پرش به محتوا

دیوان حکیم قاآنی شیرازی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'دیوان اشعار (ابهام‌ زدایی)' به 'دیوان اشعار (ابهام‌زدایی)'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'دیوان اشعار (ابهام‌ زدایی)' به 'دیوان اشعار (ابهام‌زدایی)')
 
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۱: خط ۱۱:
| زبان = فارسی
| زبان = فارسی
| کد کنگره =‏ ‎‏/‎‏د‎‏9 / 7284 ‏‎‏PIR‎‏  
| کد کنگره =‏ ‎‏/‎‏د‎‏9 / 7284 ‏‎‏PIR‎‏  
| موضوع =  شعر فارسي - قرن 8ق.
| موضوع =  شعر فارسی - قرن 8ق.
|ناشر  
|ناشر  
| ناشر = مؤسسه انتشارات نگاه  
| ناشر = مؤسسه انتشارات نگاه  
خط ۲۹: خط ۲۹:
   
   


'''دیوان حکیم قاآنی شیرازی''' مجموعه اشعار حبیب‌الله شیرازی (1223- 1270ق)، متخلص به قاآنی، از شعرا و قصیده‌سرایان قاجار است که بر اساس نسخه میرزا محمود خوانساری و با تصحیح امیر صانعی (خوانساری)، به چاپ رسیده است.
{{کاربردهای دیگر|دیوان اشعار (ابهام‌زدایی)}}
'''دیوان حکیم قاآنی شیرازی''' مجموعه اشعار [[قاآنی، حبیب‌الله بن محمدعلی|حبیب‌الله شیرازی]] (1223- 1270ق)، متخلص به [[قاآنی، حبیب‌الله بن محمدعلی|قاآنی]]، از شعرا و قصیده‌سرایان قاجار است که بر اساس نسخه [[خوانساری، محمود|میرزا محمود خوانساری]] و با تصحیح [[صانعی خوانساری، امیرحسین|امیر صانعی (خوانساری)]]، به چاپ رسیده است.


قاآنی برخلاف اسلاف خود، در اشعارش از معانی و مضامین عمیق فلسفی و عرفانی، کمتر سود جسته و بیشتر با خود طبیعت و زندگی، سروکار دارد. وصف بهار و جلوه‌های گوناگون طبیعت، مضامینی است که صدها شاعر فارسی‌زبان پیش و پس از او، در صدر قصاید و مدایح خود آورده و در هر باب، داد سخن داده‌اند. این توصیف‌ها در شعر قاآنی، غالبا به قدری بدیع و نغز و ابتکاری و به‌ویژه ترکیب کلام او چنان گیرا و گیج‌کننده است که گویی قاآنی نخستین کسی است که این شیوه زیبا و رنگین و این تعبیرات تند و جسورانه را به‌کار بسته است. به عنوان مثال، در قطعه کوتاه هزل‌آمیزی، گفت‌وگوی پیرمردی را با طفلی بیان می‌کند و نمک این قطعه، آن است که هر دوی آنان الکن هستند. نمونه این شیرین‌کاری‌ها در شعرای قدیم ایران زیاد نیست و باید قاآنی را در این سبک تا حدی متجدد دانست. اما این‌گونه اشعار او بسیار نادر است<ref>ر.ک: مقدمه، ص8- 9</ref>.
[[قاآنی، حبیب‌الله بن محمدعلی|قاآنی]] برخلاف اسلاف خود، در اشعارش از معانی و مضامین عمیق فلسفی و عرفانی، کمتر سود جسته و بیشتر با طبیعت وزندگی، سروکار دارد. وصف بهار و جلوه‌های گوناگون طبیعت، مضامینی است که صدها شاعر فارسی‌زبان پیش و پس از او، در صدر قصاید و مدایح خود آورده و در هر باب، داد سخن داده‌اند. این توصیف‌ها در شعر [[قاآنی، حبیب‌الله بن محمدعلی|قاآنی]]، غالباً به‌قدری بدیع و نغز و ابتکاری و به‌ویژه ترکیب کلام او چنان گیرا و گیج‌کننده است که گویی [[قاآنی، حبیب‌الله بن محمدعلی|قاآنی]] نخستین کسی است که این شیوه زیبا و رنگین و این تعبیرات تند و جسورانه را به‌کارگرفته است. به‌عنوان‌مثال، در قطعه کوتاه هزل‌آمیزی، گفت‌وگوی پیرمردی را با طفلی بیان می‌کند و نمک این قطعه، آن است که هردوی آنان الکن هستند. نمونه این شیرین‌کاری‌ها در شعرای قدیم ایران زیاد نیست و باید [[قاآنی، حبیب‌الله بن محمدعلی|قاآنی]] را در این سبک تا حدی متجدد دانست؛ اما این‌گونه اشعار او بسیار نادر است<ref>ر.ک: مقدمه، ص8- 9</ref>.


