۱۱۸٬۷۲۷
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'خاطرات (ابهام زدایی)' به 'خاطرات (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - '| تعداد جلد =10 | کد پدیدآور =' به '| تعداد جلد =10 | کتابخانۀ دیجیتال نور = | کد پدیدآور = ') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'خاطرات (ابهام زدایی)' به 'خاطرات (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| شابک =964-331-191-0 | | شابک =964-331-191-0 | ||
| تعداد جلد =10 | | تعداد جلد =10 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =11494 | ||
| کتابخوان همراه نور =11494 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۳: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر| خاطرات (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''روزنامه خاطرات (عين‌السلطنه)''' كه | '''روزنامه خاطرات (عين‌السلطنه)''' كه به تحقیق [[افشار، ایرج |ايرج افشار]] رسیده، مجموعه مفصلی است از شرح حوادث مملكتى، دربارى، شهرى، ولايتى، خانوادگى و حتى اهم و عمده وقايع جهانى در مدت شصت و چهار سال از حکومت قاجار، که توسط قهرمان میرزا سالور (متوفی 1364ق) نگاشته شده است. | ||
عين السلطنه، دومين لقب (آجودان حضور) قهرمان ميرزا سالور (زاده 1288ق/ 1250ش - درگذشته 1364ق/ 1324ش) دومين فرزند ذكور شاهزاده عبدالصمد ميرزا عزّالدوله بن محمد شاه قاجار؛ يعنى برادرزاده ناصرالدين شاه بود كه البته طى عمر هفتاد و چند ساله خود مصدر شغل مهمى نشد. سواد ادبى مناسب و زبان انگليسى را به خوبى كسب كرد؛ و هم از يازده - دوازده سالگى (1299ه ق) كه پدرش (عزّالدوله) حكمران همدان بود، آغاز به (روزنامه) نويسى (خاطرات روزانه) كرد و اين كار را به طور منظّم با پشتكارى مؤظّفانه، جز چند فترت لابدّىِ كوتاه مدت، تا آخر عمر ادامه داد. | |||
مجموعه عظيم خاطرات وى كه به گفته استاد [[افشار، ایرج |ايرج افشار]] احتمالاً ده مجلّد خواهد شد، مالامال از اطلاعات عصرى است، هم از اخبار و وقايع كشورى، دولت و دربار و ولايات، امور ديوانى و ملكى و مدنى، هم حاوى دانستنى هايى كه در كتب و مآخذ ديگر ديده نمى‌شود. | مجموعه عظيم خاطرات وى كه به گفته استاد [[افشار، ایرج |ايرج افشار]] احتمالاً ده مجلّد خواهد شد، مالامال از اطلاعات عصرى است، هم از اخبار و وقايع كشورى، دولت و دربار و ولايات، امور ديوانى و ملكى و مدنى، هم حاوى دانستنى هايى كه در كتب و مآخذ ديگر ديده نمى‌شود. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۸: | ||
هنوز قهرمان ميرزا بويى از چگونگى امور دربارى و ديوانى و حوادث شاذ و نادر مملكتى نمى‌برده است تا كتابچه خاطراتش از چنان وقايعى و جريان‌هايى بهره‌ور باشد. | هنوز قهرمان ميرزا بويى از چگونگى امور دربارى و ديوانى و حوادث شاذ و نادر مملكتى نمى‌برده است تا كتابچه خاطراتش از چنان وقايعى و جريان‌هايى بهره‌ور باشد. | ||
اما همين مطالب مربوط به شكار، از لحاظ وقوف بر اصطلاحات آن فن و نام جانوران و | اما همين مطالب مربوط به شكار، از لحاظ وقوف بر اصطلاحات آن فن و نام جانوران و مخصوصاً از نظر شناخت آنچه امروزه به «محيط زيست» شهرت گرفته است، اهميت معنوى و تاريخى دارد و ما را متوجه مى‌سازد كه پرندگان و درندگان به چه مقدار زياد در سراسر ايران مى‌بوده و جسورانه به دست آدمى هر روز كشته مى‌شده است. اين بخش از خاطرات قهرمان ميرزا بهترين مرجع است، براى كسانى كه مى‌خواهند، در زمينه تاريخ شكار مطالعه كنند. | ||
