۱۴۴٬۵۹۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'فارسنامه (ابهام زدایی)' به 'فارسنامه (ابهامزدایی)'
جز (جایگزینی متن - 'هـ.ش' به 'ش') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'فارسنامه (ابهام زدایی)' به 'فارسنامه (ابهامزدایی)') |
||
| (۲۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR02250J1.jpg | | تصویر =NUR02250J1.jpg | ||
| خط ۵: | خط ۴: | ||
| عنوانهای دیگر =بر اساس متن مصحح لسترنج و نیکلسن | | عنوانهای دیگر =بر اساس متن مصحح لسترنج و نیکلسن | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ابن بلخی]] ( | [[ابن بلخی]] (نویسنده) | ||
[[رستگار فسایی، منصور]] (مصحح) | [[رستگار فسایی، منصور]] (مصحح) | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۲: | ||
| سال نشر = 1374 ش | | سال نشر = 1374 ش | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE02250AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =02250 | |||
| کتابخوان همراه نور =02250 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|فارسنامه (ابهامزدایی)}} | |||
'''فارسنامه ابن بلخى'''، اثر [[ابن بلخی]] و تصحیح [[رستگار فسایی، منصور|منصور رستگار فسایی]]، جزء تاريخ و جغرافياى محلى عمومى منطقه فارس، مربوط به اوايل قرن ششم هجرى قمرى محسوب مىشود. اين كتاب، قديمىترين كتابى است كه اطلاعات جامع و منحصربهفردى را درباره فارس، به زبان فارسى و با انشايى سليس و روان و در شيوهاى موجز و دلنشين به اهل فضل و ادب عرضه داشته است و از زمان تأليف، بهعنوان منبعى معتبر در شناخت فارس، مورد قبول و استفاده پژوهشگران و صاحبنظران قرار گرفته است. | |||
نویسنده فارسنامه در مقدمهى كتاب، هدف از نگارش آن را توصيف وضعيت تاريخى و جغرافيايى فارس در جهت آگاه كردن سلطان سلجوقى از موقعيت اين ايالت عنوان مىكند. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب، با مقدمه مصحح و مقدمه لسترنج و نيكلسون آغاز شده است. فصلبندى كتاب، بدينگونه است كه پس از گفتوگويى كوتاه از مسائل ادارى ولايت، وصف نواحى مختلف و راههاى عمده آن را مىآورد، آنگاه مطالب مختلفى از قبايل مقيم ولايت و به دنبال آن، سخن از خراج به ميان مىآورد. | كتاب، با مقدمه مصحح و مقدمه لسترنج و نيكلسون آغاز شده است. فصلبندى كتاب، بدينگونه است كه پس از گفتوگويى كوتاه از مسائل ادارى ولايت، وصف نواحى مختلف و راههاى عمده آن را مىآورد، آنگاه مطالب مختلفى از قبايل مقيم ولايت و به دنبال آن، سخن از خراج به ميان مىآورد. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
نخستين تاريخ محلى فارس، فارسنامه ابن بلخى است. اين اثر، در نوع خود تاريخ ايالت فارس است و رويكردى ايالتى و نه شهرى دارد. اين اثر، از معدود آثارى است كه مطالب حشو و زائد ندارد و مشحون از اطلاعات جالب و بديع اجتماعى، اقتصادى و تاريخى است، ولى بيشتر مبتنى بر مباحث جغرافيايى و فرهنگى است تا تاريخى. | نخستين تاريخ محلى فارس، فارسنامه ابن بلخى است. اين اثر، در نوع خود تاريخ ايالت فارس است و رويكردى ايالتى و نه شهرى دارد. اين اثر، از معدود آثارى است كه مطالب حشو و زائد ندارد و مشحون از اطلاعات جالب و بديع اجتماعى، اقتصادى و تاريخى است، ولى بيشتر مبتنى بر مباحث جغرافيايى و فرهنگى است تا تاريخى. | ||
| خط ۵۲: | خط ۴۸: | ||
#بخش اول، در تاريخ سرزمين پارس از جمله تاريخ پيش از اسلام و فتح اعراب است. بيان تاريخچه دور و دراز ايالت و شهر در تواريخ محلى امرى عادى است و اما در فارسنامه به علت موقعيت ايالت فارس بهعنوان خاستگاه سلسلههاى باستانى، تاريخ پيش از اسلام ايران، در آن گنجانده شده است. در اينگونه موارد به تعبير گيب، تمايز بين تاريخ عمومى و تاريخ محلى مشكل است. | #بخش اول، در تاريخ سرزمين پارس از جمله تاريخ پيش از اسلام و فتح اعراب است. بيان تاريخچه دور و دراز ايالت و شهر در تواريخ محلى امرى عادى است و اما در فارسنامه به علت موقعيت ايالت فارس بهعنوان خاستگاه سلسلههاى باستانى، تاريخ پيش از اسلام ايران، در آن گنجانده شده است. در اينگونه موارد به تعبير گيب، تمايز بين تاريخ عمومى و تاريخ محلى مشكل است. | ||
