حوزه‌های علمیه شیعه در گستره جهان: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
    جز (جایگزینی متن - 'شیعه (ابهام زدایی)' به 'شیعه (ابهام‌زدایی)')
     
    (۳۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR12269J1.jpg|بندانگشتی|حوزه های علمیه شیعه در گستره جهان]]
    | تصویر =NUR12269J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =حوزه‌های علمیه شیعه در گستره جهان
    |+ |
    | عنوان‌های دیگر =
    |-
    | پدیدآوران =  
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|حوزه های علمیه شیعه در گستره جهان
    [[پژوهشکده باقر العلوم]] (تهيه کننده)
    |-
    |نام های دیگر کتاب
    |data-type='otherBookNames'|
    |-
    |پدیدآورندگان
    |data-type='authors'|[[پژوهشکده باقر العلوم]] (تهيه کننده)


    [[سید کباری، علیرضا]] (نويسنده)
    [[سید کباری، علیرضا]] (نویسنده)
    |-
    | زبان =فارسی
    |زبان  
    | کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏7‎‏/‎‏4‎‏ ‎‏/‎‏س‎‏9‎‏ح‎‏9‎‏
    |data-type='language'|فارسی
    | موضوع =
    |-
    حوزه‌های علمیه - تاریخ
    |کد کنگره  
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏7‎‏/‎‏4‎‏ ‎‏/‎‏س‎‏9‎‏ح‎‏9‎‏
    |-
    |موضوع  
    |data-type='subject'|حوزه‎های علمیه - تاریخ


    مجتهدان و علما - سرگذشت نامه
    مجتهدان و علما - سرگذشت‌نامه


    مرجعیت
    مرجعیت
    |-
    | ناشر =
    |ناشر  
    امير کبير
    |data-type='publisher'|امير کبير
    | مکان نشر =تهران - ایران
    |-
    | سال نشر = 1378 ش  
    |مکان نشر  
    |data-type='publishPlace'|تهران - ایران
    |-
    |سال نشر  
    |data-type='publishYear'| 1378 هـ.ش  
    |-class='articleCode'
    |کد اتوماسیون
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE12269AUTOMATIONCODE
    |}
    </div>


    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE12269AUTOMATIONCODE
    | چاپ =1
    | شابک =964-00-0525-8
    | تعداد جلد =1
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =12269
    | کتابخوان همراه نور =12269
    | کد پدیدآور =
    | پس از =
    | پیش از =
    }}
    {{کاربردهای دیگر| شیعه (ابهام‌زدایی)}}


    == معرفى اجمالى ==




    «'''حوزه‌هاى علميه شيعه در گستره جهان'''»، تأليف '''[[سيد عليرضا سيدكبارى]]'''، تاريخچه‌ى فشرده‌اى از حوزه‌هاى علميه شيعى و دستاوردهاى علمى آنها به زبان فارسى است.
    '''حوزه‌هاى علميه شيعه در گستره جهان'''، تأليف [[سيد عليرضا سيدكبارى]]، تاريخچه‌ى فشرده‌اى از حوزه‌هاى علميه شيعى و دستاوردهاى علمى آنها به زبان فارسى است.


    == ساختار ==
    == ساختار ==
     
    كتاب، مشتمل بر يك مقدمه و ده فصل است. نویسنده تلاش كرده است كه از كتب، مجلات و نشريات، اطلاعات و مطالب مفيد را استخراج و به زبان امروزين ارائه نمايد.
     
    كتاب، مشتمل بر يك مقدمه و ده فصل است. نويسنده تلاش كرده است كه از كتب، مجلات و نشريات، اطلاعات و مطالب مفيد را استخراج و به زبان امروزين ارائه نمايد.


