سفرنامه فرهاد میرزا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '== معرفى اجمالى == «(.*)»' به '== معرفى اجمالى == '''$1'''') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'سفرنامه (ابهام زدایی)' به 'سفرنامه (ابهام‌‌زدایی)') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۳۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR11229J1.jpg | |||
| عنوان =سفرنامه فرهاد میرزا | |||
| عنوان‌های دیگر = | |||
| | | پدیدآوران = | ||
[[طباطبایی، غلامرضا]] (محقق) | |||
| | |||
| | |||
[[فرهاد میرزا قاجار]] ( | [[فرهاد میرزا قاجار]] (نویسنده) | ||
| زبان =فارسی | |||
|زبان | | کد کنگره =G 463 /ف4س7* | ||
| موضوع = | |||
سفر نامه‌ها | |||
|کد کنگره | | ناشر = | ||
مؤسسه مطبوعاتی علمی | |||
| مکان نشر =تهران - ایران | |||
|موضوع | | سال نشر = 1366 ش | ||
|ناشر | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11229AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =11229 | |||
| کتابخوان همراه نور =11229 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|سفرنامه (ابهام‌‌زدایی)}} | |||
'''هدایه السبیل و کفایه الدلیل''' که به نام سفرنامه [[فرهاد میرزا]] مشهور است، کتابى است به زبان فارسى که موضوع آن گزارش دقیق و روزانه سفر نویسنده به مکه معظمه است. | |||
تألیف این کتاب از چهارشنبه هفتم شعبان سال 1292ق. آغاز و روز پنج‌شنبه دوم ربیع‌الثانى سال بعد(به مدت 233 روز) به پایان مى‌رسد. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
کتاب داراى یک مقدمه و نیز یک اختتام و یک تکمله به قلم مؤلف و فاقد فصل‌بندى و تبویب است. محتواى کتاب تنها بر اساس نام شهرها و اماکنى که مؤلف به آنها سفر کرده، تنظیم گردیده است. | |||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
[[فرهاد میرزا]] روز سه‌شنبه ششم شعبان 1292ق. به حضور ناصرالدین‌شاه رسید و با دریافت اجازه سفر به مکه از شاه، در فرداى آن روز راهى مکه شد. مسافرت او همانند دیگر حجاج ایرانى آن روزگار از بندرانزلى با کشتى آغاز شد و پس از چند روز وارد بادکوبه گردید و از آنجا به گنجه، شماخى و تفلیس رفت؛ در تفلیس به کشتى نشست و از طریق دریا وارد خاک عثمانى شد. در استانبول با اعضاى سفارت ایران، ایرانیان ساکن در آن شهر و برخى بزرگان دولت عثمانى دیدار کرد. پس از توقف چند روزه در استانبول راهى مصر شد و از مصر از طریق دریاى سرخ راهى بندر جدّ ه شد؛ اما در سواحل بین راه پیاده شد و ابتدا راهى مدینه گشت. روز هفدهم ذى قعده 1292ق. وارد مدینه شد و پس از زیارت مرقد منور پیامبر اکرم(ص) چون مى‌خواست مدینه را ترک کند مثنوى مقاله احمدیه را که در مدینه سروده بود با صداى بلند در آنجا خواند. روز بیست و ششم ذى قعده، مدینه را به قصد مکه ترک کرد و روز پنجم ذى حجه به مکه معظمه رسید. | |||
مؤلف در این کتاب که با نثرى ساده، روان و شیرین نگاشته شده هر جا لازم مى‌بیند، در ثبت تاریخ وقایع علاوه بر تاریخ هجرى، برابرى آن را با تاریخ میلادى و نیز ماه‌هاى شمسى ذکر مى‌کند. | |||
