غريب القرآن و تفسيره: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'غريب القرآن (ابهام زدایی)' به 'غريب القرآن (ابهام‌زدایی)') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۳۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR11550J1.jpg | |||
| عنوان =غریب القرآن و تفسیره | |||
| عنوان‌های دیگر = | |||
| پدیدآوران = | |||
[[الحاج، محمد سلیم]] (مصحح) | |||
| | |||
| | |||
[[یزیدی، عبدالله بن یحیی]] ( | [[یزیدی، عبدالله بن یحیی]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 82/3 /الف28 غ4 | ||
| موضوع = | |||
قرآن - مسایل لغوی | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
قرآن - | قرآن - واژه‌نامه‌ها | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | عالم الکتب | ||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | |||
| سال نشر = 1405 ق یا 1985 م | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11550AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11550 | |||
| کتابخوان همراه نور =11550 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|غريب القرآن (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''غريب القرآن و تفسيره''' اثر [[یزیدی، عبدالله بن یحیی|عبدالله بن يحيى بن مبارک يزيدى]] (متوفاى 237ق)، به زبان عربى است كه توسط [[الحاج، محمد سلیم|محمد سليم الحاج]] تحقيق شده است. اولين چيزى كه در علوم قرآنى مورد نياز است، علوم لفظى و تحقيق درباره الفاظ قرآن است و اين كتاب نيز دربردارنده شرح و توضيح لغات مشكل قرآن است؛ لذا كتاب را مى‌توان از امّهات كتب علوم قرآنى به شمار آورد. | |||
قبل از يزيدى علماى زيادى در اين موضوع كتاب نوشته‌اند؛ كسانى مثل ابان بن تغلب، رؤاسى، كسائى، مؤرج سدوسى، محمد بن مستنير، فرّاء، اباعبيده و اخفش و لذا يزيدى با تكيه بر آن آثار كتاب خود را تأليف كرده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41181/1/35 مقدمه، ص35]</ref> | |||
از مزيت‌هاى يزيدى اين است كه ايشان شاگرد سه نفر از بزرگان علم لغت و قرآن به نام ابوعمرو بن علاء، يحيى يزيدى و فرّاء است؛ لذا كتاب او از اهميت ويژه‌اى برخوردار است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41181/1/44 همان، ص44]</ref> | |||
از مزيت‌هاى يزيدى اين است كه ايشان شاگرد سه نفر از بزرگان علم لغت و قرآن به نام ابوعمرو بن علاء، يحيى يزيدى و فرّاء است؛ لذا كتاب او از اهميت ويژه‌اى برخوردار است < | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب حاوى تمهيد، مقدمه محقق و متن مى‌باشد. متن كتاب بر اساس تسلسل سورهاى قرآن منظم شده است؛ لذا از سوره حمد يا فاتحة الكتاب آغاز و به سوره ناس ختم شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41181/1/36 همان، ص36] و [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41181/1/38 38]</ref> | |||
كتاب حاوى تمهيد، مقدمه محقق و متن مى‌باشد. متن كتاب بر اساس تسلسل سورهاى قرآن منظم شده است؛ لذا از سوره حمد يا فاتحة الكتاب آغاز و به سوره ناس ختم شده است < | |||
كتاب در يك جلد منتشر شده و چنانچه از نام كتاب معلوم است مؤلف تمام الفاظ و عبارات قرآن را توضيح نداده بلكه عباراتى از سوره‌هاى قرآن كه فهم آن دشوار است را آورده و آنرا توضيح داده است. | كتاب در يك جلد منتشر شده و چنانچه از نام كتاب معلوم است مؤلف تمام الفاظ و عبارات قرآن را توضيح نداده بلكه عباراتى از سوره‌هاى قرآن كه فهم آن دشوار است را آورده و آنرا توضيح داده است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در مقدمه، ابتدا محقق به معناى لغوى و اصطلاحى «غريب» پرداخته و توضيح داده كه غريب در كلام يعنى كلامى كه دور از فهم است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41181/1/7 متن كتاب، ص7]</ref>ايشان در ادامه مى‌گويند كه منظور از غريب اين نيست كه كلام داراى فصاحت و بلاغت نيست بلكه قرآن خود فصيح است و منزه از اين عيب مى‌باشد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41181/1/8 همان، ص8]</ref>وى در ادامه، تاريخچه، اهميت و دليل نياز به علم غريب القرآن را توضيح مى‌دهد. | |||
در مقدمه، ابتدا محقق به معناى لغوى و اصطلاحى «غريب» پرداخته و توضيح داده كه غريب در كلام يعنى كلامى كه دور از فهم است < | |||
با توجه به اينكه نام كامل مؤلف در كتاب ذكر نشده و فقط به «يزيدى» اشاره شده، لذا محقق اين ابهام را برطرف كرده و مى‌گويد منظور از يزيدى، عبدالله بن يحيى است؛ سپس به زندگى‌نامه او و نيز شيوه تصحيح كتاب پرداخته است. | با توجه به اينكه نام كامل مؤلف در كتاب ذكر نشده و فقط به «يزيدى» اشاره شده، لذا محقق اين ابهام را برطرف كرده و مى‌گويد منظور از يزيدى، عبدالله بن يحيى است؛ سپس به زندگى‌نامه او و نيز شيوه تصحيح كتاب پرداخته است. | ||
