نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'خواجه نصیرالدین طوسی (ابهام زدایی)' به 'خواجه نصیرالدین طوسی (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - 'بـ' به 'ب')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'خواجه نصیرالدین طوسی (ابهام زدایی)' به 'خواجه نصیرالدین طوسی (ابهام‌زدایی)')
(۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد)
خط ۲۴: خط ۲۴:
|-
|-
|رحلت  
|رحلت  
| data-type="authorDeathDate" |672 ق
| data-type="authorDeathDate" |دوشنبه 17 ذی الحجه 672ق
|-
|-
|اساتید
|اساتید
خط ۳۶: خط ۳۶:
|}
|}
</div>
</div>
{{کاربردهای دیگر|طوسی (ابهام زدایی)}}
{{کاربردهای دیگر|طوسی (ابهام زدایی)}}
 
{{کاربردهای دیگر| خواجه نصیرالدین طوسی (ابهام‌زدایی)}}
 
'''نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد''' (597 -‌672ش)، ملقب به استادالبشر<ref>ر.ک اخلاق ناصری، ص 5 (مقدمه مصحح)</ref> معروف به '''محقق طوسى''' و '''خواجه نصيرالدين طوسى'''، شاعر، فیلسوف، منجم، متکلم، فقیه و ریاضی دان ایرانی قرن ششم و هفتم قمری.
'''ابوجعفر، محمد بن محمد بن حسن بن ابوبکر طوسى''' (579 -‌653ش، بغداد)، ملقب به استادالبشر<ref>ر.ک اخلاق ناصری، ص 5 (مقدمه مصحح)</ref> معروف به '''محقق طوسى''' و '''خواجه نصيرالدين طوسى'''، شاعر، فیلسوف، منجم، متکلم، فقیه و ریاضی دان ایرانی قرن ششم و هفتم قمری.


== ولادت ==
== ولادت ==
خط ۵۵: خط ۵۲:
شهر نيشابور با آنكه در حمله طايفه غزّ، دچار خرابى بسيار شده و بيشتر مساجد و مدارس آن در آن واقعه ويران گرديده و كتابخانه‌هاى مهم آن به غارت رفته بود و بسيارى از دانشمندان ساكن در آنجا، يا كشته شده يا جلاى وطن اختيار كرده بودند، بااين‌وجود تا حمله مغول اهميت علمى خويش را از دست نداده بود و در زمان هجرت خواجه به آنجا باز هم مجمع علما، فقها، راويان حديث، حكما و اطبا بود. در اين شهر، خواجه نزد بسيارى از فقها و حكماى عصر خويش تلمذ نمود و به رتبه علمى والايى دست يافت<ref>همان، ص 5</ref>.
شهر نيشابور با آنكه در حمله طايفه غزّ، دچار خرابى بسيار شده و بيشتر مساجد و مدارس آن در آن واقعه ويران گرديده و كتابخانه‌هاى مهم آن به غارت رفته بود و بسيارى از دانشمندان ساكن در آنجا، يا كشته شده يا جلاى وطن اختيار كرده بودند، بااين‌وجود تا حمله مغول اهميت علمى خويش را از دست نداده بود و در زمان هجرت خواجه به آنجا باز هم مجمع علما، فقها، راويان حديث، حكما و اطبا بود. در اين شهر، خواجه نزد بسيارى از فقها و حكماى عصر خويش تلمذ نمود و به رتبه علمى والايى دست يافت<ref>همان، ص 5</ref>.


خواجه پس از حمله مغول به ايران، نيشابور را ترك كرد و درحالى‌كه در پى مأمنى مى‌گشت، به دعوت ناصرالدين عبدالرحيم بن ابى‌منصور محتشم (كه از طرف علاءالدين محمد پادشاه اسماعيليان، حاكم قهستان خراسان بود) وارد قهستان شد. ناصرالدين، مقدم او را غنيمت شمرد و او را بى‌نهايت احترام و اكرام نمود و از محضر او استفاده كرد<ref>همان، ص 7</ref>.
خواجه پس از حمله مغول به ايران، نيشابور را ترکكرد و درحالى‌كه در پى مأمنى مى‌گشت، به دعوت ناصرالدين عبدالرحيم بن ابى‌منصور محتشم (كه از طرف علاءالدين محمد پادشاه اسماعيليان، حاكم قهستان خراسان بود) وارد قهستان شد. ناصرالدين، مقدم او را غنيمت شمرد و او را بى‌نهايت احترام و اكرام نمود و از محضر او استفاده كرد<ref>همان، ص 7</ref>.


