دیوان اشعار حسن‌زاده آملی: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان =‏دیوان اشعار حسن‎زاده آملی

| کد کنگره =‏

| کتابخانۀ دیجیتال نور =

 

استاد [[الهی قمشه‌ای، مهدی|مهدی الهی قمشه‌ای]] در تقریظ خویش، در مورد دیوان [[حسن‌زاده آملی، حسن|علامه حسن‎زاده]] بیان می‌دارد که: استاد دانشمند، اشعار آبداری برای نشر معارف الهی و ترغیب نفوس شیّق به کمال و روح‎های عالی طالب حقایق، این اشعار را که مضامینش همه طبق اخلاق فاضله و توحید و تزکیه و تربیت روح است بدین مقصد عالی سروده و از طبع وقّاد خداداد گوهرفشانی کرده است.<ref>ر.ک: کتاب، ص27</ref>.

کتاب، مشتمل است بر مقدمه محقق، تقریظ [[الهی قمشه‌ای، مهدی|مهدی الهی قمشه‌ای]] و مجموعه اشعار متشکل از صدوچهل‎ودو غزل، هجده قصیده، بیست‎‎وچهار مثنوی، قطعه، تعدادی رباعی و دوبیتی، ترجیع‎بند، منظومه بلند دفتر دل، اشعار عربی، سایر موارد و ابیات تبری.

«اشعار علامه یگانه، [[حسن‌زاده آملی، حسن|آیت‌الله حسن حسن‎زاده آملی]]، نمونه کاملی از آمیختگی عرفان و ادب است. علامه در شعرهایش نشان داده است که با سابقه ادبیات پارسی آشناست. شاعران را می‌شناسد و سروده‌های آنان را مطالعه کرده است. همچنین با عرفان همدم بوده، از محضر عرفای بزرگ همچون [[طباطبایی، محمدحسین|علامه فرزانه طباطبایی]] و دانشمند عظیم‌الشأن علامه شعرانی فیض برده است. همچنین از اشعار ایشان می‌شود پی برد که این شاعر فرهیخته با علوم شعری آشنایی کامل دارد و شاعران را شناخته، دیوان آنها را مطالعه کرده است»<ref>مقدمه محقق، ص13</ref>.

با مطالعه دیوان علامه نکات قابل توجهی به دست می‌آید و معلوم می‌شود که ایشان در اشعارشان به چه موضوعات و مباحثی اهتمام ورزیده است. اولین و بارزترین موضوع مد نظر ایشان عرفان است که می‌توان گفت در واقع، دیوان او چیزی جز عرفان نیست؛ علامه با دیده خدانگر، همه هستی را عرفان می‎بیند:

{{ب|''ای که زبان‌ها به تو گویاستی''|2=''ای که دل و دیده‎ی داناستی''}}

دومین مطلبی که به‌صورت پررنگ در اشعار ایشان دیده می‌شود، وجود نشانه‌های بارزی از تشیع و ارادت عمیق به خاندان عصمت و طهارت(ع) است که در جای‎جای شعر ایشان طنین‌انداز است:

از جمله اشارات ایشان در اشعارش، اشاره به بزرگان اهل ادب است. اینکه نام بعضی از بزرگان ادب را از زبان عارفان بشنویم عجیب نیست. عجیب این است که عارفی، نام شاعرانی را بیاورد که جز شاعران، کسان دیگر آنها را نمی‌شناسد؛ مثلا شما در میان افراد دوروبر خود حتی کسانی که کتاب‎خوان هستند چند نفر را می‌شناسید که نام عمعق بخارایی یا [[باباافضل کاشانی، محمد بن حسین|باباافضل کاشانی]] یا قاآنی و پریشانش را بشناسند؟ معلوم است که علامه با ادبیات انس دیرینه و عمیقی دارد که این نام‎ها را شنیده و از بسیاری از آنها به‎نیکی یاد می‌کند. او حتی منوچهری دامغانی را که ظاهرا به‎خاطر مسائل شخصی‌اش از جو مذهبی دور مانده، گرامی می‌دارد:

{{ب|''ز فارابی شنو گر نکته یابی''|2='' که این یک نکته می‎باشد کتابی''}}

از دیگر ویژگی‎های ایشان که در اشعار وی بروز کرده است، آشنایی با دواوین شاعران و استقبال از شعرهای آنها است. این انس دیرینه و عمیق علامه با شاعران را می‌توان از شعرهایی که ایشان در استقبال از بزرگان سروده‌اند نیز فهمید؛ برخلاف بعضی از بزرگان حوزه که طبع شعر داشته‌اند، اما دوری آنها از پشتوانه ادبی باعث شده در شعر و ادب درجا بزنند و باعث فاصله بیشتر ادب و ادبا از حوزه شوند. علامه از این پشتوانه غنی برخوردار است.  

با توجه به شعرهای علامه و ذوق جاری در اشعار او پی می‎بریم که در این استقبال‎ها او صرفا تأثیر گرفته و پا را از تقلید فراتر نهاده است.<ref>ر.ک: همان، ص19-21</ref>.

{{ب|''گفت سوفسطایی حق‎ناشناس''|2=''دار هستی را نمی‎باشد اساس''}}

در کنار همه اینها علامه در شعرهای خویش به‌وفور از صنایع ادبی گوناگون استفاده کرده است. جناس‎های مختلف، تلمیح، ترصیع، موازنه، تضاد و... در اشعار ایشان به‎زیبایی دیده می‌شود که با در پیش داشتن کل اشعار در این دیوان دیگر نیازی به شاهد مثال نیست<ref>ر.ک: همان، ص‎24</ref>.

در پاورقی‎ها آدرس و توضیح برخی مطالب ذکر گردیده است.

<references />

[[رده:کتاب‌شناسی]]

[[رده: 25 شهریور الی 24 مهر]]

 

[[رده:سال97-25شهریور الی24 مهر]]