    == گزارش محتوا ==
    == گزارش محتوا ==
    نویسنده در مقدمه، مى‌نويسد: «حوزه‌هاى علميه شيعه از نخستين لحظات دعوت نبوى شروع به فعاليت نمود و در عصر امامت به اوج شكوفايى رسيد و پس از عصر حضور در ايام غيبت به تلاش علمى و فرهنگى خويش ادامه داد... كتاب حاضر، كوششى در جهت شناسايى حوزه‌هاى دينى و گستره‌ى فعاليت آنها، گزارشى است از پانزده قرن تكاپوى علمى، فرهنگى و سياسى و مقدمه‌اى است بر تاريخ حوزه‌هاى علميه شيعه، تا مبانى فكرى و شيوه‌هاى علمى و عملى آن تبيين و شناسايى گردد»<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/9 مقدمه، ص9] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/11 11]</ref>


     
    اگرچه به لحاظ اهميت، حوزه‌هاى علميه كوفه و بغداد بر ساير حوزه‌ها مقدم هستند، اما نویسنده سعى كرده است در حركتى گام‌به‌گام حوزه‌هاى علميه را از عصر رسالت و امامت تا غيبت كبرى مورد بحث قرار دهد؛ لذا حوزه علميه مكه و مدينه كه مركز پيدايش حوزه‌هاى فكرى اسلام محسوب مى‌شوند، پيش از حوزه‌هاى كوفه و بغداد و كاظمين مورد بحث قرار گرفته‌اند.
    نويسنده در مقدمه، مى‌نويسد: «حوزه‌هاى علميه شيعه از نخستين لحظات دعوت نبوى شروع به فعاليت نمود و در عصر امامت به اوج شكوفايى رسيد و پس از عصر حضور در ايام غيبت به تلاش علمى و فرهنگى خويش ادامه داد... كتاب حاضر، كوششى در جهت شناسايى حوزه‌هاى دينى و گستره‌ى فعاليت آنها، گزارشى است از پانزده قرن تكاپوى علمى، فرهنگى و سياسى و مقدمه‌اى است بر تاريخ حوزه‌هاى علميه شيعه، تا مبانى فكرى و شيوه‌هاى علمى و عملى آن تبيين و شناسايى گردد» <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/9 مقدمه، ص 9] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/11 11]</ref>.
     
    اگرچه به لحاظ اهميت، حوزه‌هاى علميه كوفه و بغداد بر ساير حوزه‌ها مقدم هستند، اما نويسنده سعى كرده است در حركتى گام‌به‌گام حوزه‌هاى علميه را از عصر رسالت و امامت تا غيبت كبرى مورد بحث قرار دهد؛ لذا حوزه علميه مكه و مدينه كه مركز پيدايش حوزه‌هاى فكرى اسلام محسوب مى‌شوند، پيش از حوزه‌هاى كوفه و بغداد و كاظمين مورد بحث قرار گرفته‌اند.


    مطالب مطرح‌شده در فصول مختلف كتاب، به‌اختصار بدين شرح است:
    مطالب مطرح‌شده در فصول مختلف كتاب، به‌اختصار بدين شرح است:


    1. نويسنده، مباحث فصل اول را با نقل مختصرى از دعوت پيامبر(ص) و ايمان آوردن على(ع) به‌عنوان اولين ايمان‌آورنده به دين اسلام و جانشين پيامبر آغاز كرده است. وى سپس به نزول آيات قرآن كريم و معرفى آيات الأحكام پرداخته و در بخشى از اين فصل در جداولى، مباحث فقهى را در 45 عنوان مطرح و آيات هر موضوع را در برابر آن ذكر كرده است. در ادامه اين فصل به‌اختصار به وضعيت تشيع در عصر امامت و عصر غيبت اشاره شده است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/13 متن كتاب، ص 13] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/24 24]</ref>.
    #نویسنده، مباحث فصل اول را با نقل مختصرى از دعوت پيامبر(ص) و ايمان آوردن على(ع) به‌عنوان اولين ايمان‌آورنده به دين اسلام و جانشين پيامبر آغاز كرده است. وى سپس به نزول آيات قرآن كريم و معرفى آيات الأحكام پرداخته و در بخشى از اين فصل در جداولى، مباحث فقهى را در 45 عنوان مطرح و آيات هر موضوع را در برابر آن ذكر كرده است. در ادامه اين فصل به‌اختصار به وضعيت تشيع در عصر امامت و عصر غيبت اشاره شده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/13 متن كتاب، ص13] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/24 24]</ref>
     