در قهستان، زمينه تحقيق و مطالعه براى خواجه فراهم گرديد و او كتاب «طهارت» [[مسکویه، احمد بن محمد|ابن مسكويه]] رازى را ترجمه كرد و با اضافه مطالب جديدى آن را به نام «[[اخلاق ناصری]]» براى ناصرالدين نوشت. رساله معينيه در علم هيئت و چند كتاب ديگر از تأليفات او نيز از محصولات همين دوران است<ref>همان، ص 9 - 7</ref>.
در قهستان، زمينه تحقيق و مطالعه براى خواجه فراهم گرديد و او كتاب «طهارت» [[مسکویه، احمد بن محمد|ابن مسكويه]] رازى را ترجمه كرد و با اضافه مطالب جديدى آن را به نام «[[اخلاق ناصری]]» براى ناصرالدين نوشت. رساله معينيه در علم هيئت و چند كتاب ديگر از تأليفات او نيز از محصولات همين دوران است<ref>همان، ص 9 - 7</ref>.
خط ۸۰: خط ۷۷:
در جنب اين رصدخانه كتابخانه بزرگى ساخته شد كه چهار صد هزار جلد كتاب داشت. و بنا به فرمان هلاكو كتب نفيس فراوانى كه از بغداد و دمشق و موصل و خراسان غارت شده بود و براى خواجه و همراهان وى لازم بود به آن كتابخانه نقل داده شد و خود خواجه نيز مأمورينى به بلاد اطراف مى‌فرستاد كه كتب علمى را در هر كجا بيابند براى او بخرند و بفرستند و در مسافرت‌ها خودش هم هر جا كتابى يا اسطرلابى يا آلت نجومى ديگرى پيدا مى‌كرد مى‌خريد و آن را به مراغه مى‌آورد<ref>همان، ص 48</ref>.
در جنب اين رصدخانه كتابخانه بزرگى ساخته شد كه چهار صد هزار جلد كتاب داشت. و بنا به فرمان هلاكو كتب نفيس فراوانى كه از بغداد و دمشق و موصل و خراسان غارت شده بود و براى خواجه و همراهان وى لازم بود به آن كتابخانه نقل داده شد و خود خواجه نيز مأمورينى به بلاد اطراف مى‌فرستاد كه كتب علمى را در هر كجا بيابند براى او بخرند و بفرستند و در مسافرت‌ها خودش هم هر جا كتابى يا اسطرلابى يا آلت نجومى ديگرى پيدا مى‌كرد مى‌خريد و آن را به مراغه مى‌آورد<ref>همان، ص 48</ref>.


يك رصد كامل، به سى سال وقت نياز داشت، ولى به‌خاطر عجول بودن هلاكو در اين امر، خواجه در ظرف مدت دوازده سال، به كمك جداول زيج‌هاى سابق و رصدخانه جديد به ترتيب زيج پرداخت و زيج ايلخانى را تدوين نمود<ref>همان، ص 45</ref>.
يکرصد كامل، به سى سال وقت نياز داشت، ولى به‌خاطر عجول بودن هلاكو در اين امر، خواجه در ظرف مدت دوازده سال، به كمکجداول زيج‌هاى سابق و رصدخانه جديد به ترتيب زيج پرداخت و زيج ايلخانى را تدوين نمود<ref>همان، ص 45</ref>.


در سال 669، خواجه به معالجه اباقاخان فرزند و جانشين هلاكوخان مغول پرداخته است و همچنين خواجه در بعضى از مصنفات خويش به كارهاى طبى و معالجات خود اشاره نموده است و اين حاكى از اطلاع او از طبابت است<ref>همان، ص 58</ref>.
در سال 669، خواجه به معالجه اباقاخان فرزند و جانشين هلاكوخان مغول پرداخته است و همچنين خواجه در بعضى از مصنفات خويش به كارهاى طبى و معالجات خود اشاره نموده است و اين حاكى از اطلاع او از طبابت است<ref>همان، ص 58</ref>.
خط ۱۱۰: خط ۱۰۷:


== وفات ==
== وفات ==
خواجه در 75 سالگی (75 سال و 7 ماه و 7 روز) در شامگاه دوشنبه 17 ذی الحجه 672 در بغداد رحلت نمود.<ref>ر.ک اخلاق ناصری، ص 6</ref><ref>ر.ک اساس الاقتباس، ص 15</ref> پیکرش بنا به وصيت خودش در شهر كاظمين مدفون گرديد.
خواجه در 75 سالگی (75 سال و 7 ماه و 7 روز) در شامگاه دوشنبه 17 ذی الحجه 672ق در بغداد رحلت نمود.<ref>ر.ک اخلاق ناصری، ص 6</ref><ref>ر.ک اساس الاقتباس، ص 15</ref> پیکرش بنا به وصيت خودش در شهر كاظمين مدفون گرديد.


