مصباح الزائر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' | کتابخانۀ دیجیتال نور =' به '| کتابخانۀ دیجیتال نور =') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'زیارت (ابهام زدایی)' به 'زیارت (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۵۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
| عنوان =مصباح الزائر | | عنوان =مصباح الزائر | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ابن طاووس، علی بن موسی]] ( | [[ابن طاووس، علی بن موسی]] (نویسنده) | ||
[[مؤسسة آل البيت | [[مؤسسة آل البيت عليهم‌السلام لاحياء التراث]] (محقق) | ||
| زبان = | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 271 /الف17 م6 | | کد کنگره =BP 271 /الف17 م6 | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
دعاها | دعاها | ||
زيارت | زيارت نامه‌ها | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
مؤسسة آل البيت (عليهم‌السلام) لإحياء التراث | |||
| مکان نشر = ايران - قم | | مکان نشر = ايران - قم | ||
| سال نشر = |مجلد1: 1417ق , | | سال نشر = |مجلد1: 1417ق , | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
| شابک =964-319-012-9 | | شابک =964-319-012-9 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =19376 | ||
| کتابخوان همراه نور =19376 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر| زیارت (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''مصباح الزائر'''، اثر [[ابن طاووس، علی بن موسی|سید علی بن موسی بن طاووس]] و از اولین تصانیف ایشان می‌باشد که در آن، درباره مقدمات سفر و آداب آن و زیارت ائمه اطهار(ع)، اولاد ایشان و همچنین درباره زیارت قبور بعضی از بزرگان دین و مؤمنین و برخی از امکنه مقدسه، توضیح داده است. | |||
کتاب به زبان عربی و از آثار مربوط به قرن هفتم هجری است که تحقیق آن، توسط مؤسسه آل‌البیت(ع) صورت گرفته است. | |||
هدف نویسنده در اثر حاضر، نگارش کتابی کوچک بوده که قابلیت حمل در سفر را داشته و زائر را از مثل کتاب «[[مصباح المتهجد]]» [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] بی‌نیاز سازد<ref>ر.ک: پورامینی، محمدامین، ص19</ref>. | |||
هدف نویسنده در اثر حاضر، نگارش کتابی کوچک بوده که قابلیت حمل در سفر را داشته و زائر را از مثل کتاب «[[مصباح المتهجد]]» [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] | |||
نویسنده در اجازات خود تصریح نموده است که کتاب حاضر را در اوایل تکلیفش نوشته است<ref>ر.ک: همان</ref>. | نویسنده در اجازات خود تصریح نموده است که کتاب حاضر را در اوایل تکلیفش نوشته است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۱: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و مطالب در بیست فصل، به آداب سفر، مستحبات و مسائل مربوط به سفر | کتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و مطالب در بیست فصل، به آداب سفر، مستحبات و مسائل مربوط به سفر می‌پردازد و آنگاه با نگاهی به فضایل زیارت و بار یافتن به مزار امامان معصوم(ع)، متن زیارات آن بزرگواران را عرضه می‌کند<ref>ر.ک: مهدوی‌راد، محمدعلی، ص106</ref>. | ||
کتاب از جمله منابع «[[ | کتاب از جمله منابع «[[بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم‌السلام|بحار الأنوار]]» است و مؤسسه آلبیت(ع)، آن را در ضمن «سلسله مصادر بحار الأنوار»، منتشر کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه محقق، پس از ذکر | در مقدمه محقق، پس از ذکر زندگی‌نامه کوتاهی از نویسنده، به نسخ خطی کتاب و مشخصات آن‌ها، اشاره گردیده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص5</ref>. | ||
مقدمه نویسنده، به توضیح محتوای فصول، اختصاص یافته است<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص11</ref>. | مقدمه نویسنده، به توضیح محتوای فصول، اختصاص یافته است<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص11</ref>. | ||
