الدلائل في غريب الحديث: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'غریب الحدیث (ابهام زدایی)' به 'غریب الحدیث (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - '<references />' به '<references/>')
جز (جایگزینی متن - 'غریب الحدیث (ابهام زدایی)' به 'غریب الحدیث (ابهام‌زدایی)')
 
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۲۰: خط ۲۰:
| شابک =
| شابک =
| تعداد جلد =3
| تعداد جلد =3
| کتابخانۀ دیجیتال نور =41299
| کتابخانۀ دیجیتال نور =59497
| کتابخوان همراه نور =59497
| کد پدیدآور =47875
| کد پدیدآور =47875
| پس از =
| پس از =
خط ۲۶: خط ۲۷:
}}  
}}  


{{کاربردهای دیگر|الدلائل (ابهام زدایی)}}
{{کاربردهای دیگر|الدلائل (ابهام‌زدایی)}}
 
{{کاربردهای دیگر|غریب الحدیث (ابهام‌زدایی)}}
{{کاربردهای دیگر|غریب الحدیث (ابهام زدایی)}}
 
'''الدلائل في غريب الحديث'''، اثر [[سرقسطی، قاسم بن ثابت|محمدقاسم بن ثابت سرقسطی]] (متوفی 302ق) به تحقیق دکتر [[قناص، محمد بن عبدالله|محمد بن عبدالله قنّاص]]، کتابی است سه‌جلدی در یک مجلد با موضوع رفع مشکل از فهم واژگان روایات اسلامی.
'''الدلائل في غريب الحديث'''، اثر [[سرقسطی، قاسم بن ثابت|محمدقاسم بن ثابت سرقسطی]] (متوفی 302ق) به تحقیق دکتر [[قناص، محمد بن عبدالله|محمد بن عبدالله قنّاص]]، کتابی است سه‌جلدی در یک مجلد با موضوع رفع مشکل از فهم واژگان روایات اسلامی.


خط ۴۹: خط ۴۸:
# [[سرقسطی، قاسم بن ثابت|سرقسطی]] اسانید احادیث و آثار را در غالب موارد متصلاً ذکر می‌کند و در برخی موارد اسناد را معلق می‌گذارد و می‌گوید: «یرویه فلان» یا «یروی عن فلان» و در برخی مواقع حدیث را بدون سند ذکر می‌کند. مخصوصاًً در موردی که در تضاعیف کلامش به آن استشهاد می‌کند.
# [[سرقسطی، قاسم بن ثابت|سرقسطی]] اسانید احادیث و آثار را در غالب موارد متصلاً ذکر می‌کند و در برخی موارد اسناد را معلق می‌گذارد و می‌گوید: «یرویه فلان» یا «یروی عن فلان» و در برخی مواقع حدیث را بدون سند ذکر می‌کند. مخصوصاًً در موردی که در تضاعیف کلامش به آن استشهاد می‌کند.
# نویسنده بر احادیث مرفوع و موقوف و مقطوع و مانند آن از اقوال صحابه و... نیز اطلاق لفظ حدیث کرده است.
# نویسنده بر احادیث مرفوع و موقوف و مقطوع و مانند آن از اقوال صحابه و... نیز اطلاق لفظ حدیث کرده است.
# نویسنده بر ذکر آنچه اساتیدش یا دیگران درباره حدیث بیان کرده‌اند مانند مواردی که متعلق به روایت یا درایت و... است، امانت‎دار و حافظ است مانند روایت 31، 61، 62 و....
# نویسنده بر ذکر آنچه اساتیدش یا دیگران درباره حدیث بیان کرده‌اند مانند مواردی که متعلق به روایت یا درایت و... است، امانت‌دار و حافظ است مانند روایت 31، 61، 62 و....
# مؤلف عنایت خاصی به آنچه اساتیدش و دیگران درباره الفاظ غریبه و معانی مشکله ذکر کرده‌اند دارد.
# مؤلف عنایت خاصی به آنچه اساتیدش و دیگران درباره الفاظ غریبه و معانی مشکله ذکر کرده‌اند دارد.
# مؤلف در تفسیرش درباره الفاظ و شرح معانی، شیوه جمع الفاظ و روایات مختلفه و یاری جستن از آن در روشن‌سازی منظورش را پیش گرفته و در بسیاری از موارد شاهدیم که مثلاً حدیثی را با اسنادش ذکر می‌کند و می‌گوید: و بغیر هذا الاسناد کذا و کذا؛ مانند 449، 445، 437 و.... مثلاً در حدیث 449 حدیث ابوذر با مضمون ان الله یبغض الخال المقل و الشیخ الزانی و... را ذکر کرده و در ادامه آن می‌گوید: و فی غیر هذا الاسناد: و العائل: المزهو.
# مؤلف در تفسیرش درباره الفاظ و شرح معانی، شیوه جمع الفاظ و روایات مختلفه و یاری جستن از آن در روشن‌سازی منظورش را پیش گرفته و در بسیاری از موارد شاهدیم که مثلاً حدیثی را با اسنادش ذکر می‌کند و می‌گوید: و بغیر هذا الاسناد کذا و کذا؛ مانند 449، 445، 437 و.... مثلاً در حدیث 449 حدیث ابوذر با مضمون ان الله یبغض الخال المقل و الشیخ الزانی و... را ذکر کرده و در ادامه آن می‌گوید: و فی غیر هذا الاسناد: و العائل: المزهو.
خط ۶۶: خط ۶۵:
فهارس فنی کتاب در انتهای آن ذکر شده که به ترتیب ذیل است: فهرست‎های قرآن کریم، احادیث، آثار، موضوعات، راویان، اعلام، الفاظ لغوی، اشعار، اراجیز، اماکن، روزها و وقایع، امت‎ها و قبایل، مثال‎ها و منابع و مآخذ.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/2/1204 ر.ک: کتاب، ص1204]</ref>
فهارس فنی کتاب در انتهای آن ذکر شده که به ترتیب ذیل است: فهرست‎های قرآن کریم، احادیث، آثار، موضوعات، راویان، اعلام، الفاظ لغوی، اشعار، اراجیز، اماکن، روزها و وقایع، امت‎ها و قبایل، مثال‎ها و منابع و مآخذ.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/2/1204 ر.ک: کتاب، ص1204]</ref>