== آثار ==
== آثار ==
خط ۱۱۶: خط ۱۱۳:


خواجه در علوم و فنون متعدد داراى آثار و تأليفات است؛ پاره‌اى از آثار وى عبارتند از:
خواجه در علوم و فنون متعدد داراى آثار و تأليفات است؛ پاره‌اى از آثار وى عبارتند از:
{{ستون-شروع|2}}
{{ستون-شروع|3}}
# تحرير اقليدس؛
# تحرير اقليدس؛
# تحرير مجسطى؛
# تحرير مجسطى؛
خط ۲۲۶: خط ۲۲۳:
# اساس الاقتباس: خواجه نصیرالدّین ‌طوسی، مصحح: عزیزالله علیزاده، تهران: فردوس، 1395، (وزیری، گالینگور)، 564 صفحه. شابک: 8-435-320-964-978
# اساس الاقتباس: خواجه نصیرالدّین ‌طوسی، مصحح: عزیزالله علیزاده، تهران: فردوس، 1395، (وزیری، گالینگور)، 564 صفحه. شابک: 8-435-320-964-978


{{الگو:نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد}}
{{متکلمان شیعه}}
==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
{{وابسته‌ها}}
خط ۲۴۵: خط ۲۴۴:
[[اساس الاقتباس]]
[[اساس الاقتباس]]


[[الـجوهر النضید في شرح منطق التجرید]]
[[أساس الإقتباس في المنطق]]
 
[[الجوهر النضيد في شرح منطق التجريد]]


[[اوصاف الاشراف]]
[[اوصاف الاشراف]]
[[دعای توسل به چهارده معصوم سلام‌الله‌علیهم]]


[[تعدیل المعیار فی نقد تنزیل الافکار]]
[[تعدیل المعیار فی نقد تنزیل الافکار]]
خط ۳۰۷: خط ۳۱۰:
[[شرح اشارات و تنبیهات (نمط سوم)]]
[[شرح اشارات و تنبیهات (نمط سوم)]]


[[المراسلات بین صدرالدین القونوي و نصیرالدین طوسي]]
[[المراسلات بین صدرالدین القونوي و نصیرالدین الطوسي]]


[[شوارق الالهام فی شرح تجرید الکلام]]
[[شوارق الالهام فی شرح تجرید الکلام]]


[[الحاشیة علی شروح الإشارات (الإشارات و شرح الإشارات (خواجه نصیرالدین طوسی) و شرح الشرح (قطب‌الدین رازی) و حاشیة الباغنوي)]]
[[الحاشية علی شروح الإشارات (الإشارات و شرح الإشارات و شرح الشرح و حاشية الباغنوي)]]


[[بازنگاری اساس الاقتباس]]
[[بازنگاری اساس الاقتباس]]
خط ۳۳۱: خط ۳۳۴:
[[جواهر الفرائض: المشهور ب الفرائض النصیریه]]
[[جواهر الفرائض: المشهور ب الفرائض النصیریه]]


[[دروس شرح اشارات و تنبیهات (ابن‌سینا)]]
[[دروس شرح اشارات و تنبیهات (ابن‌ سینا)]]


[[أوصاف الأشراف]]
[[أوصاف الأشراف]]
خط ۳۵۷: خط ۳۶۰:
[[بیست باب در معرفت اسطرلاب]]
[[بیست باب در معرفت اسطرلاب]]


[[معیار الأشعار (در علم عروض و قافیه). میزان الأفکار فی شرح معیار الأشعار]]
[[معیار الأشعار (در علم عروض و قافیه)]]


[[شرح کشف المراد]]
[[شرح کشف المراد]]


[[شرح الفصول النصيرية]]
[[شرح الفصول النصيرية]]
[[دو رساله در اخلاق: مکا‌رم‌ اخلاق‌، گشا‌یش‌‌نا‌مه‌]]


[[فصول]]
[[فصول]]
خط ۳۸۵: خط ۳۹۰:


[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:زندگی‌نامه]]
[[رده:متکلمان شیعه]]
[[رده:شاعران]]
[[رده:منجمان]]
[[رده:ریاضیدانان]]