قهرمان ميرزا كوشيده است كه هر چه هر روز ديده و يا شنيده اگر چه شايعه نادرستى هم مى‌بوده است و پس از يكى دو روز نادرستى آن را درمى‌يافته است، همه را به رشته ثبت و ضبط برساند. جزين چون او روزنامه را براساس شوق و ذوق و احساس خويش مى‌نوشت، طبعا در مواردى كه نظرى در مسائل داشت و يا نقدى به نظرش مى‌رسيد، مطلب را دامنه داده و به قضاوت پرداخته است. چه‌بسا كه نظر و عقيده‌اش درست نباشد؛ اما از اين لحاظ كه مى‌تواند گوياى انتقادهاى روشنى از زمانه او باشد، امكان استفاده از آن‌ها به دور نيست. | قهرمان ميرزا كوشيده است كه هر چه هر روز ديده و يا شنيده اگر چه شايعه نادرستى هم مى‌بوده است و پس از يكى دو روز نادرستى آن را درمى‌يافته است، همه را به رشته ثبت و ضبط برساند. جزين چون او روزنامه را براساس شوق و ذوق و احساس خويش مى‌نوشت، طبعا در مواردى كه نظرى در مسائل داشت و يا نقدى به نظرش مى‌رسيد، مطلب را دامنه داده و به قضاوت پرداخته است. چه‌بسا كه نظر و عقيده‌اش درست نباشد؛ اما از اين لحاظ كه مى‌تواند گوياى انتقادهاى روشنى از زمانه او باشد، امكان استفاده از آن‌ها به دور نيست. | ||
| خط ۱۰۳: | خط ۱۰۶: | ||
ديگر اينكه آگاهى‌هاى مفيدى از طرز گرفتارى ميرزا رضا کرمانى و كشتن او، طرز نخستين سلام دربار مظفرالدين شاه و مهمانى امين‌السلطان، قروض نايب‌السلطنه كامران ميرزا و جزئياتى مانند احوال همسر حكيم قاآنى و حساب‌رسى آن و اغتشاش‌هاى مملكتى و فوت ملك‌آرا و چوب خوردن عزيزخان در اين جلد مندرج است كه هم خواندنى است و هم مفيد فايده تاريخى. | ديگر اينكه آگاهى‌هاى مفيدى از طرز گرفتارى ميرزا رضا کرمانى و كشتن او، طرز نخستين سلام دربار مظفرالدين شاه و مهمانى امين‌السلطان، قروض نايب‌السلطنه كامران ميرزا و جزئياتى مانند احوال همسر حكيم قاآنى و حساب‌رسى آن و اغتشاش‌هاى مملكتى و فوت ملك‌آرا و چوب خوردن عزيزخان در اين جلد مندرج است كه هم خواندنى است و هم مفيد فايده تاريخى. | ||
ديگر اينكه اطلاعات بسيار خوبى درباره رجال و افراد سرشناس، | ديگر اينكه اطلاعات بسيار خوبى درباره رجال و افراد سرشناس، مخصوصاً آن‌ها كه در دوره مظفرالدين شاه مصدر امور شده بودند، از ميان نوشته‌هاى اين جلد به دست مى‌آيد كه بسيارى از موارد آن در كتب ديگر مذكور نيست، مانند مطالب مربوط به حكيم‌الملك، عين‌الدوله، مستشارالملك، سهم‌الملك، نصرت‌السلطنه، شعاع‌السلطنه، سالارالدّوله، صديق ديوان، عميدالدّوله، نظم‌السلطنه، نظام‌الدوله، سعدالسلطنه، نيرالدوله، عضدالدوله، فخرالملك اردلان، فخرالملك كفرى، نصرالسلطنه، آصف‌الدوله، فرمانفرما و ديگران. | ||
ديگر اينكه در موارد متعدد توانسته است، وضع بى‌پولى مملكت و مردم و اوضاع بى‌نظام قشون و لشكر را ترسيم كند و با اشارات نسبه روشن طرز حكومت‌دارى واليان و حاكمان ولايات را عرضه دارد. | ديگر اينكه در موارد متعدد توانسته است، وضع بى‌پولى مملكت و مردم و اوضاع بى‌نظام قشون و لشكر را ترسيم كند و با اشارات نسبه روشن طرز حكومت‌دارى واليان و حاكمان ولايات را عرضه دارد. مخصوصاً آنچه درباره واليگرى نظام‌الملك در فارس (كه خود از اعضاى آن حكومت مى‌بود) و سفرهاى مأموريتى خود در كرسف و ابهر و ايل دويرون نوشته است، همه نوشته‌هايى است قابل توجه و دقت نظر. | ||
