خلاصة التجارب: تفاوت میان نسخه‌ها

 

 

{{کاربردهای دیگر|خلاصة التجارب (ابهام زدایی)}}

 

 

خلاصه التجارب یکی از نمونه‌های جالب متون پزشکی به زبان فارسی، در اندازه حدودی 350 هزار کلمه و در 28 باب تألیف شده است. البته تعداد باب‌های این اثر از 22 تا 27 باب نیز برشمرده شده است. علت این خطا احتمالاً ناقص بودن دستنویس‌هایی بوده که مورد گزارش نسخه‌شناسان قرار گرفته است. اما به دفعات تعداد باب‌های این کتاب 28 عنوان ذکر شده است. خلاصه التجارب به‌ویژه از دید تجربیات پزشکی آن قابل توجه است. این کتاب را از نظر اهمیت اصول و فنون پزشکی از ذخیره خوارزمشاهی سید اسماعیل جرجانی پایین‌تر، اما از دید اصول تجربی حاکم بر آن، از ذخیره خوارزمشاهی بالاتر دانسته است. این تجربیات، و روی هم رفته گزارش‌هایی که بهاءالدوله در جاهای مختلف خلاصه التجارب از مداوا و دستورات طبی خود یا دیگران داده از جمله نکات مهم این کتاب به شمار می‌رود و عبدالحسین حائری، چند نمونه از این گزارش‌ها را جمع آوری نموده است. در لابلای خلاصه التجارب نتیجه‌گیری‌ها و ژرف‌اندیشی‌های بهاءالدوله نیز آمده است. از جمله این موضوع که کسانی که یک بار در زندگی آبله می‌گیرند، به ندرت، مجددا به این مرض مبتلا می‌شوند<ref>ولایتی، علی‌اکبر، ص19-20</ref>.