مناسك الحج و العمرة

‏ مناسك الحج و العمرة
پدیدآوران	طباطبایی حکیم، سید محمدسعید (نويسنده)
ناشر	دارالهلال
مکان نشر	عراق - نجف اشرف
سال نشر	2006م/ 1427ق
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، مناسك الحج (ابهام‌زدایی) را ببینید.

برای دیگر کاربردها، حج (ابهام‌زدایی) را ببینید.

مناسك الحج و العمرة، اثر سید محمدسعید طباطبایی حکیم، کتابی است دربردارنده احکام و مسائل مربوط به مناسک حج و عمره.

ساختار

کتاب با خطبه نویسنده آغاز و مطالب که دربردارنده چهارصدونودوهشت مسئله در موضوع حج و عمره می‌باشد، در یک مقدمه دو باب و یک خاتمه، تنظیم شده است.

نویسنده در ذکر برخی از مستحبات، به شیوه معمول فقها تمسک نموده و راه تسامح را در پیش گرفته است؛ لذا به صرف وجود روایاتی که صحت آنها ثابت نشده و به صرف تصریح علما به استحباب چیزی بدون آگاهی بر دلیل آنان، آن چیز را مستحب خوانده و خاطرنشان کرده که لازم است این‌گونه امور، به امید مطلوبیت آن، نه به‌گونه تعبد به استحباب و جزم به آن، اتیان شود.

گزارش محتوا

مقدمه کتاب، مشتمل بر 79 مسئله بوده که در چهار فصل زیر، ارائه شده است: در فصل نخست، به بیان حکم حج پرداخته شده است. حج از عظیم‌ترین واجبات دینی و یکی از ارکان پنجگانه‌ای است که دین اسلام، بر آن بنا شده و خداوند آن را برای تشیید دین و تثبیت قواعد و تعظیم شعائر آن، واجب نموده است. از مسئله یک تا سه، در این فصل آمده است.

در فصل دوم، در ضمن مسئله چهار تا سیوچهار، به بیان شروط حج پرداخته شده است. این شروط عبارتند از: بلوغ؛ عقل؛ حریت؛ استطاعت بدنی، مالی و امنیت راه و....

در فصل سوم، از مسئله سی‌وپنج تا پنجاه‌وسه، به بیان احکام حج نیابتی پرداخته شده است. نیابت از میت در حج واجب و مستحب و از انسان زنده در حج مستحب جایز و ممکن است.

در فصل چهارم، به‌صورت اجمالی، به تعریف انواع سه‌گانه حج، پرداخته شده است. مسئله پنجاه‌وچهار تا هفتادونه، در این فصل آمده است.

باب اول، در پنج مبحث زیر، به بیان احکام عمره تمتع، پرداخته شده است:

در مبحث نخست به بیان احکام احرام پرداخته شده است. این مبحث، خود دارای هفت فصل به ترتیب زیر می‌باشد:

1. مستحبات احرام: از مسئله هشتاد تا نودوچهار، در این فصل آمده است.
2. مواقیت: جمع میقات بوده و میقات عبارت است از مکانی که احرام از آنجا آغاز میگردد و نه مکان می‌باشد.

از مسئله نودوپنج تا مسئله صد، در این فصل آمده است.

1. احکام مواقیت: در این فصل، در ضمن مسئله صدویک تا صدویازده، به بیان احکام مربوط به مواقیت، پرداخته شده است.
2. واجبات احرام: احرام امری اعتباری بوده و متوقف است بر اموری از جمله: نیت، پوشیدن لباس احرام و تلبیه (البته در غیر احرام حج قران).

مسئله صدودوازده تا مسئله صدوسی‌وپنج، به واجبات احرام اختصاص یافته است.

1. محرمات احرام: از مسئله صدوسی‌وشش تا صدونودونه در این فصل آمده است.
2. کفارات صید: این فصل، شامل مسئله دویست تا دویست‌وشانزده است.
3. بقیه کفارات: از مسئله دویست‌وهفده تا مسئله دویست‌وسی‌وشش، در آخرین فصل آمده است.

در مبحث دوم، که به ذکر احکام طواف عمره اختصاص یافته است، در دو فصل، از مسئله دویست‌وسی‌وهفت تا مسئله دویست‌وچهل‌وشش، ابتدا به مستحبات دخول در حرم، مسجدالحرام و طواف پرداخته شده و سپس از مسئله دویست‌وچهل‌وهفت تا مسئله دویست‌وهشتادوهشت، حقیقت طواف و شروط و احکام آن، مورد تبیین قرار گرفته است.

در مباحث بعدی، که به‌ترتیب شامل مسئله دویست‌وهشتادونه تا دویست‌ونودوهفت، دویست‌ونودوهشت تا سیصدوبیست و سیصدوبیست‌ویک تا سیصدوبیست‌وهشت می‌باشد، بهترتیب به احکام مربوط به نماز طواف، سعی و تقصیر پرداخته شده است.

باب دوم، احکام و مسائل مربوط به حج تمتع را در چهار فصل زیر، در خود جای داده است:

در فصل اول، از مسئله سیصدوبیست‌ونه تا سیصدوسی‌وهشت، مسائل مربوط به احرام حج مطرح گردیده و در فصل دوم، از مسئله سیصدوسی‌ونه تا سیصدوپنجاه‌وسه، مسائل مربوط به وقوف در عرفات مطرح شده است.

در فصول بعدی نیز از مسئله سیصدوپنجاه‌وچهار تا سیصدوشصت‌وپنج، از مسئله سیصدوشصت‌وشش تا چهارصدوسی‌وسه، از مسئله چهارصدوسی‌وچهار تا چهارصدوچهل‌وپنج، از مسئله چهارصدوچهل‌وشش تا چهارصدوشصت‌وپنج و از مسئله چهارصدوشصت‌وشش تا چهارصدوهفتادوهفت، بهترتیب به موضوعاتی همچون وقوف در مشعر، واجبات منی، واجبات در مکه پس از مناسک منی، واجبات در منی در ایام تشریق و شب‌های آن و مستحباتی که در مدت اقامت در مکه، بر آنها تأکید شده، پرداخته شده است.

در خاتمه، از مسئله چهارصدوهفتادوهشت تا چهارصدونودوهفت به ذکر مطالبی پیرامون عمره مفرده، مصدود (کسی که از اکمال حج یا عمره، منع شده) و محصور (کسی که به علت اموری چون مرض و... از اکمال حج یا عمره بازمانده) و آداب مدینه منوره، پرداخته شده است.

در پایان کتاب، زیارت رسول‌الله، حضرت زهرا(س) و ائمه بقیع و دعای امام حسین(ع) و امام سجاد(ع) در روز عرفه و دعای کمیل، بهعنوان ضمیمه و ملحقات، آورده شده است.

وضعیت کتاب

کتاب، فاقد پاورقی بوده و فهرست مطالب در انتهای آن آمده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.