ضوابط الرضاع: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ضوابط (ابهام زدایی)' به 'ضوابط (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - 'خـ' به 'خ')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ضوابط (ابهام زدایی)' به 'ضوابط (ابهام‌زدایی)')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۱: خط ۱۱:
| موضوع = فقه جعفری - قرن 11ق، شير مادر (فقه).
| موضوع = فقه جعفری - قرن 11ق، شير مادر (فقه).


| ناشر = مرکز بين‌المللي ترجمه و نشر المصطفي (ص)  
| ناشر = مرکز بين‌المللي ترجمه و نشر المصطفي(ص)  


| مکان نشر =ايران - قم
| مکان نشر =ايران - قم
خط ۲۰: خط ۲۰:
| شابک =
| شابک =
| تعداد جلد =1
| تعداد جلد =1
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخانۀ دیجیتال نور =57121
| کتابخوان همراه نور =57121
| کتابخوان همراه نور =57121
| کد پدیدآور = 26
| کد پدیدآور = 26
خط ۲۶: خط ۲۶:
| پیش از =
| پیش از =
}}  
}}  
 
{{کاربردهای دیگر|ضوابط (ابهام‌زدایی)}}
 
{{کاربردهای دیگر|ضوابط (ابهام زدایی)}}
 
 


'''ضوابط الرضاع'''، به زبان عربی اثر [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|سید محمدباقر داماد]]، مشهور به میرداماد (متوفی 1040ق)، به موضوع شیردهی به کودک و احکام مرتبط با آن اختصاص دارد. [[میردامادی، مجتبی|سید مجتبی میردامادی]] بر کتاب، مقدمه نوشته و آن را تصحیح کرده است.  
'''ضوابط الرضاع'''، به زبان عربی اثر [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|سید محمدباقر داماد]]، مشهور به میرداماد (متوفی 1040ق)، به موضوع شیردهی به کودک و احکام مرتبط با آن اختصاص دارد. [[میردامادی، مجتبی|سید مجتبی میردامادی]] بر کتاب، مقدمه نوشته و آن را تصحیح کرده است.  


==ساختار==
==ساختار==
کتاب، در دو جلد تنظیم شده و مشتمل بر سخن ناشر، مقدمه محقق، مقدمه مؤلف، سه استبانه، تختمه و خاتمه است. هر استبانه نیز شـامل چند‌ ضابطه، مسئله و تتمه است.  
کتاب، در دو جلد تنظیم شده و مشتمل بر سخن ناشر، مقدمه محقق، مقدمه مؤلف، سه استبانه، تختمه و خاتمه است. هر استبانه نیز شامل چند‌ ضابطه، مسئله و تتمه است.  


==گزارش محتوا==
==گزارش محتوا==
خط ۴۴: خط ۴۰:
در این رساله از ادله قاعده رضاع و ارکان تحقق آن و احکام و شروطش و نیز مهر صغیره و کبیره و راه‌های اثبات رضاع و مباحث مترتب بر نکاح و اولاد آن و از حضانت و تلقیح مصنوعی و دیگر مسائل آن بحث شده است<ref>ر.ک: همان</ref>‏.  
در این رساله از ادله قاعده رضاع و ارکان تحقق آن و احکام و شروطش و نیز مهر صغیره و کبیره و راه‌های اثبات رضاع و مباحث مترتب بر نکاح و اولاد آن و از حضانت و تلقیح مصنوعی و دیگر مسائل آن بحث شده است<ref>ر.ک: همان</ref>‏.  


هدف مطلوب از نگارش این رساله، ارزیابی آراء فقهای امامیه به‌طور عام و محقق داماد به‌طور خاص و اختیار رأی صحیح از میان آن دو است. علاوه اینکه مباحث جانبی حول مدت رضاع که موجب سریان حرمت می‌شود و فتاوی ویژه ایشان، مانند عموم منزلت پیرامون موضوع مطرح شده است<ref>ر.ک: همان</ref>‏.
هدف مطلوب از نگارش این رساله، ارزیابی آراء فقهای امامیه به‌طور عام و محقق داماد به‌طور خاص و اختیار رأی صحیح از میان آن دو است. علاوه اینکه مباحث جانبی حول مدت رضاع که موجب سریان حرمت می‌شود و فتاوی ویژه‌ایشان، مانند عموم منزلت پیرامون موضوع مطرح شده است<ref>ر.ک: همان</ref>‏.