فصل اول، در مورد مقدمات سفر و آداب آن، از جمله برگزیدن بهترین ایام برای آن، غسل سفر، دعاهای وارده، نحوه خداحافظی با خانواده، اعمالی که هنگام عزم سفر در ایامی که مسافرت مکروه است باید انجام داد، صدقه دادن قبل از سفر، فضیلت همراه داشتن مقداری از تربت امام حسین(ع) و... | فصل اول، در مورد مقدمات سفر و آداب آن، از جمله برگزیدن بهترین ایام برای آن، غسل سفر، دعاهای وارده، نحوه خداحافظی با خانواده، اعمالی که هنگام عزم سفر در ایامی که مسافرت مکروه است باید انجام داد، صدقه دادن قبل از سفر، فضیلت همراه داشتن مقداری از تربت امام حسین(ع) و... می‌باشد<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>. | ||
فصل دوم، پیرامون فضیلت زیارت پیامبر(ص) بوده و در آن، به چهار روایت در این رابطه، اشاره شده و در فصل سوم، زیارت آن حضرت، تشریح و در فصل چهارم، کیفیت زیارت ایشان از دور، توضیح داده شده است<ref>ر.ک: همان، ص15-16</ref>. | فصل دوم، پیرامون فضیلت زیارت پیامبر(ص) بوده و در آن، به چهار روایت در این رابطه، اشاره شده و در فصل سوم، زیارت آن حضرت، تشریح و در فصل چهارم، کیفیت زیارت ایشان از دور، توضیح داده شده است<ref>ر.ک: همان، ص15-16</ref>. | ||
فصل پنجم تا هفتم، در ذکر زیارت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین]] و اماکن شریفه کوفه و روایات واردشده در این زمینه، | فصل پنجم تا هفتم، در ذکر زیارت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین]] و اماکن شریفه کوفه و روایات واردشده در این زمینه، می‌باشد<ref>ر.ک: همان، ص16-18</ref>. | ||
فصل هشتم، به کیفیت زیارت امام حسن(ع) و فصل نهم و دهم، به چگونگی و فضیلت زیارت امام حسین(ع) اختصاص یافته است<ref>ر.ک: همان، ص18-19</ref>. | فصل هشتم، به کیفیت زیارت امام حسن(ع) و فصل نهم و دهم، به چگونگی و فضیلت زیارت امام حسین(ع) اختصاص یافته است<ref>ر.ک: همان، ص18-19</ref>. | ||
| خط ۵۹: | خط ۶۰: | ||
فصل یازدهم، مربوط به زیارت [[امام سجاد(ع)|امام سجاد]]، امام باقر و [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]، فصل دوازدهم درباره زیارت امام موسی بن جعفر(ع)، فصل سیزدهم درباره زیارت امام رضا(ع)، فصل چهاردهم درباره زیارت امام جواد(ع)، فصل پانزدهم درباره زیارت امام هادی(ع)، فصل شانزدهم درباره زیارت [[امام حسن عسکری(ع)|امام حسن عسکری]]، فصل هفدهم درباره زیارت امام زمان(عج) و فصل هجدهم و نوزدهم درباره زیارت جامع ائمه در ایام مختلف سال بوده و در فصل آخر، نحوه زیارت اولاد ائمه(ع) و قبور مؤمنین، تشریح شده است<ref>ر.ک: همان، ص21-23</ref>. | فصل یازدهم، مربوط به زیارت [[امام سجاد(ع)|امام سجاد]]، امام باقر و [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]، فصل دوازدهم درباره زیارت امام موسی بن جعفر(ع)، فصل سیزدهم درباره زیارت امام رضا(ع)، فصل چهاردهم درباره زیارت امام جواد(ع)، فصل پانزدهم درباره زیارت امام هادی(ع)، فصل شانزدهم درباره زیارت [[امام حسن عسکری(ع)|امام حسن عسکری]]، فصل هفدهم درباره زیارت امام زمان(عج) و فصل هجدهم و نوزدهم درباره زیارت جامع ائمه در ایام مختلف سال بوده و در فصل آخر، نحوه زیارت اولاد ائمه(ع) و قبور مؤمنین، تشریح شده است<ref>ر.ک: همان، ص21-23</ref>. | ||
دعا و زیارت در مکتب اسلام و | دعا و زیارت در مکتب اسلام و به‌ویژه تشیع، در تربیت انسان و عرضه نابترین تعالیم زندگی‌ساز، از جایگاهی بلند و اهمیتی شگرف، برخوردار است. دعا شامل والاترین و استوارترین مسائل الهی است و محتوای دعاهای مأثور، غالباً تفسیری است از جهان‌بینی اسلام و تکلیف اجتماعی - سیاسی انسان مؤمن و بالاخره، دستورالعملی برای «شدن» در تمام ابعاد و زیارت، بار یافتن انسان است بر مزار انسان‌های والا و شیدای حق و بهره گرفتن از تربت پاکانی که زندگی را یکسره به کرامت و عزت سپری کرده‌اند و مآلا چگونه زیستن و چگونه رفتن را آموختند<ref>ر.ک: مهدوی‌راد، محمدعلی، ص106</ref>. | ||