با مطالعه کتاب، می‌توان دریافت که زبان شاعر آن، غنی و شیواست. قاآنی تسلط بی‌نظیری بر الفاظ دارد. او کلمات را فخیم و فاخر انتخاب می‌کند و در نشاندن هر کلمه به جای خود، تواناییی و چیره‌دستی عجیبی از خود نشان می‌دهد و در این کار، یعنی ربودن و به‌کار بستن کلمات، هیچ شاعر فارسی‌زبانی به پای او نمی‌رسد. ولی با این همه، قدرت بیان و مهارت در وصف و تشبیه و صحنه‌سازی، قصاید او از حیث مضمون، فقیر و ناچیز است و می‌توان گفت روی‌هم رفته در شعر او، لفظ بر معنی و خیالات سطحی بر تخیلات عالیه و تصورات بلند، غلبه دارد و او یکه‌تاز میدان الفاظ است<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>.
بامطالعه کتاب، می‌توان دریافت که زبان شاعر آن، غنی و شیواست. [[قاآنی، حبیب‌الله بن محمدعلی|قاآنی]] تسلط بی‌نظیری بر الفاظ دارد. او کلمات را فخیم و فاخر انتخاب می‌کند و در نشاندن هر کلمه به‌جای خود، توانایی و چیره‌دستی عجیبی از خود نشان می‌دهد و در این کار، یعنی ربودن و به‌کارگرفتن کلمات، هیچ شاعر فارسی‌زبانی به‌پای او نمی‌رسد. ولی بااین‌همه قدرت بیان و مهارت در وصف و تشبیه و صحنه‌سازی، قصاید او از حیث مضمون، فقیر و ناچیز است و می‌توان گفت روی‌هم‌رفته در شعر او، لفظ بر معنی و خیالات سطحی بر تخیلات عالیه و تصورات بلند، غلبه دارد و او یکه‌تاز میدان الفاظ است<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>.


از دیگر ویژگی‌های شعر قاآنی آن است که وی هرکسی را به امید گرفتن احسان، مدح می‌کند و در ممدوحان خود، فضیلت و مناعت نمی‌جوید. او حتی برا زکام حاج میرزا آقاسی نیز شعر گفته است<ref>ر.ک: همان</ref>.
ولى متأسفانه [[قاآنی، حبیب‌الله بن محمدعلی|قاآنى]] اين قريحه و استعداد توانا و بارور خود را به خاطراخذ صله و سيم و زر در ستايش اين و آن مى‌گمارد. او هركس و ناكسى را به‌اميد گرفتن احسان مدح مى‌كند و در ممدوحان خود فضيلت و مناعت نمى‌جويد. او حتی براى زكام حاج ميرزا آقاسى نيز شعر گفته است. براى اومردم ايران و دردهاى آنان ارزش و اهميتى ندارد <ref>ر.ک: همان</ref>.


==پانویس ==
==پانویس ==
خط ۵۰: خط ۵۱:


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]]
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]]
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]]
[[رده:مقالات آبان 01 مکرمی]]
[[رده:مقالات آبان 01 مکرمی]]
[[رده:مقالات بازبینی نشده1]]
[[رده:مقالات بازبینی شده1]]
[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 مهرماه 1401]]