توصیف منازل بین راه، بیان وضع شهرها و روستاها، نحوه آبرسانى، تشکیلات شهرى و ادارى، وسایل رفت و آمد از جمله موضوعاتى است که در این سفرنامه از آنها سخن به میان آمده است. فرهادمیرزا چه در مدینه و چه در مکه هر جا به عالمى برمى‌خورد و موقعیت را مناسب مى‌دید به مباحثه مذهبى مى‌پرداخت. | |||
اظهار نظر وى در مورد سایر فرق و مذاهب اسلامى عمیق و دقیق است و از داورى سطحى به دور؛ چون امرى سؤالانگیز را مى‌بیند از دانشمندان آن مذهب مى‌پرسد و بعد آن را نقد مى‌کند و گاهى با آنان به مباحثه مى‌پردازد. در خلال سفرنامه گاه به اشعار دیگران، اغلب با ذکر نام شاعر استناد مى‌کند. اشعارى که از خود او در سفرنامه موجود است، چشمگیر، زیبا و دلنشین نیست، بلکه گاهى متکلف و اغلب خشک و عارى از ذوق است و مى رساند که در شاعرى قریحه و استعداد شایانى ندارد. | |||
در بازگشت به هنگام توقف در استانبول، نارسایى‌هایى را که در مکه و مدینه بود، همچنین عدم امنیت راه‌ها را به اطلاع سلطان عثمانى مى‌رساند و اصلاح آنها را از وى درخواست مى‌کند. با دیدن زندگى مردم استانبول، آثار غربزدگى را در آنجا مشاهده مى‌کند و با اظهار تاسف مى‌نویسد که به زودى عادات و آداب شوم اروپایى و فساد اهل فرنگ به کشور عثمانى و کمى دیرتر به اهالى ایران سرایت خواهد کرد و زنها دست در دست اجنبى با روى گشاده در بازار حرکت خواهند کرد و از اسلام جز اسمى باقى نخواهد ماند. | |||
==وضعیت کتاب== | |||
نسخه حاضر در برنامه با تصحیح و تحشیه آقاى [[طباطبایی، غلامرضا|غلامرضا طباطبایى]] منتشر شده که حاوى پاورقى‌ها، حواشى و توضیحات، معنى بعضى لغات به قلم مصحح مى‌باشد. این کتاب همچنین داراى فهرست منابع و مآخذ، نام‌ها، جاى‌ها و کتاب‌ها است. | |||
==منابع مقاله== | |||
# احمدیان، احمد، دائرةالمعارف تشیع، ج 12، ص 302. | |||
# مقدمه مصحح کتاب آقاى غلامرضا طباطبایى. | |||
# شهرى برآبادى، محمد، سیرى کوتاه در سفرنامه‌هاى حج، مشکات، زمستان 1368 ش.، شماره 25. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:جغرافیا (عمومی)، اطلس، نقشه]] | [[رده:جغرافیا (عمومی)، اطلس، نقشه]] | ||
[[رده:سفر دریایی ویژه و مسافرت]] | [[رده:سفر دریایی ویژه و مسافرت]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۲۶
| سفرنامه فرهاد میرزا | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طباطبایی، غلامرضا (محقق) فرهاد میرزا قاجار (نویسنده) |
| ناشر | مؤسسه مطبوعاتی علمی |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1366 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | سفر نامه‌ها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | G 463 /ف4س7* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدایه السبیل و کفایه الدلیل که به نام سفرنامه فرهاد میرزا مشهور است، کتابى است به زبان فارسى که موضوع آن گزارش دقیق و روزانه سفر نویسنده به مکه معظمه است.
تألیف این کتاب از چهارشنبه هفتم شعبان سال 1292ق. آغاز و روز پنج‌شنبه دوم ربیع‌الثانى سال بعد(به مدت 233 روز) به پایان مى‌رسد.
ساختار
کتاب داراى یک مقدمه و نیز یک اختتام و یک تکمله به قلم مؤلف و فاقد فصل‌بندى و تبویب است. محتواى کتاب تنها بر اساس نام شهرها و اماکنى که مؤلف به آنها سفر کرده، تنظیم گردیده است.