به نظر مؤلف در سوره فاتحة الكتاب چهار عبارت غريب وجود دارد و آن چهار عبارت عبارتند از ''' «العالمين» ''' به معناى «الخلق»، ''' | به نظر مؤلف در سوره فاتحة الكتاب چهار عبارت غريب وجود دارد و آن چهار عبارت عبارتند از''' «العالمين»''' به معناى «الخلق»،''' «يوم‌الدين»''' به معناى «يوم الجزاء»،''' «الصراط»''' به معناى «الطريق» و''' «المغضوب عليهم و لاالضالين»''' به معناى قوم «اليهود و النصارى». | ||
ايشان قبل از هر عبارت غريبى، شماره‌اى گذاشته كه آن همان شماره آيه مى‌باشد، مثلاً ''' «المغضوب عليهم و لاالضالين» ''' كه چهارمين و آخرين عبارت غريب در سوره حمد مى‌باشد، با شماره هفت كه شماره آيه آن | ايشان قبل از هر عبارت غريبى، شماره‌اى گذاشته كه آن همان شماره آيه مى‌باشد، مثلاً''' «المغضوب عليهم و لاالضالين»''' كه چهارمين و آخرين عبارت غريب در سوره حمد مى‌باشد، با شماره هفت كه شماره آيه آن می‌باشد، شماره‌گذارى كرده است. | ||
مؤلف معمولاً عبارات غريب را با يك يا دو كلمه شرح داده است. و در برخى از موارد نيز براى تفصيل بيشتر، از اشعار، اقوال عرب، اقوال اهل لغت، آيه‌اى از قرآن و يا روايتى استمداد طلبيده است < | مؤلف معمولاً عبارات غريب را با يك يا دو كلمه شرح داده است. و در برخى از موارد نيز براى تفصيل بيشتر، از اشعار، اقوال عرب، اقوال اهل لغت، آيه‌اى از قرآن و يا روايتى استمداد طلبيده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41181/1/38 مقدمه ص38] و [https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41181/1/41 41]</ref> | ||
ايشان در مواردى نظر خود را مى‌گويد سپس نظر ديگران را در پى آن مى‌آورد. مثلاً در آيه نه سوره صافات «واصب» را به معناى «دائم» گرفته سپس قول ديگرى در آن ذكر مى‌كند و مى‌گويد «و قالوا واجب» < | ايشان در مواردى نظر خود را مى‌گويد سپس نظر ديگران را در پى آن مى‌آورد. مثلاً در آيه نه سوره صافات «واصب» را به معناى «دائم» گرفته سپس قول ديگرى در آن ذكر مى‌كند و مى‌گويد «و قالوا واجب»<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41181/1/314 متن، ص314]</ref> | ||
مؤلف، برخى از سور قرآن را با نام غيرمعروف، يا عبارتى كه آن سوره با آن آغاز مى‌شود آورده است؛ مثلاً سوره «قمر» را با نام «اقتربت»، سوره «شورى» را با نام «حم عسق»، سوره «فاطر» را با نام «الملائكة» آورده است. | مؤلف، برخى از سور قرآن را با نام غيرمعروف، يا عبارتى كه آن سوره با آن آغاز مى‌شود آورده است؛ مثلاً سوره «قمر» را با نام «اقتربت»، سوره «شورى» را با نام «حم عسق»، سوره «فاطر» را با نام «الملائكة» آورده است. | ||
| خط ۷۷: | خط ۶۰: | ||
فهارس در پايان كتاب آمده است. | فهارس در پايان كتاب آمده است. | ||
پاورقى‌هاى كتاب حاوى اختلاف بين اين تفسير با برخى از تفاسير ديگر همچون الجامع قرطبى و تفسير الغريب ابن قتيبه و درج ارجاعات، اختلاف قرائات < | پاورقى‌هاى كتاب حاوى اختلاف بين اين تفسير با برخى از تفاسير ديگر همچون الجامع قرطبى و تفسير الغريب [[ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم|ابن قتيبه]] و درج ارجاعات، اختلاف قرائات<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/41181/1/324 همان، ص324، پاورقى3]</ref>، توضيح برخى از لغات و... مى‌باشد. | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== | == منابع مقاله == | ||
مقدمه و متن كتاب. | مقدمه و متن كتاب. | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۵۷
| غریب القرآن و تفسیره | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | الحاج، محمد سلیم (مصحح) یزیدی، عبدالله بن یحیی (نویسنده) |
| ناشر | عالم الکتب |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1405 ق یا 1985 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | قرآن - مسایل لغوی قرآن - واژه‌نامه‌ها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 82/3 /الف28 غ4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
غريب القرآن و تفسيره اثر عبدالله بن يحيى بن مبارک يزيدى (متوفاى 237ق)، به زبان عربى است كه توسط محمد سليم الحاج تحقيق شده است. اولين چيزى كه در علوم قرآنى مورد نياز است، علوم لفظى و تحقيق درباره الفاظ قرآن است و اين كتاب نيز دربردارنده شرح و توضيح لغات مشكل قرآن است؛ لذا كتاب را مى‌توان از امّهات كتب علوم قرآنى به شمار آورد.
