جذوة الاقتباس في نسب بني العباس: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'محمد بن محمد مرتضى حسينى زبيدى' به 'محمد بن محمد مرتضى حسينى زبيدى ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'عباسیان (ابهام زدایی)' به 'عباسیان (ابهام‌زدایی)') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR11710J1.jpg | |||
| عنوان =جذوة الاقتباس في نسب بني العباس | |||
| | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | |||
[[ابن جنید، یحیی بن محمود]] (محقق) | |||
| | |||
| | |||
[[مرتضی زبیدی، محمد بن محمد]] ( | [[مرتضی زبیدی، محمد بن محمد]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =DS 76/4 /م4ج4 | ||
| موضوع = | |||
اسلام - تاریخ - 132 - 656ق. | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
اعراب - نسب نامه | اعراب - نسب نامه | ||
عباسیان - نسب نامه | عباسیان - نسب نامه | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | الدار العربية للموسوعات | ||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | |||
| سال نشر = 1426 ق یا 2005 م | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11710AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11710 | |||
| کتابخوان همراه نور =11710 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|عباسیان (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''جذوة الاقتباس في نسب بني العباس'''، تأليف [[مرتضی زبیدی، محمد بن محمد|محمد بن محمد مرتضى حسینى زبيدى]]، مشهور به مرتضى زبيدى (متوفى 1206ق) صاحب [[تاج العروس من جواهر القاموس|تاج العروس]]، اثرى در ذكر انساب عباسيان به زبان عربى است. تحقيق اين اثر توسط [[ابن جنید، یحیی بن محمود|يحيى محمود بن جنيد]] انجام گرفته است. اين اثر به درخواست يكى از شخصيت‌هاى عباسى معاصر نویسنده نوشته شده است.<ref>ر.ک: مقدمه تحقيق، ص7</ref> | |||
'''جذوة الاقتباس في نسب بني العباس'''، تأليف [[مرتضی زبیدی، محمد بن محمد|محمد بن محمد مرتضى | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
كتاب مشتمل بر مقدمه محقق، خطبه و متن كتاب و تعليقات محقق اثر است. متن كتاب در ضمن چهار عنوان كلى تنظيم شده است كه بيش از نيمى از آن به عنوان چهارم اختصاص يافته است. محقق كتاب عناوينى را كه به كتاب افزوده است در [] قرار داده است. | كتاب مشتمل بر مقدمه محقق، خطبه و متن كتاب و تعليقات محقق اثر است. متن كتاب در ضمن چهار عنوان كلى تنظيم شده است كه بيش از نيمى از آن به عنوان چهارم اختصاص يافته است. محقق كتاب عناوينى را كه به كتاب افزوده است در [] قرار داده است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
كتاب مشتمل بر شرح حال مختصر بعضى از عباسيان با تمركز بر خلفاست كه از سفاح آغاز و به متوكل عباسى ختم شده است. با مقايسه اسامى كه در كتاب آمده در كنار اسامى فراوانى كه در ديگر مصادر منتشر شده، مى‌يابيم كه تنها اندكى از انساب عباسى‌ها در اين كتاب آمده است و البته همين اندك مفيد است؛ چراكه تعداد كمى از منابع، انساب عباسيان را ذكر كرده‌اند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص7</ref> | |||
البته اطلاعات فراوان ديگرى وجود داشته كه زبيدى به آنها اشاره نكرده است كه مهم‌ترين آنها اطلاعات كتاب «مجمع الآداب في معجم الألقاب» [[ابن فوطی، عبدالرزاق بن احمد|ابن فوطى]] است كه بخش منتشرشده از آن مشتمل بر شرح حال تعداد زيادى از عباسيان است؛ حكام عباسى در شمال عراق و در شبه قاره هند از آن جمله‌اند<ref>ر.ک: همان، ص8-7</ref> | |||
