۱۰۶٬۳۳۳
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'غريب القرآن (ابهام زدایی)' به 'غريب القرآن (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - 'گي' به 'گی') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'غريب القرآن (ابهام زدایی)' به 'غريب القرآن (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|التبيان (ابهام‌زدایی)}} | |||
{{کاربردهای دیگر|غريب القرآن (ابهام‌زدایی)}} | |||
{{کاربردهای دیگر|التبيان ( | |||
'''التبيان في تفسير غريب القرآن''' تأليف [[ابن هائم، احمد بن محمد|احمد بن محمد بن عماد]] مشهور به ابن هائم (متوفى 815ق) تفسيرى بر مفردات و كلمات غريب قرآن است. اين كتاب كه در يك جلد به زبان عربى نگارش شده را مى‌توان حاشيه‌اى بر كتاب غريب القرآن سجستانى، محسوب داشت. ابن هائم كتاب سجستانى را مبناى كار خود قرار داده است. سجستانى در ترتيب الفاظ به شكل خارجى كلمه نظر داشته است و ريشه و اصل آن را در ترتيب، دخالت نداده است.بنابراین كلماتى مانند «تدهن» در حرف «ت» و «يدهنون» در حرف «ى» قرار مى‌گیرند و حال آنكه بايد هر دو در «دهن»، يعنى حرف «د» قرار گیرند. اين اشكال و نواقص ديگر، ابن هائم را بر آن داشت تا جهت تكميل و تنظيم كتاب سجستانى همت گمارد. وى با جمع متفرقات غريب قرآن (مانند مثال بالا) در يك فصل و اضافه نمودن موارد به‌جا مانده، در واقع اثر جديدى ارائه داده است. | '''التبيان في تفسير غريب القرآن''' تأليف [[ابن هائم، احمد بن محمد|احمد بن محمد بن عماد]] مشهور به ابن هائم (متوفى 815ق) تفسيرى بر مفردات و كلمات غريب قرآن است. اين كتاب كه در يك جلد به زبان عربى نگارش شده را مى‌توان حاشيه‌اى بر كتاب غريب القرآن سجستانى، محسوب داشت. ابن هائم كتاب سجستانى را مبناى كار خود قرار داده است. سجستانى در ترتيب الفاظ به شكل خارجى كلمه نظر داشته است و ريشه و اصل آن را در ترتيب، دخالت نداده است.بنابراین كلماتى مانند «تدهن» در حرف «ت» و «يدهنون» در حرف «ى» قرار مى‌گیرند و حال آنكه بايد هر دو در «دهن»، يعنى حرف «د» قرار گیرند. اين اشكال و نواقص ديگر، ابن هائم را بر آن داشت تا جهت تكميل و تنظيم كتاب سجستانى همت گمارد. وى با جمع متفرقات غريب قرآن (مانند مثال بالا) در يك فصل و اضافه نمودن موارد به‌جا مانده، در واقع اثر جديدى ارائه داده است. | ||
التبيان ابن هائم نه بر اساس ترتيب حروف هجايى (آخر كلمه يا اول كلمه) همانند ابوبكر رازى در مختار صحاح و سجستانى، بلكه به ترتيب آيات قرآن، نظم يافته است؛ همانند: مجاز القرآن ابوعبيده و غريب القرآن ابن قتيبة. با اين وصف در برخى موارد، الفاظ را در جاى خود تفسير نكرده است؛ مانند: كلمه ''' «العرش» ''' در آيه 100 سوره يوسف. | التبيان ابن هائم نه بر اساس ترتيب حروف هجايى (آخر كلمه يا اول كلمه) همانند ابوبكر رازى در مختار صحاح و سجستانى، بلكه به ترتيب آيات قرآن، نظم يافته است؛ همانند: مجاز القرآن ابوعبيده و غريب القرآن ابن قتيبة. با اين وصف در برخى موارد، الفاظ را در جاى خود تفسير نكرده است؛ مانند: كلمه''' «العرش»''' در آيه 100 سوره يوسف. | ||
از آنجا كه مبناى ابن هائم كتاب سجستانى بوده است، ناچار از نقل عبارات وى مى‌باشد. وى در نقل آنها تغييراتى از قبيل اضافه نمودن، كم كردن، مقدم و مؤخر داشتن و تصرف در عبارت دارد؛ البته تغييرى كه به معنى خللى وارد نمى‌آورد؛ مانند: لفظ ''' «استوقد» ''' در آيه 17 سوره بقره. | از آنجا كه مبناى ابن هائم كتاب سجستانى بوده است، ناچار از نقل عبارات وى مى‌باشد. وى در نقل آنها تغييراتى از قبيل اضافه نمودن، كم كردن، مقدم و مؤخر داشتن و تصرف در عبارت دارد؛ البته تغييرى كه به معنى خللى وارد نمى‌آورد؛ مانند: لفظ''' «استوقد»''' در آيه 17 سوره بقره. | ||
در برخى موارد نيز بخشى از متن تفسيرى سجستانى را حذف مى‌نمايد و متعرض آن نمى‌گردد؛ مانند: لفظ ''' «صفراء فاقع لونها» ''' در سوره بقره آيه 69. | در برخى موارد نيز بخشى از متن تفسيرى سجستانى را حذف مى‌نمايد و متعرض آن نمى‌گردد؛ مانند: لفظ''' «صفراء فاقع لونها»''' در سوره بقره آيه 69. | ||
نكته قابل توجه اينكه، ابن هائم در برخى موارد از موضوع كتاب (تفسير الفاظ غريب قرآن) خارج شده و به معناى تفسيرى مى‌پردازد. | نكته قابل توجه اينكه، ابن هائم در برخى موارد از موضوع كتاب (تفسير الفاظ غريب قرآن) خارج شده و به معناى تفسيرى مى‌پردازد. | ||
| خط ۶۳: | خط ۵۹: | ||
#مقدمه و متن كتاب. | #مقدمه و متن كتاب. | ||
#دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، زير نظر [[موسوی بجنوردی، محمدکاظم|كاظم موسوى بجنوردى]]، تهران، 1368، ج 5، صفحه 97. | #دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، زير نظر [[موسوی بجنوردی، محمدکاظم|كاظم موسوى بجنوردى]]، تهران، 1368، ج 5، صفحه 97. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||