محتوای | محتوای زیارت‌نامه‌های مأثور، آمیخته است به هیجان‌بارترین، تنبهآفرینترین و بیدارگرترین تعالیم که در قالب جمله‌های خطابی، به قله‌سانان تاریخ خوانده می‌شود و به‌راستی این دو تعلیم ناب انسان‌ساز، در مکتب تشیع، چه جلوه‌ای عظیم و شگفت‌آور، دارد. عالمان، محدثان، فقیهان و اندیشوران بر این نصوص مواظبت می‌کردند و زندگی را با این زمزمه‌ها مشغول می‌داشتند و با ملکوت نجوا می‌کردند و عالمان و محدثان این مجموعه‌ها را به‌عنوان میراثی گرانقدر فراهم می‌آوردند و به نسلها و عصرها می‌سپردند و اثر حاضر، از جمله بهترین این مجموعه‌ها می‌باشد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
از آنجایی که هدف نویسنده نگارش کتابی مختصر بوده که قابلیت حمل در سفر را داشته باشد، بنابراین به ذکر مأخذ نپرداخته و اسانید را حذف کرده که در غیر این صورت، نقض غرض | از آنجایی که هدف نویسنده نگارش کتابی مختصر بوده که قابلیت حمل در سفر را داشته باشد، بنابراین به ذکر مأخذ نپرداخته و اسانید را حذف کرده که در غیر این صورت، نقض غرض می‌شده است<ref>ر.ک: پورامینی، محمدامین، ص19</ref>. | ||
پیرامون اعتبار و صحت کتاب حاضر، توجه به این نکته حائز اهمیت است که وقتى به روایات و زیارات آن توجه | پیرامون اعتبار و صحت کتاب حاضر، توجه به این نکته حائز اهمیت است که وقتى به روایات و زیارات آن توجه مى‌کنیم و به کتاب‌هاى علماى گذشته که قبل از نویسنده آن بوده‌اند مى‌نگریم، مى‌بینیم بسیارى از آن روایات و زیارات، در کتاب‌هاى بزرگانى مانند [[ابن بابویه، ابوجعفر، محمد بن علی|شیخ صدوق]] و [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]] و [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]]، [[ابن قولویه، جعفر بن محمد|ابن قولویه]] و دیگران آمده است. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
تحقیق و تحصیح کتاب، از روی سه نسخه خطی صورت گرفته و محققان افزون بر مقابله | تحقیق و تحصیح کتاب، از روی سه نسخه خطی صورت گرفته و محققان افزون بر مقابله نسخه‌ها و ضبط اختلافات، تمام روایات و زیارات را از منابع و مصادر کهن، استخراج نموده و پس از ضبط دقیق واژه‌ها و اعراب‌گذاری لازم، با توضیحاتی از واژه‌های دشواریاب، کتاب را عرضه نموده‌اند<ref>ر.ک: مهدوی‌راد، محمدعلی، ص106</ref>. | ||
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده و | فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده و پاورقی‌ها بیشتر به ذکر منابع، اختصاص یافته است. | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
#[[:noormags:35142| | #[[:noormags:35142|مهدوی‌راد، محمدعلی، «پژوهش‌های در آستانه نشر»، پایگاه مجلات تخصصی نور، نشریه: اطلاع‌رسانی و کتابداری «آینه پژوهش»، خرداد - شهریور 1371، شماره 13 و 14 (3 صفحه، از 105 تا 107)]]. | ||
# پورامینی، محمدامین، «اربعین حسینی (پژوهشی در بازگشت | # پورامینی، محمدامین، «اربعین حسینی (پژوهشی در بازگشت اهلبیت(ع) از شام به کربلا)»، قم، 1382. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[مصباح المتهجد]] | [[مصباح المتهجد]] | ||
| خط ۹۴: | خط ۹۷: | ||
[[رده:ادعیه، اذکار، اوراد، اعمال]] | [[رده:ادعیه، اذکار، اوراد، اعمال]] | ||
[[رده:زیارت اماکن مقدسه، مشاهد ائمه و مزارات امامزادگان و اولیاء]] | |||
[[رده: | [[رده:چهارده معصوم علیهم‌السلام]] | ||
[[رده: | |||
نسخهٔ کنونی تا ۳ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۲۵
| مصباح الزائر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن طاووس، علی بن موسی (نویسنده) مؤسسة آل البيت عليهم‌السلام لاحياء التراث (محقق) |
| ناشر | مؤسسة آل البيت (عليهم‌السلام) لإحياء التراث |
| مکان نشر | ايران - قم |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-319-012-9 |
| موضوع | دعاها زيارت نامه‌ها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 271 /الف17 م6 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مصباح الزائر، اثر سید علی بن موسی بن طاووس و از اولین تصانیف ایشان می‌باشد که در آن، درباره مقدمات سفر و آداب آن و زیارت ائمه اطهار(ع)، اولاد ایشان و همچنین درباره زیارت قبور بعضی از بزرگان دین و مؤمنین و برخی از امکنه مقدسه، توضیح داده است.
