۱۱۹٬۶۲۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'دانشنامه (ابهام زدایی)' به 'دانشنامه (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - ' == معرفى اجمالى == ' به '') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'دانشنامه (ابهام زدایی)' به 'دانشنامه (ابهام‌زدایی)') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR01752J1.jpg | | تصویر =NUR01752J1.jpg | ||
| خط ۵: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر =دانشنامه علایی. برگزیده. رساله منطق | | عنوان‌های دیگر =دانشنامه علایی. برگزیده. رساله منطق | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[ابن سینا، حسین بن عبدالله]] (نویسنده) | ||
[[معین، محمد]] (مصحح) | [[معین، محمد]] (مصحح) | ||
[[مشکوة، محمد]] (مصحح) | [[مشکوة، سید محمد]] (مصحح) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =BBR 460 1383ب | | کد کنگره =BBR 460 1383ب | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۰: | ||
| سال نشر = 1383 ش | | سال نشر = 1383 ش | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01752AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =2 | | چاپ =2 | ||
| شابک =964-7874-54-5 | | شابک =964-7874-54-5 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01752 | |||
| کتابخوان همراه نور =01752 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''منطق دانشنامه علايى'''، يكى از پنج بخش كتاب دانشنامه علايى است كه به زبان فارسى، توسط بوعلى سينا و به خواسته علاء الدولة ابوجعفر محمد بن | {{کاربردهای دیگر|دانشنامه (ابهام‌زدایی)}} | ||
'''منطق دانشنامه علايى'''، يكى از پنج بخش كتاب دانشنامه علايى است كه به زبان فارسى، توسط [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلى سينا]] و به خواسته علاء الدولة ابوجعفر محمد بن دشمن زيار بن كاكويه از بنى كاكويه، تأليف شده است. | |||
== ساختار == | == ساختار == | ||
مباحث كتاب در ذيل چهل و چهار عنوان مطرح شده است. | مباحث كتاب در ذيل چهل و چهار عنوان مطرح شده است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
مؤلف، نخست، غرض و فايده علم منطق را بيان كرده و دانستن(علم)، را به دو قسم تصور و تصديق و هر كدام را به دو قسم ضرورى و نظرى تقسيم نموده است و در بخش ديگر، علم منطق را تعريف كرده و آن را به منزله ترازو براى بقيه علوم دانسته است. | مؤلف، نخست، غرض و فايده علم منطق را بيان كرده و دانستن(علم)، را به دو قسم تصور و تصديق و هر كدام را به دو قسم ضرورى و نظرى تقسيم نموده است و در بخش ديگر، علم منطق را تعريف كرده و آن را به منزله ترازو براى بقيه علوم دانسته است. | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۳: | ||
تشريح جنس و نوع و فصل در بخش ديگر مطرح شده است. سپس از حد و رسم، سخن به ميان آمده. | تشريح جنس و نوع و فصل در بخش ديگر مطرح شده است. سپس از حد و رسم، سخن به ميان آمده. | ||
مؤلف، با ادبيات خاص زمان خود، مطالب مهم منطقى را با شيوه‌اى جالب بيان مى‌كند كه البته با ادبيات امروزى در بعضى موارد تفاوت‌هاى بسيار چشم‌گيرى دارد؛ براى مثال، اين قاعده را كه | مؤلف، با ادبيات خاص زمان خود، مطالب مهم منطقى را با شيوه‌اى جالب بيان مى‌كند كه البته با ادبيات امروزى در بعضى موارد تفاوت‌هاى بسيار چشم‌گيرى دارد؛ براى مثال، اين قاعده را كه معرِّف بايد اعرف از معرَّف باشد، به اين صورت بازگو مى‌كند: «هر چيزى كه ناشناخته بود و خواهى كه شناخته كنى، به چيزى كنى كه از وى شناخته‌تر بود و الاّ هيچ فايده نبود». | ||