قبل از يزيدى علماى زيادى در اين موضوع كتاب نوشته‌اند؛ كسانى مثل ابان بن تغلب، رؤاسى، كسائى، مؤرج سدوسى، محمد بن مستنير، فرّاء، اباعبيده و اخفش و لذا يزيدى با تكيه بر آن آثار كتاب خود را تأليف كرده است[۱]
از مزيت‌هاى يزيدى اين است كه ايشان شاگرد سه نفر از بزرگان علم لغت و قرآن به نام ابوعمرو بن علاء، يحيى يزيدى و فرّاء است؛ لذا كتاب او از اهميت ويژه‌اى برخوردار است[۲]
ساختار
كتاب حاوى تمهيد، مقدمه محقق و متن مى‌باشد. متن كتاب بر اساس تسلسل سورهاى قرآن منظم شده است؛ لذا از سوره حمد يا فاتحة الكتاب آغاز و به سوره ناس ختم شده است[۳]
كتاب در يك جلد منتشر شده و چنانچه از نام كتاب معلوم است مؤلف تمام الفاظ و عبارات قرآن را توضيح نداده بلكه عباراتى از سوره‌هاى قرآن كه فهم آن دشوار است را آورده و آنرا توضيح داده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، ابتدا محقق به معناى لغوى و اصطلاحى «غريب» پرداخته و توضيح داده كه غريب در كلام يعنى كلامى كه دور از فهم است[۴]ايشان در ادامه مى‌گويند كه منظور از غريب اين نيست كه كلام داراى فصاحت و بلاغت نيست بلكه قرآن خود فصيح است و منزه از اين عيب مى‌باشد[۵]وى در ادامه، تاريخچه، اهميت و دليل نياز به علم غريب القرآن را توضيح مى‌دهد.
با توجه به اينكه نام كامل مؤلف در كتاب ذكر نشده و فقط به «يزيدى» اشاره شده، لذا محقق اين ابهام را برطرف كرده و مى‌گويد منظور از يزيدى، عبدالله بن يحيى است؛ سپس به زندگى‌نامه او و نيز شيوه تصحيح كتاب پرداخته است.
به نظر مؤلف در سوره فاتحة الكتاب چهار عبارت غريب وجود دارد و آن چهار عبارت عبارتند از «العالمين» به معناى «الخلق»، «يوم‌الدين» به معناى «يوم الجزاء»، «الصراط» به معناى «الطريق» و «المغضوب عليهم و لاالضالين» به معناى قوم «اليهود و النصارى».
ايشان قبل از هر عبارت غريبى، شماره‌اى گذاشته كه آن همان شماره آيه مى‌باشد، مثلاً «المغضوب عليهم و لاالضالين» كه چهارمين و آخرين عبارت غريب در سوره حمد مى‌باشد، با شماره هفت كه شماره آيه آن می‌باشد، شماره‌گذارى كرده است.
مؤلف معمولاً عبارات غريب را با يك يا دو كلمه شرح داده است. و در برخى از موارد نيز براى تفصيل بيشتر، از اشعار، اقوال عرب، اقوال اهل لغت، آيه‌اى از قرآن و يا روايتى استمداد طلبيده است[۶]
ايشان در مواردى نظر خود را مى‌گويد سپس نظر ديگران را در پى آن مى‌آورد. مثلاً در آيه نه سوره صافات «واصب» را به معناى «دائم» گرفته سپس قول ديگرى در آن ذكر مى‌كند و مى‌گويد «و قالوا واجب»[۷]
مؤلف، برخى از سور قرآن را با نام غيرمعروف، يا عبارتى كه آن سوره با آن آغاز مى‌شود آورده است؛ مثلاً سوره «قمر» را با نام «اقتربت»، سوره «شورى» را با نام «حم عسق»، سوره «فاطر» را با نام «الملائكة» آورده است.
وضعيت كتاب
فهارس در پايان كتاب آمده است.
پاورقى‌هاى كتاب حاوى اختلاف بين اين تفسير با برخى از تفاسير ديگر همچون الجامع قرطبى و تفسير الغريب ابن قتيبه و درج ارجاعات، اختلاف قرائات[۸]، توضيح برخى از لغات و... مى‌باشد.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.