۱۱۸٬۷۳۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '== ساختار == ' به '== ساختار == ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ابن ابی‌الربیع، احمد بن محمد]] ( | [[ابن ابی‌الربیع، احمد بن محمد]] (نویسنده) | ||
[[آل سعود، عبدالعزیز بن فهد]] (محقق) | [[آل سعود، عبدالعزیز بن فهد]] (محقق) | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE16537AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE16537AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =16537 | |||
| کتابخوان همراه نور =16537 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''سلوك المالك | |||
'''سلوك المالك في تدبير الممالك'''، اثر [[ابن ابی‌الربیع، احمد بن محمد|شهاب‌الدين، احمد بن محمد بن ابى الربيع]] (218 تا 272ق)، با تحقيق و تصحيح [[آل سعود، عبدالعزیز بن فهد|عبدالعزيز بن فهد بن عبدالعزيز]]، در موضوع اسلام و سياست، خلافت، اخلاق و آداب مملكت‌دارى بوده كه به زبان عربى و در قرن هفتم قمرى، تأليف شده است. | |||
مؤلف، انگيزه خود را براى نگارش كتاب، نخست، دستور هشتمين خليفه عباسى، معتصم بن هارون الرشيد و سپس رؤيت كتابى به شيوه درختى و نمودارى در رشته طب، اعلام كرده كه او را مشتاق به نوشتن كتابى به اين سبک | مؤلف، انگيزه خود را براى نگارش كتاب، نخست، دستور هشتمين خليفه عباسى، معتصم بن هارون الرشيد و سپس رؤيت كتابى به شيوه درختى و نمودارى در رشته طب، اعلام كرده كه او را مشتاق به نوشتن كتابى به اين سبک در مورد نفس انسان نموده است.<ref>مقدمه، ص 26</ref> | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب، با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و مطالب، در چهار فصل ارائه شده است. | كتاب، با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز و مطالب، در چهار فصل ارائه شده است. | ||
سبک | سبک نگارش كتاب، به شيوه درختى و نمودارى بوده و نویسنده در ابتدا، مباحث را با پرسشى عقلى شروع كرده و سپس به اثبات كلى مطلب پرداخته و پس از آن، مطلب كلى را تقسيم نموده و آن‌ها را توضيح و بسط داده است. وى براى شرح و تأييد مطالب كتاب، از آيات و روايات معصومين(ع) بهره گرفته است. | ||
نویسنده در تدوين مطالب، از منابع قدما و پيشينيان، از جمله از نظرات افلاطون و [[ارسطو]]، بهره فراوان برده است. | |||
درباره زمان نگارش كتاب، «جرج زيدان» ترديد كرده و آن را متعلق به قرن هفتم مى‌داند و معتقد است مؤلف، در زمان خليفه، المستعصم بالله زندگى مى‌كرده است.<ref>مقدمه كتاب، صفحه 11</ref>و [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقا بزرگ طهرانى]] نيز نظر او را تأييد كرده است.<ref>[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقا بزرگ طهرانى]]، ج 5، ص 90</ref> | درباره زمان نگارش كتاب، «جرج زيدان» ترديد كرده و آن را متعلق به قرن هفتم مى‌داند و معتقد است مؤلف، در زمان خليفه، المستعصم بالله زندگى مى‌كرده است.<ref>مقدمه كتاب، صفحه 11</ref>و [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقا بزرگ طهرانى]] نيز نظر او را تأييد كرده است.<ref>[[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقا بزرگ طهرانى]]، ج 5، ص 90</ref> | ||
نویسنده از اشكال هندسى در قالب جداول و نمودارها، استفاده بسيار نموده است. | |||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
مقدمه محقق، حاوى مطالبى پيرامون شرح حال مؤلف و شرايط زمان نگارش اثر است. محقق در مورد نظرات مؤلف، دو انتقاد كلى دارد: اول، اينكه گرايش فلسفى و اعتزالى وى را با استناد به سخنان [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] و [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|احمد بن تيميه]]، پيشواى فرقه وهابيت، مورد اشكال دانسته است.<ref>مقدمه، ص 17</ref> | مقدمه محقق، حاوى مطالبى پيرامون شرح حال مؤلف و شرايط زمان نگارش اثر است. محقق در مورد نظرات مؤلف، دو انتقاد كلى دارد: اول، اينكه گرايش فلسفى و اعتزالى وى را با استناد به سخنان [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] و [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|احمد بن تيميه]]، پيشواى فرقه وهابيت، مورد اشكال دانسته است.<ref>مقدمه، ص 17</ref> | ||
| خط ۷۹: | خط ۸۰: | ||
13. خوارى درهم و دينار و اعراض دنيوى در نزد وى. | 13. خوارى درهم و دينار و اعراض دنيوى در نزد وى. | ||