    #در فصل دوم، وضعيت آموزشى حوزه‌هاى علميه مورد بررسى قرار گرفته است. فلسفه تعليم و تعلّم در اسلام، علوم اسلامى و بنيان‌گذاران آن، ادبيات اسلامى، علوم قرآنى، علم الحديث، اصول فقه و فقه و علوم ديگر اسلامى به‌تفكيك مورد مطالعه قرار گرفته است؛ به‌عنوان مثال در علم فقه اسلامى نام 221 فقيه شيعى با ذكر كتب فقهى آنها آورده شده است. اين بخش با نام [[شيخ صدوق]] و مفيد آغاز و به نام [[امام خمينى(ره)|امام خمينى]](ره) و آثار ايشان ختم شده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/25 همان، ص25] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/100 100]</ref>
    2. در فصل دوم، وضعيت آموزشى حوزه‌هاى علميه مورد بررسى قرار گرفته است. فلسفه تعليم و تعلّم در اسلام، علوم اسلامى و بنيان‌گذاران آن، ادبيات اسلامى، علوم قرآنى، علم الحديث، اصول فقه و فقه و علوم ديگر اسلامى به‌تفكيك مورد مطالعه قرار گرفته است؛ به‌عنوان مثال در علم فقه اسلامى نام 221 فقيه شيعى با ذكر كتب فقهى آنها آورده شده است. اين بخش با نام شيخ صدوق و مفيد آغاز و به نام امام خمينى(ره) و آثار ايشان ختم شده است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/25 همان، ص 25] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/100 100]</ref>.
    #نویسنده در فصل سوم، به تبيين فعالیت‌های حوزه‌هاى شيعى در ابعاد تحقيق، تدريس و تبليغ پرداخته است. از بخش‌هاى جالبى كه در اين بخش از كتاب توجه خواننده را به خود جلب مى‌كند جداولى است كه در آنها اسامى روزنامه‌ها و مجلاتى كه به مديريت عالمان دينى شيعه در ايران و خارج از كشور منتشر شده با ذكر محل و تاريخ نشر آورده شده است. اين اطلاعات، حاكى از فعاليت روحانیت شيعى در حوزه‌هاى مختلف فرهنگى است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/101 همان، ص101] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/126 126]</ref>
     
    #در فصل چهارم، چگونگى شكل‌گيرى و رشد و بالندگى حوزه‌هاى شيعى مورد بررسى قرار گرفته است. مطالعه اين بخش از كتاب بر اساس كشور بوده و به ترتيب حجاز، عراق، لبنان، سوريه، ايران مطالعه و به ازبكستان ختم شده است. به‌طور خلاصه درباره 13 كشور به‌تفكيكِ مهم‌ترين مراكز علمى، اطلاعات ارزشمندى از حوزه‌هاى علميه، علما و آثار منتشره آنها ارائه شده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/127 همان، ص127] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/732 732]</ref>
    3. نويسنده در فصل سوم، به تبيين فعاليت‌هاى حوزه‌هاى شيعى در ابعاد تحقيق، تدريس و تبليغ پرداخته است. از بخش‌هاى جالبى كه در اين بخش از كتاب توجه خواننده را به خود جلب مى‌كند جداولى است كه در آنها اسامى روزنامه‌ها و مجلاتى كه به مديريت عالمان دينى شيعه در ايران و خارج از كشور منتشر شده با ذكر محل و تاريخ نشر آورده شده است. اين اطلاعات، حاكى از فعاليت روحانيت شيعى در حوزه‌هاى مختلف فرهنگى است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/101 همان، ص 101] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/126 126]</ref>.
    #در فصل پنجم، رابطه حوزه علميه با مرجعيت و رهبرى مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده ابتدا فلسفه سياسى اسلام را به‌عنوان يك بحث زيربنايى مطرح كرده است. سپس به تبيين نيابت خاص و عام از حضرت مهدى(عج) در زمان غيبت پرداخته و تأكيد كرده است كه از نخستين روزهاى غيبت امام مهدى(عج) فقيهان وارسته و آگاه، رهبرى شیعیان را بر عهده داشته‌اند. وى در بخش ديگرى از اين فصل با تأكيد بر اينكه لزوم تشكيل حكومت اسلامى در عصر غيبت بر عهده ولى فقيه است، به عدم دستيابى علماى شيعه به شرايط لازم براى تشكيل حكومت اشاره كرده است. [[امام خمينى(ره)|امام خمينى]](ره) تنها كسى است كه در دروس اجتهادى خويش «لزوم انقلاب اسلامى» را مطرح نمود و آرمان خويش را با انقلاب اسلامى جامه تحقق پوشاند<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/733 همان، ص733] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/758 758]</ref>
     