کتاب به زبان عربی و از آثار مربوط به قرن هفتم هجری است که تحقیق آن، توسط مؤسسه آل‌البیت(ع) صورت گرفته است.
هدف نویسنده در اثر حاضر، نگارش کتابی کوچک بوده که قابلیت حمل در سفر را داشته و زائر را از مثل کتاب «مصباح المتهجد» شیخ طوسی بی‌نیاز سازد[۱].
نویسنده در اجازات خود تصریح نموده است که کتاب حاضر را در اوایل تکلیفش نوشته است[۲].
محدث نوری اثر حاضر را کتابی معتبر معرفی کرده است[۳].
ساختار
کتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و مطالب در بیست فصل، به آداب سفر، مستحبات و مسائل مربوط به سفر می‌پردازد و آنگاه با نگاهی به فضایل زیارت و بار یافتن به مزار امامان معصوم(ع)، متن زیارات آن بزرگواران را عرضه می‌کند[۴].
کتاب از جمله منابع «بحار الأنوار» است و مؤسسه آلبیت(ع)، آن را در ضمن «سلسله مصادر بحار الأنوار»، منتشر کرده است[۵].
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، پس از ذکر زندگی‌نامه کوتاهی از نویسنده، به نسخ خطی کتاب و مشخصات آن‌ها، اشاره گردیده است[۶].
مقدمه نویسنده، به توضیح محتوای فصول، اختصاص یافته است[۷].
فصل اول، در مورد مقدمات سفر و آداب آن، از جمله برگزیدن بهترین ایام برای آن، غسل سفر، دعاهای وارده، نحوه خداحافظی با خانواده، اعمالی که هنگام عزم سفر در ایامی که مسافرت مکروه است باید انجام داد، صدقه دادن قبل از سفر، فضیلت همراه داشتن مقداری از تربت امام حسین(ع) و... می‌باشد[۸].
فصل دوم، پیرامون فضیلت زیارت پیامبر(ص) بوده و در آن، به چهار روایت در این رابطه، اشاره شده و در فصل سوم، زیارت آن حضرت، تشریح و در فصل چهارم، کیفیت زیارت ایشان از دور، توضیح داده شده است[۹].
فصل پنجم تا هفتم، در ذکر زیارت امیرالمؤمنین و اماکن شریفه کوفه و روایات واردشده در این زمینه، می‌باشد[۱۰].
فصل هشتم، به کیفیت زیارت امام حسن(ع) و فصل نهم و دهم، به چگونگی و فضیلت زیارت امام حسین(ع) اختصاص یافته است[۱۱].
فصل یازدهم، مربوط به زیارت امام سجاد، امام باقر و امام صادق(ع)، فصل دوازدهم درباره زیارت امام موسی بن جعفر(ع)، فصل سیزدهم درباره زیارت امام رضا(ع)، فصل چهاردهم درباره زیارت امام جواد(ع)، فصل پانزدهم درباره زیارت امام هادی(ع)، فصل شانزدهم درباره زیارت امام حسن عسکری، فصل هفدهم درباره زیارت امام زمان(عج) و فصل هجدهم و نوزدهم درباره زیارت جامع ائمه در ایام مختلف سال بوده و در فصل آخر، نحوه زیارت اولاد ائمه(ع) و قبور مؤمنین، تشریح شده است[۱۲].