در فصل دوم، احكام اخلاق و اقسام آن بيان شده است. | در فصل دوم، احكام اخلاق و اقسام آن بيان شده است. نویسنده، ضمن اشاره به ملاك تفاوت انسان و حيوان كه دارا بودن قوه تمييز و اختيار مى‌باشد، به تشريح و توضيح فضائل، درجات و مراتب انسانى در قبول اخلاق پرداخته است. وى علت هريك از خلق‌هاى انسان را با توجه به حديثى از [[امام على(ع)]] نام برده است. | ||
او كمالات لازم براى نفس را حكمت، عفت، شجاعت و عدالت مى‌شمارد. در ادامه، به اختلاف علما در معرفى هدف از كسب فضائل اشاره مى‌كند كه گروهى، آن‌ها را براى ذات اين فضائل و گروهى ديگر، آن‌ها را براى رسيدن به سعادت، ارزشمند مى‌دانند. | او كمالات لازم براى نفس را حكمت، عفت، شجاعت و عدالت مى‌شمارد. در ادامه، به اختلاف علما در معرفى هدف از كسب فضائل اشاره مى‌كند كه گروهى، آن‌ها را براى ذات اين فضائل و گروهى ديگر، آن‌ها را براى رسيدن به سعادت، ارزشمند مى‌دانند. | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۶: | ||
اقسام فضائل و رذائل، قوه ناطقه و فضائل و رذايل صادر شده از آن، اقسام غضب و خوف، فرق ميان سجايا و اخلاق، تفاوت ميان طبع و تطبع، قلب و وظايف آن، اقسام سعادت و خيرات بنا بر رأى فلاسفه و فرق بين اخلاق ذات و افعال اراده، از جمله مباحثى هستند كه در اين فصل، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. | اقسام فضائل و رذائل، قوه ناطقه و فضائل و رذايل صادر شده از آن، اقسام غضب و خوف، فرق ميان سجايا و اخلاق، تفاوت ميان طبع و تطبع، قلب و وظايف آن، اقسام سعادت و خيرات بنا بر رأى فلاسفه و فرق بين اخلاق ذات و افعال اراده، از جمله مباحثى هستند كه در اين فصل، مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. | ||
در فصل سوم، اصناف سيره عقلى واجب بر انسان و لزوم تبعيت از آن، توضيح داده شده است. | در فصل سوم، اصناف سيره عقلى واجب بر انسان و لزوم تبعيت از آن، توضيح داده شده است. نویسنده، در ابتدا، به تقسيم‌بندى موجودات پرداخته و از آن ميان، انسان را توضيح و تشريح كرده است. وى، مخلوقات را به چهار دسته تقسيم كرده است: | ||
1. صاحب عقل و حكمت و فاقد طبيعت و شهوت، مثل ملائك؛ | 1. صاحب عقل و حكمت و فاقد طبيعت و شهوت، مثل ملائك؛ | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۶: | ||
4. صاحب عقل، حكمت، طبيعت و شهوت، مثل انسان. | 4. صاحب عقل، حكمت، طبيعت و شهوت، مثل انسان. | ||
نویسنده، هدف از علم و عمل به آن را پرستش خدا ذكر كرده و ارزش انسان را به دارا بودن اين دو صفت مى‌داند. وى علم و عمل را به طريقه فلاسفه تقسيم كرده است؛ بدين‌گونه كه علم را به سه دسته الهيات، رياضيات و طبیعیات تقسيم‌بندى مى‌كند و به‌صورت شاخه‌اى شرح مى‌دهد. در ادامه، عمل انسان را نيز به سه شاخه زير تقسيم كرده و هر قسم را به‌صورت دسته‌بندى‌شده، تشريح نموده است: | |||
1. عمل انسان با نفس و بدن خويش: در اين قسمت، | 1. عمل انسان با نفس و بدن خويش: در اين قسمت، کیفیت حفظ صحت بدن، توضيح داده شده است. | ||
2. عمل انسان با متعلقات و بستگانش، شامل: | 2. عمل انسان با متعلقات و بستگانش، شامل: | ||
الف) مال: در اين قسمت، از | الف) مال: در اين قسمت، از کیفیت تدبير در اداره اموال و واجبات مالى، بحث شده است. | ||
ب) همسر: اين بخش، مشتمل بر توضيح قواعدى است كه باعث زيادى علاقه زن و شوهر به يكديگر مى‌شود و شامل بيان مواردى است كه بايد از آن‌ها پرهيز شود. | ب) همسر: اين بخش، مشتمل بر توضيح قواعدى است كه باعث زيادى علاقه زن و شوهر به يكديگر مى‌شود و شامل بيان مواردى است كه بايد از آن‌ها پرهيز شود. | ||
| خط ۱۱۷: | خط ۱۱۸: | ||
ج) با مادون كه عبارتند از: متعلمين و نيازمندان. | ج) با مادون كه عبارتند از: متعلمين و نيازمندان. | ||
نویسنده، در فصل چهارم كه در مورد احكام مربوط به سياست و حكومت‌دارى و اقسام آن‌هاست، عامل ايجاد اجتماع را ذات اجتماعى انسان و نياز به برطرف شدن حوائج طبيعى وى، عنوان نموده است. | |||
وى ضمن برشمردن حوائج انسان، چنين ابراز نموده كه برطرف شدن نيازها، محتاج حكومتى پايدار بوده و تعدد حاكم در يك جامعه، باعث ناكارآمدى نظام سياسى است و لذا جامعه، همواره نيازمند حاكم واحد مى‌باشد. | وى ضمن برشمردن حوائج انسان، چنين ابراز نموده كه برطرف شدن نيازها، محتاج حكومتى پايدار بوده و تعدد حاكم در يك جامعه، باعث ناكارآمدى نظام سياسى است و لذا جامعه، همواره نيازمند حاكم واحد مى‌باشد. | ||
| خط ۱۳۵: | خط ۱۳۶: | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
| خط ۱۴۵: | خط ۱۴۶: | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:نظریه‌های سیاسی، حکومت، نظریه‌های حکومتی]] | [[رده:نظریه‌های سیاسی، حکومت، نظریه‌های حکومتی]] | ||