماعية في العصر الفاطمي
التشيّع (نشوؤه - مراحله - مقوّماته)
التشيع في العراق و صلاته بالمرجعية و إيران
التشيع و التحول في العصر الصفوي