دعا و زیارت در مکتب اسلام و به‌ویژه تشیع، در تربیت انسان و عرضه نابترین تعالیم زندگی‌ساز، از جایگاهی بلند و اهمیتی شگرف، برخوردار است. دعا شامل والاترین و استوارترین مسائل الهی است و محتوای دعاهای مأثور، غالباً تفسیری است از جهان‌بینی اسلام و تکلیف اجتماعی - سیاسی انسان مؤمن و بالاخره، دستورالعملی برای «شدن» در تمام ابعاد و زیارت، بار یافتن انسان است بر مزار انسان‌های والا و شیدای حق و بهره گرفتن از تربت پاکانی که زندگی را یکسره به کرامت و عزت سپری کرده‌اند و مآلا چگونه زیستن و چگونه رفتن را آموختند[۱۳].
محتوای زیارت‌نامه‌های مأثور، آمیخته است به هیجان‌بارترین، تنبهآفرینترین و بیدارگرترین تعالیم که در قالب جمله‌های خطابی، به قله‌سانان تاریخ خوانده می‌شود و به‌راستی این دو تعلیم ناب انسان‌ساز، در مکتب تشیع، چه جلوه‌ای عظیم و شگفت‌آور، دارد. عالمان، محدثان، فقیهان و اندیشوران بر این نصوص مواظبت می‌کردند و زندگی را با این زمزمه‌ها مشغول می‌داشتند و با ملکوت نجوا می‌کردند و عالمان و محدثان این مجموعه‌ها را به‌عنوان میراثی گرانقدر فراهم می‌آوردند و به نسلها و عصرها می‌سپردند و اثر حاضر، از جمله بهترین این مجموعه‌ها می‌باشد[۱۴].
از آنجایی که هدف نویسنده نگارش کتابی مختصر بوده که قابلیت حمل در سفر را داشته باشد، بنابراین به ذکر مأخذ نپرداخته و اسانید را حذف کرده که در غیر این صورت، نقض غرض می‌شده است[۱۵].
پیرامون اعتبار و صحت کتاب حاضر، توجه به این نکته حائز اهمیت است که وقتى به روایات و زیارات آن توجه مى‌کنیم و به کتاب‌هاى علماى گذشته که قبل از نویسنده آن بوده‌اند مى‌نگریم، مى‌بینیم بسیارى از آن روایات و زیارات، در کتاب‌هاى بزرگانى مانند شیخ صدوق و شیخ مفید و شیخ طوسی، ابن قولویه و دیگران آمده است.
وضعیت کتاب
تحقیق و تحصیح کتاب، از روی سه نسخه خطی صورت گرفته و محققان افزون بر مقابله نسخه‌ها و ضبط اختلافات، تمام روایات و زیارات را از منابع و مصادر کهن، استخراج نموده و پس از ضبط دقیق واژه‌ها و اعراب‌گذاری لازم، با توضیحاتی از واژه‌های دشواریاب، کتاب را عرضه نموده‌اند[۱۶].
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده و پاورقی‌ها بیشتر به ذکر منابع، اختصاص یافته است.
پانویس
- ↑ ر.ک: پورامینی، محمدامین، ص19
- ↑ ر.ک: همان
- ↑ ر.ک: همان
- ↑ ر.ک: مهدوی‌راد، محمدعلی، ص106
- ↑ ر.ک: همان
- ↑ ر.ک: مقدمه محقق، ص5
- ↑ ر.ک: مقدمه نویسنده، ص11
- ↑ ر.ک: همان، ص15
- ↑ ر.ک: همان، ص15-16
- ↑ ر.ک: همان، ص16-18
- ↑ ر.ک: همان، ص18-19
- ↑ ر.ک: همان، ص21-23
- ↑ ر.ک: مهدوی‌راد، محمدعلی، ص106
- ↑ ر.ک: همان
- ↑ ر.ک: پورامینی، محمدامین، ص19
- ↑ ر.ک: مهدوی‌راد، محمدعلی، ص106
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- مهدوی‌راد، محمدعلی، «پژوهش‌های در آستانه نشر»، پایگاه مجلات تخصصی نور، نشریه: اطلاع‌رسانی و کتابداری «آینه پژوهش»، خرداد - شهریور 1371، شماره 13 و 14 (3 صفحه، از 105 تا 107).
- پورامینی، محمدامین، «اربعین حسینی (پژوهشی در بازگشت اهلبیت(ع) از شام به کربلا)»، قم، 1382.