ديگر اين كه قسمت‌هاى كلى از اين مجلّد به متن چند سفرنامه اختصاص دارد و آن‌ها شرح مسافرت‌هاى عين‌السلطنه به قزوين- فارس- زنجان (كرسف و ابهر و طارم و دويرون)- همدان- مشهد- الموت است. همچنين شرح مسافرت به تركستان روس از راه خراسان حاوى مطالب خواندنى است و از اين حيث كه اين سفر مقارن صدور فرمان مشروطيت و انعكاس اخبار تهران در آن بلاد دوردست مى‌بوده است، مورد اعتنا تواند بود. عين‌السلطنه در اين سفرنامه‌ها اطلاعات مفيدى از وضع عشاير و قبايل، راه‌ها و آبادى‌ها، محصول‌ها، قيمت‌ها، ماليات‌ها، مجازات‌ها، نحوه مسافرت با اسب و طرز حمل و نقل و احوال خدم و حشمى كه با افراد دولتى حركت مى‌كرده‌اند، به دست داده است. | ديگر اين كه قسمت‌هاى كلى از اين مجلّد به متن چند سفرنامه اختصاص دارد و آن‌ها شرح مسافرت‌هاى عين‌السلطنه به قزوين- فارس- زنجان (كرسف و ابهر و طارم و دويرون)- همدان- مشهد- الموت است. همچنين شرح مسافرت به تركستان روس از راه خراسان حاوى مطالب خواندنى است و از اين حيث كه اين سفر مقارن صدور فرمان مشروطيت و انعكاس اخبار تهران در آن بلاد دوردست مى‌بوده است، مورد اعتنا تواند بود. عين‌السلطنه در اين سفرنامه‌ها اطلاعات مفيدى از وضع عشاير و قبايل، راه‌ها و آبادى‌ها، محصول‌ها، قيمت‌ها، ماليات‌ها، مجازات‌ها، نحوه مسافرت با اسب و طرز حمل و نقل و احوال خدم و حشمى كه با افراد دولتى حركت مى‌كرده‌اند، به دست داده است. | ||
| خط ۱۶۵: | خط ۱۶۸: | ||
مؤلف درين چهار سال مقيم‌الموت بود. مگر ايام كوتاهى كه به قزوين يا تهران مسافرت كرد و سفر كوتاه‌ترى كه به بلوك افشاريه كرده بود. | مؤلف درين چهار سال مقيم‌الموت بود. مگر ايام كوتاهى كه به قزوين يا تهران مسافرت كرد و سفر كوتاه‌ترى كه به بلوك افشاريه كرده بود. | ||
مندرجات اين جلد مانند مجلدات پيشين، برگرفته است از، مشاهدات شخصى (نسبت به حوادث الموت)، مسموعات از كسانى كه به الموت يا قزوين مى‌آمده‌اند؛ ( | مندرجات اين جلد مانند مجلدات پيشين، برگرفته است از، مشاهدات شخصى (نسبت به حوادث الموت)، مسموعات از كسانى كه به الموت يا قزوين مى‌آمده‌اند؛ (مخصوصاً از طريق تنكابون به الموت)، مندرجات جرايدى كه از تهران به او مى‌رسيد، (براى اخبار ايران و خارجه)، مجله لندن نيوز كه خود آبه‌گونه بود، نامه‌هائى كه برادرانش عمادالسلطنه و افخم‌الدوله و اقوامش؛ مانند شعاع‌الدين ميرزا و پدرش عزالدوله و شيخ ابراهيم به او مى‌نوشته‌اند. عمادالسلطنه و افخم‌الدوله مرتبا و بى‌وقفه او را از اخبار سياسى تهران و جهان آگاه مى‌كرده‌اند. شايعات و نقل‌قول‌هاى كم اعتبار هم از چشم و قلم او دور نمى‌مانده است، آن‌ها را هم مى‌نوشته است. | ||
جلد هشتم | جلد هشتم | ||
| خط ۱۹۱: | خط ۱۹۴: | ||
2- مجله آيينه پژوهش، مهر و آّبان 1376ش، شماره 46، عنوان مقاله: معرفى‌هاى اجمالى | 2- مجله آيينه پژوهش، مهر و آّبان 1376ش، شماره 46، عنوان مقاله: معرفى‌هاى اجمالى | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: تاریخ]] | [[رده: تاریخ]] | ||
[[رده: تاریخ ایران]] | [[رده: تاریخ ایران]] | ||