گزارش محتوا
فرهاد میرزا روز سه‌شنبه ششم شعبان 1292ق. به حضور ناصرالدین‌شاه رسید و با دریافت اجازه سفر به مکه از شاه، در فرداى آن روز راهى مکه شد. مسافرت او همانند دیگر حجاج ایرانى آن روزگار از بندرانزلى با کشتى آغاز شد و پس از چند روز وارد بادکوبه گردید و از آنجا به گنجه، شماخى و تفلیس رفت؛ در تفلیس به کشتى نشست و از طریق دریا وارد خاک عثمانى شد. در استانبول با اعضاى سفارت ایران، ایرانیان ساکن در آن شهر و برخى بزرگان دولت عثمانى دیدار کرد. پس از توقف چند روزه در استانبول راهى مصر شد و از مصر از طریق دریاى سرخ راهى بندر جدّ ه شد؛ اما در سواحل بین راه پیاده شد و ابتدا راهى مدینه گشت. روز هفدهم ذى قعده 1292ق. وارد مدینه شد و پس از زیارت مرقد منور پیامبر اکرم(ص) چون مى‌خواست مدینه را ترک کند مثنوى مقاله احمدیه را که در مدینه سروده بود با صداى بلند در آنجا خواند. روز بیست و ششم ذى قعده، مدینه را به قصد مکه ترک کرد و روز پنجم ذى حجه به مکه معظمه رسید.
مؤلف در این کتاب که با نثرى ساده، روان و شیرین نگاشته شده هر جا لازم مى‌بیند، در ثبت تاریخ وقایع علاوه بر تاریخ هجرى، برابرى آن را با تاریخ میلادى و نیز ماه‌هاى شمسى ذکر مى‌کند.
توصیف منازل بین راه، بیان وضع شهرها و روستاها، نحوه آبرسانى، تشکیلات شهرى و ادارى، وسایل رفت و آمد از جمله موضوعاتى است که در این سفرنامه از آنها سخن به میان آمده است. فرهادمیرزا چه در مدینه و چه در مکه هر جا به عالمى برمى‌خورد و موقعیت را مناسب مى‌دید به مباحثه مذهبى مى‌پرداخت.
اظهار نظر وى در مورد سایر فرق و مذاهب اسلامى عمیق و دقیق است و از داورى سطحى به دور؛ چون امرى سؤالانگیز را مى‌بیند از دانشمندان آن مذهب مى‌پرسد و بعد آن را نقد مى‌کند و گاهى با آنان به مباحثه مى‌پردازد. در خلال سفرنامه گاه به اشعار دیگران، اغلب با ذکر نام شاعر استناد مى‌کند. اشعارى که از خود او در سفرنامه موجود است، چشمگیر، زیبا و دلنشین نیست، بلکه گاهى متکلف و اغلب خشک و عارى از ذوق است و مى رساند که در شاعرى قریحه و استعداد شایانى ندارد.
در بازگشت به هنگام توقف در استانبول، نارسایى‌هایى را که در مکه و مدینه بود، همچنین عدم امنیت راه‌ها را به اطلاع سلطان عثمانى مى‌رساند و اصلاح آنها را از وى درخواست مى‌کند. با دیدن زندگى مردم استانبول، آثار غربزدگى را در آنجا مشاهده مى‌کند و با اظهار تاسف مى‌نویسد که به زودى عادات و آداب شوم اروپایى و فساد اهل فرنگ به کشور عثمانى و کمى دیرتر به اهالى ایران سرایت خواهد کرد و زنها دست در دست اجنبى با روى گشاده در بازار حرکت خواهند کرد و از اسلام جز اسمى باقى نخواهد ماند.
وضعیت کتاب
نسخه حاضر در برنامه با تصحیح و تحشیه آقاى غلامرضا طباطبایى منتشر شده که حاوى پاورقى‌ها، حواشى و توضیحات، معنى بعضى لغات به قلم مصحح مى‌باشد. این کتاب همچنین داراى فهرست منابع و مآخذ، نام‌ها، جاى‌ها و کتاب‌ها است.
منابع مقاله
- احمدیان، احمد، دائرةالمعارف تشیع، ج 12، ص 302.
- مقدمه مصحح کتاب آقاى غلامرضا طباطبایى.
- شهرى برآبادى، محمد، سیرى کوتاه در سفرنامه‌هاى حج، مشکات، زمستان 1368 ش.، شماره 25.