    #در فصل ششم، حوزه‌ها و ضرورت‌ها مورد بحث قرار گرفته است. مباحثى پيرامون كتب درسى حوزه، ضرورت تحول در نظام آموزشى و گسترش تبليغات، از جمله مباحث مطرح‌شده در اين فصل است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/759 همان، ص759] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/770 770]</ref>
    4. در فصل چهارم، چگونگى شكل‌گيرى و رشد و بالندگى حوزه‌هاى شيعى مورد بررسى قرار گرفته است. مطالعه اين بخش از كتاب بر اساس كشور بوده و به ترتيب حجاز، عراق، لبنان، سوريه، ايران مطالعه و به ازبكستان ختم شده است. به‌طور خلاصه در باره 13 كشور به‌تفكيكِ مهم‌ترين مراكز علمى، اطلاعات ارزشمندى از حوزه‌هاى علميه، علما و آثار منتشره آنها ارائه شده است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/127 همان، ص 127] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/732 732]</ref>.
    #در فصل هفتم، شيوه گزينش و آموزش طلاب غير ايرانى در حوزه علميه قم بيان و در آخر نيز مطلب كوتاهى درباره شهداى طلاب غير ايرانى در طى جنگ تحميلى نوشته شده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/771 همان، 771] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/774 774]</ref>
     
    #فصل هشتم، به بررسى مسائل اقتصادى حوزه‌هاى علميه اختصاص دارد. تأكيد بر سازمان‌دهى بودجه حوزه و اخذ وجوهات شرعى و بهبود اوضاع معيشتى طلاب، مباحث اين بخش را تشكيل مى‌دهد<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/775 همان، ص775] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/780 780]</ref>
    5. در فصل پنجم، رابطه حوزه علميه با مرجعيت و رهبرى مورد بحث قرار گرفته است. نويسنده ابتدا فلسفه سياسى اسلام را به‌عنوان يك بحث زيربنايى مطرح كرده است. سپس به تبيين نيابت خاص و عام از حضرت مهدى(عج) در زمان غيبت پرداخته و تأكيد كرده است كه از نخستين روزهاى غيبت امام مهدى(عج) فقيهان وارسته و آگاه، رهبرى شيعيان را بر عهده داشته‌اند. وى در بخش ديگرى از اين فصل با تأكيد بر اينكه لزوم تشكيل حكومت اسلامى در عصر غيبت بر عهده ولى فقيه است، به عدم دستيابى علماى شيعه به شرايط لازم براى تشكيل حكومت اشاره كرده است. امام خمينى(ره) تنها كسى است كه در دروس اجتهادى خويش «لزوم انقلاب اسلامى» را مطرح نمود و آرمان خويش را با انقلاب اسلامى جامه تحقق پوشاند <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/733 همان، ص 733] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/758 758]</ref>.
    #نویسنده در فصل نهم با عنوان «خون حوزه»، شمارى از قيام‌هاى شيعى و نهضت‌هايى را كه تحت رهبرى حوزه‌هاى علميه و روحانیت شيعه به انجام رسيده و دانشمندان و فرزانگانى در اين راه به شهادت رسيده‌اند، نام برده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/781 همان، ص781] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/830 830]</ref>
     
    #سيدكبارى در آخرين فصل كتاب با عنوان آرمان‌ها و كاميابى‌ها، تداوم حركت انبيا و اصلاح جامعه از هرگونه آلودگى فرهنگى و احياى ارزش‌هاى الهى و ايجاد زمينه ظهور امام مهدى(عج) را از جمله آرمان‌هاى حوزه‌هاى علميه شيعه برمى‌شمارد. همچنين پيروزى انقلاب اسلامى ايران و نهضت‌هاى اسلامى افغانستان و لبنان و پاکستان و همچنين اسلام‌پذيرى اروپا و آمريكا و چين و استراليا را از جمله كاميابى‌هاى حوزه‌هاى علميه شيعه در چهارده قرن تلاش مستمر دانسته است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/831 همان، ص831] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/835 835]</ref>
    6. در فصل ششم، حوزه‌ها و ضرورت‌ها مورد بحث قرار گرفته است. مباحثى پيرامون كتب درسى حوزه، ضرورت تحول در نظام آموزشى و گسترش تبليغات، از جمله مباحث مطرح‌شده در اين فصل است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/759 همان، ص 759] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/770 770]</ref>.
     
