تاريخ الفقه الجعفري: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'شرف‌الدین، عبدالحسین' به 'شرف‌الدین، سید عبدالحسین') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'تاریخ فقه (ابهام زدایی)' به 'تاریخ فقه (ابهام‌‌زدایی)') |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
[[مغنیه، محمدجواد]] (مقدمه‌نويس) | [[مغنیه، محمدجواد]] (مقدمه‌نويس) | ||
[[حسنی، هاشم معروف]] (نویسنده) | [[حسنی، سید هاشم معروف]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 148 /ح5ت2 | | کد کنگره =BP 148 /ح5ت2 | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =00506 | ||
| کتابخوان همراه نور =00506 | | کتابخوان همراه نور =00506 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تاريخ الفقه الجعفرى'''، اثر [[حسنی، هاشم معروف|هاشم معروف حسنى]]، از كتب مرجع و معتبر معاصر در شناسايى ادوار و مراحل تشريع و تحولات اجتهاد و مكاتب مجتهدان امامى است و با مقدمه‌اى مختصر به قلم [[مغنیه، محمدجواد|محمد جواد مغنيه]]، در تبيين مفهوم فقه و تفاوت آن با تاريخ و اشاره به اهميت تاريخ فقه و ارزش كار مؤلف در حدود 320 صفحه و 4 فصل تنظيم و تدوين يافته است.<ref>تاریخ الفقه الجعفری، هاشم حسنی، ج۱، ص۷</ref> | {{کاربردهای دیگر|تاریخ فقه (ابهام‌‌زدایی)}} | ||
'''تاريخ الفقه الجعفرى'''، اثر [[حسنی، سید هاشم معروف|هاشم معروف حسنى]]، از كتب مرجع و معتبر معاصر در شناسايى ادوار و مراحل تشريع و تحولات اجتهاد و مكاتب مجتهدان امامى است و با مقدمه‌اى مختصر به قلم [[مغنیه، محمدجواد|محمد جواد مغنيه]]، در تبيين مفهوم فقه و تفاوت آن با تاريخ و اشاره به اهميت تاريخ فقه و ارزش كار مؤلف در حدود 320 صفحه و 4 فصل تنظيم و تدوين يافته است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/506/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%D9%8A?pageNumber=7&viewType=html تاریخ الفقه الجعفری، هاشم حسنی، ج۱، ص۷]</ref> | |||
== انگيزه تأليف == | == انگيزه تأليف == | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۳: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
منبع اصلى نویسنده، آيات قرآن كريم و تأمل در روابط، مناسبات و معانى عميق و حقيقى آنها براى استخراج نظام فقهى اسلام و شيعه و سپس تأمل در تاريخ شكل‌گيرى مذهب شيعه است. بنابراین روش نویسنده روش و روى‌كردى تاريخى و معطوف به قرآن است و ارجاعات او عموماًبه كتب تاريخ فقه و تاريخ اصول فقه مى‌باشد و به متون و مجامع فقهى و حديثى استنادى صورت نمى‌گيرد. نویسنده، از آثار علماى معاصر شيعه و اهل سنت؛ مانند [[ابوزهره، محمد|محمد ابوزهره]]، [[مغنیه، محمدجواد|محمد جواد مغنيه]]، [[صدر، حسن|سيد حسن صدر]]، [[شرف‌الدین، سید عبدالحسین|عبدالحسين شرف‌الدين]]، محسن امينى و عبدالفتاح عبدالمقصود بهره مى‌برد.