#بخش دوم، جغرافياى پارس، شهرها، آب و هوا، محصولات، كورهها و مسائل مالى و ديوانى، خراج و عشر است. اين فصل، مطالب تاريخى نيز درباره ديلميان، سلجوقيان، شبانكاره و كردهاى پارس دارد. مؤلف، بسان مورخان محلى، با تعصب، از اهميت و منزلت ايالت پارس سخن گفته و با استناد به آيات، روايات و احاديث، فارسیان را قريش عجم دانسته است. او حتى برترى فرزندان امام حسين(ع) بر فرزندان امام حسن(ع) را به سبب جده آنها شهربانو دختر يزدگرد مىداند. او از قول پيامبر(ص) نقل كرده است كه علت تداوم حاكميت شاهان پارس با وجود آتشپرستى، رفتار عادلانه آنها بود. او با استناد به آيه پنجم از سوره | #بخش دوم، جغرافياى پارس، شهرها، آب و هوا، محصولات، كورهها و مسائل مالى و ديوانى، خراج و عشر است. اين فصل، مطالب تاريخى نيز درباره ديلميان، سلجوقيان، شبانكاره و كردهاى پارس دارد. مؤلف، بسان مورخان محلى، با تعصب، از اهميت و منزلت ايالت پارس سخن گفته و با استناد به آيات، روايات و احاديث، فارسیان را قريش عجم دانسته است. او حتى برترى فرزندان امام حسين(ع) بر فرزندان امام حسن(ع) را به سبب جده آنها شهربانو دختر يزدگرد مىداند. او از قول پيامبر(ص) نقل كرده است كه علت تداوم حاكميت شاهان پارس با وجود آتشپرستى، رفتار عادلانه آنها بود. او با استناد به آيه پنجم از سوره مبارکه بنى اسرائيل و آيه شانزدهم از سوره مبارکه فتح اعتقاد دارد كه مراد از مردان نيرومند در اين آيات، همان پارسيان هستند. اين در حالى است كه مؤلف تاريخ سيستان، اين آيات را درباره مردان سيستان تفسير كرده است. | ||
منابع مؤلف، همان تواريخ عمومى و مشهور، مانند آثار [[حمزه اصفهانی، حمزه بن حسن|حمزه اصفهانى]] و [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] و در بخش مسائل مالى و ديوانى، كتاب خراج جعفر بن قدامه است. لسترنج، در مقدمه فارسنامه به تفصيل از اخذ و اقتباس ابن بلخى در احوال تاريخ قبل از اسلام، از جمله ساسانيان، از [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] بحث كرده است. | منابع مؤلف، همان تواريخ عمومى و مشهور، مانند آثار [[حمزه اصفهانی، حمزه بن حسن|حمزه اصفهانى]] و [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] و در بخش مسائل مالى و ديوانى، كتاب خراج جعفر بن قدامه است. لسترنج، در مقدمه فارسنامه به تفصيل از اخذ و اقتباس ابن بلخى در احوال تاريخ قبل از اسلام، از جمله ساسانيان، از [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] بحث كرده است. | ||
| خط ۷۲: | خط ۶۸: | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
#مقدمههاى مصحح و نيكلسون و متن كتاب؛ | #مقدمههاى مصحح و نيكلسون و متن كتاب؛ | ||
#تاريخ نوشتههاى جغرافيايى در جهان اسلامى، كراچكوفسكى، ص 254 - 255؛ | #تاريخ نوشتههاى جغرافيايى در جهان اسلامى، كراچكوفسكى، ص 254 - 255؛ | ||
| خط ۸۰: | خط ۷۴: | ||
#سير تاريخنگارى محلى ايالت فارس، رحيملو، يوسف، مجله دانشكده ادبيات و علوم انسانى(دانشگاه اصفهان)، بهار 1384، شماره 40، صفحه 1 تا 12. | #سير تاريخنگارى محلى ايالت فارس، رحيملو، يوسف، مجله دانشكده ادبيات و علوم انسانى(دانشگاه اصفهان)، بهار 1384، شماره 40، صفحه 1 تا 12. | ||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[فارسنامه (تعريب)]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:تاریخ]] | |||
[[رده:تاریخ ایران]] | |||