    7. در فصل هفتم، شيوه گزينش و آموزش طلاب غير ايرانى در حوزه علميه قم بيان و در آخر نيز مطلب كوتاهى در باره شهداى طلاب غير ايرانى در طى جنگ تحميلى نوشته شده است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/771 همان، 771] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/774 774]</ref>.
     
    8. فصل هشتم، به بررسى مسائل اقتصادى حوزه‌هاى علميه اختصاص دارد. تأكيد بر سازمان‌دهى بودجه حوزه و اخذ وجوهات شرعى و بهبود اوضاع معيشتى طلاب، مباحث اين بخش را تشكيل مى‌دهد <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/775 همان، ص 775] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/780 780]</ref>.
     
    9. نويسنده در فصل نهم با عنوان «خون حوزه»، شمارى از قيام‌هاى شيعى و نهضت‌هايى را كه تحت رهبرى حوزه‌هاى علميه و روحانيت شيعه به انجام رسيده و دانشمندان و فرزانگانى در اين راه به شهادت رسيده‌اند، نام برده است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/781 همان، ص 781] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/830 830]</ref>.
     
    10. سيدكبارى در آخرين فصل كتاب با عنوان آرمان‌ها و كاميابى‌ها، تداوم حركت انبيا و اصلاح جامعه از هرگونه آلودگى فرهنگى و احياى ارزش‌هاى الهى و ايجاد زمينه ظهور امام مهدى(عج) را از جمله آرمان‌هاى حوزه‌هاى علميه شيعه برمى‌شمارد. همچنين پيروزى انقلاب اسلامى ايران و نهضت‌هاى اسلامى افغانستان و لبنان و پاكستان و همچنين اسلام‌پذيرى اروپا و آمريكا و چين و استراليا را از جمله كاميابى‌هاى حوزه‌هاى علميه شيعه در چهارده قرن تلاش مستمر دانسته است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/831 همان، ص 831] - [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101/1/835 835]</ref>.


    == وضعيت كتاب ==
    == وضعيت كتاب ==
    فهرست مطالب در ابتداى كتاب و فهرست منابع در انتهاى آن آمده است. آدرس مطالب، در پاورقى ذكر شده است.
    فهرست مطالب در ابتداى كتاب و فهرست منابع در انتهاى آن آمده است. آدرس مطالب، در پاورقى ذكر شده است.


    ==پانويس ==
    <references/>
    == منابع مقاله ==
    == منابع مقاله ==


    خط ۹۲: خط ۶۸:


    ==پانويس ==
    ==پانويس ==
    <references />
    <references/>
     


    == پیوندها ==
    [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/8101 مطالعه کتاب حوزه های علمیه شیعه در گستره جهان در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:کلیات]]
    [[رده:کلیات]]
    [[رده:آثار کلی روش‌های تعلیم و تربیت، مدارس و حوزه‌های علمی، تعلیم و تربیت جوانان و نوجوانان]]
    [[رده:آثار کلی روش‌های تعلیم و تربیت، مدارس و حوزه‌های علمی، تعلیم و تربیت جوانان و نوجوانان]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۴ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۲۷

    حوزه‌های علمیه شیعه در گستره جهان
    حوزه‌های علمیه شیعه در گستره جهان
    پدیدآورانپژوهشکده باقر العلوم (تهيه کننده) سید کباری، علیرضا (نویسنده)
    ناشرامير کبير
    مکان نشرتهران - ایران
    سال نشر1378 ش
    چاپ1
    شابک‎964-00-0525-8
    موضوعحوزه‌های علمیه - تاریخ

    مجتهدان و علما - سرگذشت‌نامه

    مرجعیت
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏BP‎‏ ‎‏7‎‏/‎‏4‎‏ ‎‏/‎‏س‎‏9‎‏ح‎‏9‎‏
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf
    برای دیگر کاربردها، شیعه (ابهام‌زدایی) را ببینید.