طبق نوشته [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|مرحوم آقابزرگ تهرانی]]، [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|میرداماد]] در این رساله برخلاف نظر جد خویش، [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق‌ کرکی‌(ره)]]، قول‌ به‌ عموم‌ منزلت را اختیار نموده است: «اختار‌ فيه القول بعموم المنزلة خلافاً لجده الأمي المحقق الكركی»<ref>ر.ک: متقی، حسین، ص160</ref>‏.  
طبق نوشته [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|مرحوم آقابزرگ تهرانی]]، [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|میرداماد]] در این رساله برخلاف نظر جد خویش، [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق‌ کرکی‌(ره)]]، قول‌ به‌ عموم‌ منزلت را اختیار نموده است: «اختار‌ فيه القول بعموم المنزلة خلافاً لجده الأمي المحقق الكركی»<ref>ر.ک: متقی، حسین، ص160</ref>‏.  
خط ۵۷: خط ۵۳:
امر دوم، خلاصه‌ای در رابطه با کتاب «ضوابط الرضاع» و نویسنده آن است. این اثر مشتمل بر اغلب مسائل مرتبط با رضاع، علاوه بر فروع متنوع و اقوال عام و خاص فقها و نقد و بررسی آنها و انتخاب قول محکم از میان آنهاست. مصنف در اکثر این موارد قول مشهور را انتخاب و گاه مخالف با رأی مشهور را پس از ذکر استدلال بر بطلانش اختیار کرده است. از جمله مواردی که مصنف با رأی مشهور مخالفت کرده، حکم فقهی به عمومیت نشر حرمت و کفایت ده‌بار شیر دادن در نشر حرمت و اعتبار روایت سکونی در درایه و رجال است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص20-15</ref>‏.  
امر دوم، خلاصه‌ای در رابطه با کتاب «ضوابط الرضاع» و نویسنده آن است. این اثر مشتمل بر اغلب مسائل مرتبط با رضاع، علاوه بر فروع متنوع و اقوال عام و خاص فقها و نقد و بررسی آنها و انتخاب قول محکم از میان آنهاست. مصنف در اکثر این موارد قول مشهور را انتخاب و گاه مخالف با رأی مشهور را پس از ذکر استدلال بر بطلانش اختیار کرده است. از جمله مواردی که مصنف با رأی مشهور مخالفت کرده، حکم فقهی به عمومیت نشر حرمت و کفایت ده‌بار شیر دادن در نشر حرمت و اعتبار روایت سکونی در درایه و رجال است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص20-15</ref>‏.  