كتاب | نویسنده، كتاب را با ذكر اهميت علم انساب با استناد به آيه 13 سوره حجرات و تعدادى از روايات بيان كرده است. پس از آن به اخبار برخى اصحاب در فضيلت قريش اشاره كرده است. ذكر بزرگان بطون قريش و وظايف آنها در عهد جاهلى نيز در ادامه آمده است؛ مثلاً چنين آمده كه عباس از نسل هاشم بوده كه در جاهليت سقايت حجاج را برعهده داشته و در اسلام هم بر اين كار باقى مانده است.<ref>ر.ک: متن كتاب، ص18-15</ref> | ||
در ادامه مباحث كتاب به اسامى فرزندان عبدالمطلب به‌تفكيك پسر و دختر بدون ذكر شرح حال اشاره شده است. عبدالمطلب 10 پسر و شش دختر داشته است كه نام عبدالله پدر پيامبر اكرم(ص) در صدر اسامى ذكر شده است.<ref>ر.ک: همان، ص28</ref> | |||
آخرين مبحث كتاب به ذكر فرزندان عباس بن عبدالمطلب به‌همراه شرح حال آنها اختصاص دارد. درباره هريك از فرزندان آنها نيز اشاره شده است. بيشتر اسامى اين بخش به خلفاى عباسى اختصاص يافته است كه درباره آنها نيز تنها به ذكر نام فرزندان و محل وفات آنها اكتفا شده است. نكته قابل توجه آنكه درباره كسانى چون منصور، هارون‌الرشيد و متوكل عباسى هيچ اشاره‌اى به ظلم‌هاى آنها در حق اهل‌بيت(ع) نشده و جالب آنكه محقق كتاب نيز در تعليقه‌هايش از اشاره به رفتار ظالمانه آنها با خاندان پيامبر(ص) به‌سادگى گذشته است.<ref>ر.ک: همان، ص61-51</ref> | |||
آخرين مبحث كتاب به ذكر فرزندان عباس بن عبدالمطلب به‌همراه شرح حال آنها اختصاص دارد. درباره هريك از فرزندان آنها نيز اشاره شده است. بيشتر اسامى اين بخش به خلفاى عباسى اختصاص يافته است كه درباره آنها نيز تنها به ذكر نام فرزندان و محل وفات آنها اكتفا شده است. نكته قابل توجه آنكه درباره كسانى چون منصور، هارون‌الرشيد و متوكل عباسى هيچ اشاره‌اى به ظلم‌هاى آنها در حق اهل‌بيت(ع) نشده و جالب آنكه محقق كتاب نيز در تعليقه‌هايش از اشاره به رفتار ظالمانه آنها با خاندان پيامبر(ص) به‌سادگى گذشته است <ref>ر. | |||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
محقق كتاب در تحقيق آن از دو نسخه خطى بهره گرفته است كه يكى از نسخه‌ها به خط خود زبيدى است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص8</ref>فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع در انتهاى كتاب آمده است. بخش تعليقات محقق نيز كه مشتمل بر 135 تعليقه است، به‌صورت مجزا پس از متن كتاب آمده است. | |||
محقق كتاب در تحقيق آن از دو نسخه خطى بهره گرفته است كه يكى از نسخه‌ها به خط خود زبيدى است <ref>ر. | |||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
مقدمه و متن كتاب. | مقدمه و متن كتاب. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:تاریخ (عمومی)]] | [[رده: تاریخ (عمومی)]] | ||
[[رده:تاریخ آسیا]] | [[رده: تاریخ آسیا]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۳۱
| جذوة الاقتباس في نسب بني العباس | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن جنید، یحیی بن محمود (محقق) مرتضی زبیدی، محمد بن محمد (نویسنده) |
| ناشر | الدار العربية للموسوعات |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1426 ق یا 2005 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اسلام - تاریخ - 132 - 656ق.