    حوزه‌هاى علميه شيعه در گستره جهان، تأليف سيد عليرضا سيدكبارى، تاريخچه‌ى فشرده‌اى از حوزه‌هاى علميه شيعى و دستاوردهاى علمى آنها به زبان فارسى است.

    ساختار

    كتاب، مشتمل بر يك مقدمه و ده فصل است. نویسنده تلاش كرده است كه از كتب، مجلات و نشريات، اطلاعات و مطالب مفيد را استخراج و به زبان امروزين ارائه نمايد.

    گزارش محتوا

    نویسنده در مقدمه، مى‌نويسد: «حوزه‌هاى علميه شيعه از نخستين لحظات دعوت نبوى شروع به فعاليت نمود و در عصر امامت به اوج شكوفايى رسيد و پس از عصر حضور در ايام غيبت به تلاش علمى و فرهنگى خويش ادامه داد... كتاب حاضر، كوششى در جهت شناسايى حوزه‌هاى دينى و گستره‌ى فعاليت آنها، گزارشى است از پانزده قرن تكاپوى علمى، فرهنگى و سياسى و مقدمه‌اى است بر تاريخ حوزه‌هاى علميه شيعه، تا مبانى فكرى و شيوه‌هاى علمى و عملى آن تبيين و شناسايى گردد»[۱]

    اگرچه به لحاظ اهميت، حوزه‌هاى علميه كوفه و بغداد بر ساير حوزه‌ها مقدم هستند، اما نویسنده سعى كرده است در حركتى گام‌به‌گام حوزه‌هاى علميه را از عصر رسالت و امامت تا غيبت كبرى مورد بحث قرار دهد؛ لذا حوزه علميه مكه و مدينه كه مركز پيدايش حوزه‌هاى فكرى اسلام محسوب مى‌شوند، پيش از حوزه‌هاى كوفه و بغداد و كاظمين مورد بحث قرار گرفته‌اند.

    مطالب مطرح‌شده در فصول مختلف كتاب، به‌اختصار بدين شرح است:

    1. نویسنده، مباحث فصل اول را با نقل مختصرى از دعوت پيامبر(ص) و ايمان آوردن على(ع) به‌عنوان اولين ايمان‌آورنده به دين اسلام و جانشين پيامبر آغاز كرده است. وى سپس به نزول آيات قرآن كريم و معرفى آيات الأحكام پرداخته و در بخشى از اين فصل در جداولى، مباحث فقهى را در 45 عنوان مطرح و آيات هر موضوع را در برابر آن ذكر كرده است. در ادامه اين فصل به‌اختصار به وضعيت تشيع در عصر امامت و عصر غيبت اشاره شده است.[۲]
    2. در فصل دوم، وضعيت آموزشى حوزه‌هاى علميه مورد بررسى قرار گرفته است. فلسفه تعليم و تعلّم در اسلام، علوم اسلامى و بنيان‌گذاران آن، ادبيات اسلامى، علوم قرآنى، علم الحديث، اصول فقه و فقه و علوم ديگر اسلامى به‌تفكيك مورد مطالعه قرار گرفته است؛ به‌عنوان مثال در علم فقه اسلامى نام 221 فقيه شيعى با ذكر كتب فقهى آنها آورده شده است. اين بخش با نام شيخ صدوق و مفيد آغاز و به نام امام خمينى(ره) و آثار ايشان ختم شده است.[۳]
    3. نویسنده در فصل سوم، به تبيين فعالیت‌های حوزه‌هاى شيعى در ابعاد تحقيق، تدريس و تبليغ پرداخته است. از بخش‌هاى جالبى كه در اين بخش از كتاب توجه خواننده را به خود جلب مى‌كند جداولى است كه در آنها اسامى روزنامه‌ها و مجلاتى كه به مديريت عالمان دينى شيعه در ايران و خارج از كشور منتشر شده با ذكر محل و تاريخ نشر آورده شده است. اين اطلاعات، حاكى از فعاليت روحانیت شيعى در حوزه‌هاى مختلف فرهنگى است.[۴]
    4. در فصل چهارم، چگونگى شكل‌گيرى و رشد و بالندگى حوزه‌هاى شيعى مورد بررسى قرار گرفته است. مطالعه اين بخش از كتاب بر اساس كشور بوده و به ترتيب حجاز، عراق، لبنان، سوريه، ايران مطالعه و به ازبكستان ختم شده است. به‌طور خلاصه درباره 13 كشور به‌تفكيكِ مهم‌ترين مراكز علمى، اطلاعات ارزشمندى از حوزه‌هاى علميه، علما و آثار منتشره آنها ارائه شده است.[۵]
    5. در فصل پنجم، رابطه حوزه علميه با مرجعيت و رهبرى مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده ابتدا فلسفه سياسى اسلام را به‌عنوان يك بحث زيربنايى مطرح كرده است. سپس به تبيين نيابت خاص و عام از حضرت مهدى(عج) در زمان غيبت پرداخته و تأكيد كرده است كه از نخستين روزهاى غيبت امام مهدى(عج) فقيهان وارسته و آگاه، رهبرى شیعیان را بر عهده داشته‌اند. وى در بخش ديگرى از اين فصل با تأكيد بر اينكه لزوم تشكيل حكومت اسلامى در عصر غيبت بر عهده ولى فقيه است، به عدم دستيابى علماى شيعه به شرايط لازم براى تشكيل حكومت اشاره كرده است. امام خمينى(ره) تنها كسى است كه در دروس اجتهادى خويش «لزوم انقلاب اسلامى» را مطرح نمود و آرمان خويش را با انقلاب اسلامى جامه تحقق پوشاند[۶]
    6. در فصل ششم، حوزه‌ها و ضرورت‌ها مورد بحث قرار گرفته است. مباحثى پيرامون كتب درسى حوزه، ضرورت تحول در نظام آموزشى و گسترش تبليغات، از جمله مباحث مطرح‌شده در اين فصل است.[۷]
    7. در فصل هفتم، شيوه گزينش و آموزش طلاب غير ايرانى در حوزه علميه قم بيان و در آخر نيز مطلب كوتاهى درباره شهداى طلاب غير ايرانى در طى جنگ تحميلى نوشته شده است.[۸]
    8. فصل هشتم، به بررسى مسائل اقتصادى حوزه‌هاى علميه اختصاص دارد. تأكيد بر سازمان‌دهى بودجه حوزه و اخذ وجوهات شرعى و بهبود اوضاع معيشتى طلاب، مباحث اين بخش را تشكيل مى‌دهد[۹]
    9. نویسنده در فصل نهم با عنوان «خون حوزه»، شمارى از قيام‌هاى شيعى و نهضت‌هايى را كه تحت رهبرى حوزه‌هاى علميه و روحانیت شيعه به انجام رسيده و دانشمندان و فرزانگانى در اين راه به شهادت رسيده‌اند، نام برده است.[۱۰]
    10. سيدكبارى در آخرين فصل كتاب با عنوان آرمان‌ها و كاميابى‌ها، تداوم حركت انبيا و اصلاح جامعه از هرگونه آلودگى فرهنگى و احياى ارزش‌هاى الهى و ايجاد زمينه ظهور امام مهدى(عج) را از جمله آرمان‌هاى حوزه‌هاى علميه شيعه برمى‌شمارد. همچنين پيروزى انقلاب اسلامى ايران و نهضت‌هاى اسلامى افغانستان و لبنان و پاکستان و همچنين اسلام‌پذيرى اروپا و آمريكا و چين و استراليا را از جمله كاميابى‌هاى حوزه‌هاى علميه شيعه در چهارده قرن تلاش مستمر دانسته است.[۱۱]

    وضعيت كتاب

    فهرست مطالب در ابتداى كتاب و فهرست منابع در انتهاى آن آمده است. آدرس مطالب، در پاورقى ذكر شده است.

    پانويس

    1. ↑ مقدمه، ص9 - 11
    2. ↑ متن كتاب، ص13 - 24
    3. ↑ همان، ص25 - 100
    4. ↑ همان، ص101 - 126
    5. ↑ همان، ص127 - 732
    6. ↑ همان، ص733 - 758
    7. ↑ همان، ص759 - 770
    8. ↑ همان، 771 - 774
    9. ↑ همان، ص775 - 780
    10. ↑ همان، ص781 - 830
    11. ↑ همان، ص831 - 835

    منابع مقاله

    مقدمه و متن كتاب.


    پانويس

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=حوزه‌های_علمیه_شیعه_در_گستره_جهان&oldid=753203»