این کتاب، نزد تراجم‎نویسنان به «الدلائل» معروف است و برخی کلمه «غریب الحدیث» را به آن افزوده‌اند. در اولین صفحه نسخه خطی رباط آمده: «كتاب شرح الحديث بلغاته و أمثاله و شاهده» و در ابتدای بخش سوم: «كتاب الدلائل في معاني الحديث» و در آخر کتاب: «كمل كتاب الدلائل علی معانی الحديث بالشاهد و المثل» و در ابتدای بخش دوم از نسخه خطی کتابخانه ظاهریه آمده: «السفر الثاني من كتاب غريب حديث رسول‌الله(ص) و الصحابه و التابعین رحمهم‌الله و ما جاء في ذلك من اللغات و الأمثال و المصادر و الشاهد». ابن خیر این اثر با نام: «شرح غريب الحديث و معانيه» ذکر کرده و پس‌ازآن گفته: این کتاب به الدلائل نامیده شده است و ابن عطیه نیز آن را با نام «الدلائل في شرح غريب حديث رسول‌الله(ص) مما ليس في كتاب ابي عبيد و لا [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]]» نامیده. با همه این توصیفات به نظر می‌رسد مؤلف، این کتاب را «الدلائل» نامیده و سپس کسانی که از آن مطلع شده‌اند چیزی در توضیح آن بر نام آن افزوده‌اند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/95 ر.ک: مقدمه محقق، ص95]</ref>
این کتاب، نزد تراجم‌نویسنان به «الدلائل» معروف است و برخی کلمه «غریب الحدیث» را به آن افزوده‌اند. در اولین صفحه نسخه خطی رباط آمده: «كتاب شرح الحديث بلغاته و أمثاله و شاهده» و در ابتدای بخش سوم: «كتاب الدلائل في معاني‌الحديث» و در آخر کتاب: «كمل كتاب الدلائل علی معانی الحديث بالشاهد و المثل» و در ابتدای بخش دوم از نسخه خطی کتابخانه ظاهریه آمده: «السفر الثاني من كتاب غريب حديث رسول‌الله(ص) و الصحابه و التابعین رحمهم‌الله و ما جاء في ذلك من اللغات و الأمثال و المصادر و الشاهد». ابن خیر این اثر با نام: «شرح غريب الحديث و معانيه» ذکر کرده و پس‌ازآن گفته: این کتاب به الدلائل نامیده شده است و ابن عطیه نیز آن را با نام «الدلائل في شرح غريب حديث رسول‌الله(ص) مما ليس في كتاب ابي عبيد و لا [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتیبه]]» نامیده. با همه این توصیفات به نظر می‌رسد مؤلف، این کتاب را «الدلائل» نامیده و سپس کسانی که از آن مطلع شده‌اند چیزی در توضیح آن بر نام آن افزوده‌اند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/95 ر.ک: مقدمه محقق، ص95]</ref>


محقق در تحقیق این اثر بر دو نسخه خطی اعتماد کرده که عبارت است از نسخه خطی رباط در سه بخش به شماره 197 و نسخه خطی کتابخانه ظاهریه در دو بخش که بخش دومش باقی مانده و از احادیث امیرالمؤمنین علی بن ابی‎طالب(ع) آغاز می‌شود و در این کتابخانه به شماره 1579 موجود است. تصویری از این نسخه در کتابخانه اسلامی مدینه به شماره 3174 وجود دارد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/98 ر.ک: همان، ص98-102]</ref>
محقق در تحقیق این اثر بر دو نسخه خطی اعتماد کرده که عبارت است از نسخه خطی رباط در سه بخش به شماره 197 و نسخه خطی کتابخانه ظاهریه در دو بخش که بخش دومش باقی مانده و از احادیث امیرالمؤمنین علی بن ابی‎طالب(ع) آغاز می‌شود و در این کتابخانه به شماره 1579 موجود است. تصویری از این نسخه در کتابخانه اسلامی مدینه به شماره 3174 وجود دارد.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41299/1/98 ر.ک: همان، ص98-102]</ref>
خط ۷۳: خط ۷۲:
<references/>
<references/>


==منبع مقاله==
==منابع مقاله==
مقدمه محقق کتاب.
مقدمه محقق کتاب.


== وابسته‌ها ==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
   
   
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده: مرداد(98)]]
[[رده:25 تیر الی 24 مرداد (98)]]