اعراب - نسب نامه عباسیان - نسب نامه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DS 76/4 /م4ج4 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
جذوة الاقتباس في نسب بني العباس، تأليف محمد بن محمد مرتضى حسینى زبيدى، مشهور به مرتضى زبيدى (متوفى 1206ق) صاحب تاج العروس، اثرى در ذكر انساب عباسيان به زبان عربى است. تحقيق اين اثر توسط يحيى محمود بن جنيد انجام گرفته است. اين اثر به درخواست يكى از شخصيت‌هاى عباسى معاصر نویسنده نوشته شده است.[۱]
ساختار
كتاب مشتمل بر مقدمه محقق، خطبه و متن كتاب و تعليقات محقق اثر است. متن كتاب در ضمن چهار عنوان كلى تنظيم شده است كه بيش از نيمى از آن به عنوان چهارم اختصاص يافته است. محقق كتاب عناوينى را كه به كتاب افزوده است در [] قرار داده است.
گزارش محتوا
كتاب مشتمل بر شرح حال مختصر بعضى از عباسيان با تمركز بر خلفاست كه از سفاح آغاز و به متوكل عباسى ختم شده است. با مقايسه اسامى كه در كتاب آمده در كنار اسامى فراوانى كه در ديگر مصادر منتشر شده، مى‌يابيم كه تنها اندكى از انساب عباسى‌ها در اين كتاب آمده است و البته همين اندك مفيد است؛ چراكه تعداد كمى از منابع، انساب عباسيان را ذكر كرده‌اند[۲]
البته اطلاعات فراوان ديگرى وجود داشته كه زبيدى به آنها اشاره نكرده است كه مهم‌ترين آنها اطلاعات كتاب «مجمع الآداب في معجم الألقاب» ابن فوطى است كه بخش منتشرشده از آن مشتمل بر شرح حال تعداد زيادى از عباسيان است؛ حكام عباسى در شمال عراق و در شبه قاره هند از آن جمله‌اند[۳]
نویسنده، كتاب را با ذكر اهميت علم انساب با استناد به آيه 13 سوره حجرات و تعدادى از روايات بيان كرده است. پس از آن به اخبار برخى اصحاب در فضيلت قريش اشاره كرده است. ذكر بزرگان بطون قريش و وظايف آنها در عهد جاهلى نيز در ادامه آمده است؛ مثلاً چنين آمده كه عباس از نسل هاشم بوده كه در جاهليت سقايت حجاج را برعهده داشته و در اسلام هم بر اين كار باقى مانده است.[۴]
در ادامه مباحث كتاب به اسامى فرزندان عبدالمطلب به‌تفكيك پسر و دختر بدون ذكر شرح حال اشاره شده است. عبدالمطلب 10 پسر و شش دختر داشته است كه نام عبدالله پدر پيامبر اكرم(ص) در صدر اسامى ذكر شده است.[۵]
آخرين مبحث كتاب به ذكر فرزندان عباس بن عبدالمطلب به‌همراه شرح حال آنها اختصاص دارد. درباره هريك از فرزندان آنها نيز اشاره شده است. بيشتر اسامى اين بخش به خلفاى عباسى اختصاص يافته است كه درباره آنها نيز تنها به ذكر نام فرزندان و محل وفات آنها اكتفا شده است. نكته قابل توجه آنكه درباره كسانى چون منصور، هارون‌الرشيد و متوكل عباسى هيچ اشاره‌اى به ظلم‌هاى آنها در حق اهل‌بيت(ع) نشده و جالب آنكه محقق كتاب نيز در تعليقه‌هايش از اشاره به رفتار ظالمانه آنها با خاندان پيامبر(ص) به‌سادگى گذشته است.[۶]
وضعيت كتاب
محقق كتاب در تحقيق آن از دو نسخه خطى بهره گرفته است كه يكى از نسخه‌ها به خط خود زبيدى است.[۷]فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع در انتهاى كتاب آمده است. بخش تعليقات محقق نيز كه مشتمل بر 135 تعليقه است، به‌صورت مجزا پس از متن كتاب آمده است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.