[[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، اسم و فعل و حرف را با سه كلمه نام و كنش و حرف مطرح مى‌كند و سپس بحث قضايا را مطرح مى‌نمايد و در مورد قضيه حمليه، شرطيه متصل و شرطيه منفصل توضيحاتى مى‌دهد و در ادامه قضيه سالبه و موجبه و اقسام آنها را؛ يعنى سالبه معدوله و موجبه معدوله و موجبه مهمله و سالبه مهمله را بيان مى‌كند و در نهايت براى قضاياى حمليه، هشت صورت ذكر مى‌كند و آن‌گاه وارد بحث قضاياى شرطيه شده و مى‌گويد: چنان‌كه قضاياى حمليه، متشكل از موضوع و محمول بودند، قضاياى شرطيه نيز متشكل از مقدم و تالى هستند. مهم‌ترين سرفصل‌هايى كه در اين باب مطرح مى‌شوند، عبارتند از: عكس و نقيض اين قضايا. | [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، اسم و فعل و حرف را با سه كلمه نام و كنش و حرف مطرح مى‌كند و سپس بحث قضايا را مطرح مى‌نمايد و در مورد قضيه حمليه، شرطيه متصل و شرطيه منفصل توضيحاتى مى‌دهد و در ادامه قضيه سالبه و موجبه و اقسام آنها را؛ يعنى سالبه معدوله و موجبه معدوله و موجبه مهمله و سالبه مهمله را بيان مى‌كند و در نهايت براى قضاياى حمليه، هشت صورت ذكر مى‌كند و آن‌گاه وارد بحث قضاياى شرطيه شده و مى‌گويد: چنان‌كه قضاياى حمليه، متشكل از موضوع و محمول بودند، قضاياى شرطيه نيز متشكل از مقدم و تالى هستند. مهم‌ترين سرفصل‌هايى كه در اين باب مطرح مى‌شوند، عبارتند از: عكس و نقيض اين قضايا. | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۵: | ||
[[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، درباره هر يك از مقدمات مزبور، توضيحاتى دارد كه در ادامه بيان مى‌نمايد و نهايتاً مشخص مى‌كند كه هر كدام از اين مقدمات، به درد كدام قياس‌ها مى‌خورند؛ به اين صورت كه اوليات، محسوسات، تجربيات و متواترات در قياس برهانى، مشهورات و مسلمات در قياس جدلى، وهميّات و مشبهات در قياس مغالطى، مشهورات ظاهرى و مقبولات و مظنونات در قياس خطابى و مخيلات در قياس شعرى كاربرد دارند. | [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، درباره هر يك از مقدمات مزبور، توضيحاتى دارد كه در ادامه بيان مى‌نمايد و نهايتاً مشخص مى‌كند كه هر كدام از اين مقدمات، به درد كدام قياس‌ها مى‌خورند؛ به اين صورت كه اوليات، محسوسات، تجربيات و متواترات در قياس برهانى، مشهورات و مسلمات در قياس جدلى، وهميّات و مشبهات در قياس مغالطى، مشهورات ظاهرى و مقبولات و مظنونات در قياس خطابى و مخيلات در قياس شعرى كاربرد دارند. | ||
[[ | [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شيخ الرئيس]]، با توجه به اهميتى كه در برهان نهفته است، توضيحات مفصل‌تر ديگرى را درباره برهان ارائه مى‌نمايد. تقسيم قياس برهانى به برهان إن و برهان لم، از ديگر مسائلى است كه در اين‌جا بدان پرداخته است. | ||
در آخر، [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، چند اصل را مطرح مى‌كند كه براى رهايى از دام مغالطه مفيدند. | در آخر، [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]]، چند اصل را مطرح مى‌كند كه براى رهايى از دام مغالطه مفيدند. | ||
| خط ۶۴: | خط ۶۱: | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
در آغاز، مقدمه‌اى، توسط مصحح؛ يعنى دكتر [[معین، محمد|محمد معين]] و در پايان، فهرست عناوين، فهرست نام‌ها و فهرست لغات و اصطلاحات ذكر شده است. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||