باید دانست‌ مرحوم‌ [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ تهرانی]]، در «الذریعة» با‌ استناد به نسخه عتیق‌ خزانه‌ شریعه که در سال ١٠٢٩ق،‌ توسط‌ شاگرد [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|میرداماد]]، مولی عبداللطیف بن یحیی طالقانی از روی نسخه خط‌ مؤلف‌ آن استنساخ و با خود مصنف‌ مباشرة‌ نسخه را مقابله‌ کرده‌ است. تاریخ فراغت از‌ تألیف‌ رساله «ضوابط الرضاع» را شعبان سال ١٠٢٨ق، می‌داند که با فرض وجود تاریخ‌ نسخه‌ مورد گفتگو (سال ١٠١٩ق)، این دیدگاه‌ به‌ نظر می‌رسد‌ برداشتی‌ ناصواب باشد. در توجیه‌ این مشکل، دو راه حل در ذهن متبادر می‌گردد: یکی اینکه تاریخ مورد نظر‌ (سال‌ ١٠٢٨ق)، تاریخ بازنگری و تبیض این رساله‌ باشد‌ و نه‌ تاریخ‌ تألیف‌ اصل آن (که‌ گویا‌ طبق نسخه حاضر سال ١٠١٩ق یا پیش از آن است) و دوم اینکه محتمل است مرحوم [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|میرداماد]]، در‌ زمینه‌ مسئله‌ رضاع، دو رساله داشته باشد‌... این نظر اخیری، بیشتر تقویت می‌گـردد، با این تحلیل که بگوییم رساله حاضر‌ در حقیقت رساله‌ای مقدماتی درباره بررسی فـقهی مسئله رضاع، با‌ عنوان‌ «الرسالة الرضاعية»، تألیف میرداماد‌ است که مؤلف، آن را در سال ١٠١٩ق، یا پیش از آن (طبق تاریخ اجازه در آغـاز نسخه) تألیف نموده است؛ سپس در شعبان سال ١٠٢٨ق، با بازنگری کلی در‌ محتوا‌، از نو با عنوان «ضوابط الرضاع» تحریر و تألیف نموده است<ref>ر.ک: متقی، حسین، ص161-160</ref>‏. درهرحال، مصنف این کتاب را در سال 1028ق، سیزده سال پیش از وفاتش نوشته است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص20</ref>‏.
باید دانست‌ مرحوم‌ [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|آقابزرگ تهرانی]]، در «الذریعة» با‌ استناد به نسخه عتیق‌ خزانه‌ شریعه که در سال ١٠٢٩ق،‌ توسط‌ شاگرد [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|میرداماد]]، مولی عبداللطیف بن یحیی طالقانی از روی نسخه خط‌ مؤلف‌ آن استنساخ و با خود مصنف‌ مباشرة‌ نسخه را مقابله‌ کرده‌ است. تاریخ فراغت از‌ تألیف‌ رساله «ضوابط الرضاع» را شعبان سال ١٠٢٨ق، می‌داند که با فرض وجود تاریخ‌ نسخه‌ مورد گفتگو (سال ١٠١٩ق)، این دیدگاه‌ به‌ نظر می‌رسد‌ برداشتی‌ ناصواب باشد. در توجیه‌ این مشکل، دو راه حل در ذهن متبادر می‌گردد: یکی اینکه تاریخ مورد نظر‌ (سال‌ ١٠٢٨ق)، تاریخ بازنگری و تبیض این رساله‌ باشد‌ و نه‌ تاریخ‌ تألیف‌ اصل آن (که‌ گویا‌ طبق نسخه حاضر سال ١٠١٩ق یا پیش از آن است) و دوم اینکه محتمل است مرحوم [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد|میرداماد]]، در‌ زمینه‌ مسئله‌ رضاع، دو رساله داشته باشد‌... این نظر اخیری، بیشتر تقویت می‌گردد، با این تحلیل که بگوییم رساله حاضر‌ در حقیقت رساله‌ای مقدماتی درباره بررسی فقهی مسئله رضاع، با‌ عنوان‌ «الرسالة الرضاعية»، تألیف میرداماد‌ است که مؤلف، آن را در سال ١٠١٩ق، یا پیش از آن (طبق تاریخ اجازه در آغاز نسخه) تألیف نموده است؛ سپس در شعبان سال ١٠٢٨ق، با بازنگری کلی در‌ محتوا‌، از نو با عنوان «ضوابط الرضاع» تحریر و تألیف نموده است<ref>ر.ک: متقی، حسین، ص161-160</ref>‏. درهرحال، مصنف این کتاب را در سال 1028ق، سیزده سال پیش از وفاتش نوشته است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص20</ref>‏.
   
   
میرداماد روایتی را که صحیح شمرده‌ شود‌، ولی‌ در حقیقت صحیح نباشد، «صحّی» یا «صحیا» می‌نامد. روایت صحّی در کتاب‌ها و رسائل میرداماد‌ و کتاب‌ «ضوابط الرضاع» وی به‌تناوب دیده می‌شود؛ مثلاً روایت حسن بن علی فضال‌ را‌ از‌ طریق کافی، از عبداللّه بن سنان - که در موضوع ده‌بار رضاع است ‌- ‌صحّی‌ می‌داند<ref>ر.ک: میردامادی، سید مجتبی ص23</ref>‏.
میرداماد روایتی را که صحیح شمرده‌ شود‌، ولی‌ در حقیقت صحیح نباشد، «صحّی» یا «صحیا» می‌نامد. روایت صحّی در کتاب‌ها و رسائل میرداماد‌ و کتاب‌ «ضوابط الرضاع» وی به‌تناوب دیده می‌شود؛ مثلاً روایت حسن بن علی فضال‌ را‌ از‌ طریق کافی، از عبداللّه بن سنان - که در موضوع ده‌بار رضاع است ‌- ‌صحّی‌ می‌داند<ref>ر.ک: میردامادی، سید مجتبی ص23</ref>‏.