<ref>همان، ج۱، ص۱۵</ref> | منبع اصلى نویسنده، آيات قرآن كريم و تأمل در روابط، مناسبات و معانى عميق و حقيقى آنها براى استخراج نظام فقهى اسلام و شيعه و سپس تأمل در تاريخ شكل‌گيرى مذهب شيعه است. بنابراین روش نویسنده روش و روى‌كردى تاريخى و معطوف به قرآن است و ارجاعات او عموماًبه كتب تاريخ فقه و تاريخ اصول فقه مى‌باشد و به متون و مجامع فقهى و حديثى استنادى صورت نمى‌گيرد. نویسنده، از آثار علماى معاصر شيعه و اهل سنت؛ مانند [[ابوزهره، محمد|محمد ابوزهره]]، [[مغنیه، محمدجواد|محمد جواد مغنيه]]، [[صدر، سید حسن|سيد حسن صدر]]، [[شرف‌الدین، سید عبدالحسین|عبدالحسين شرف‌الدين]]، [[محسن امينى]] و [[عبدالمقصود، عبدالفتاح|عبدالفتاح عبدالمقصود]] بهره مى‌برد.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/506/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%D9%8A?pageNumber=15&viewType=html همان، ج۱، ص۱۵]</ref> | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در فصل اول از نياز انسان به شريعت مقدمه‌اى براى استدلال بر ضرورت آن ارائه شده است. اين مقدمه بر تنوع و گستردگى نيازهاى انسان و ناتوانى و نادانى عموم بشر نسبت به همه امور و مصالح و مفاسد مسائل مى‌باشد و همين موضوع، نياز به مصدر و منبعى معصوم و قادر مطلق و دانا كه باطن امور و كنه حقايق برایش روشن است را براى انسان ضرورى مى‌سازد. اين منبع معصوم، وحى است و قرآن كريم محصول اين وحى است. نویسنده، سپس مشخصات كلى نظام معرفتى عقيدتى اسلام و اهميت توحيد، معاد و سپس عبادات شرعى را از چشم‌انداز آيات قرآنى بررسى كرده است. | در فصل اول از نياز انسان به شريعت مقدمه‌اى براى استدلال بر ضرورت آن ارائه شده است. اين مقدمه بر تنوع و گستردگى نيازهاى انسان و ناتوانى و نادانى عموم بشر نسبت به همه امور و مصالح و مفاسد مسائل مى‌باشد و همين موضوع، نياز به مصدر و منبعى معصوم و قادر مطلق و دانا كه باطن امور و كنه حقايق برایش روشن است را براى انسان ضرورى مى‌سازد. اين منبع معصوم، وحى است و قرآن كريم محصول اين وحى است. نویسنده، سپس مشخصات كلى نظام معرفتى عقيدتى اسلام و اهميت توحيد، معاد و سپس عبادات شرعى را از چشم‌انداز آيات قرآنى بررسى كرده است. | ||
قرآن، اسلوب ويژه‌اى در دعوت به توحيد دارد. در آيات قرآن همواره فطرت و سرشت انسان‌ها مخاطب قرار مى‌گيرند. وى سپس نمونه‌هایى از آيات توحيدى قرآن و برخى از استدلال‌ها و براهین قرآنى در اثبات معاد و قيامت را آورده است. نویسنده، سپس با بررسى عبارات و مضامين قرآنى به اين نتيجه رسيده كه تشريع در قرآن به يك روش و اسلوب طرح نشده، بلكه شكل‌هاى مختلفى براى طرح موضوع و بيان احكام مد نظر شارع مقدس بوده، از جمله گاهى از صيغه مضارع براى انجام خواسته شارع ياد شده؛ مانند ان الله يأمركم بالعدل و الاحسان<ref>سوره نحل، آیه ۹۰</ref> گاهى هم با خبر دادن از چيزى كه بر مردم نوشته شده با عبارت كتب عليكم ياد گرديده.<ref>سوره بقره، آیه ۱۷۸</ref> | قرآن، اسلوب ويژه‌اى در دعوت به توحيد دارد. در آيات قرآن همواره فطرت و سرشت انسان‌ها مخاطب قرار مى‌گيرند. وى سپس نمونه‌هایى از آيات توحيدى قرآن و برخى از استدلال‌ها و براهین قرآنى در اثبات معاد و قيامت را آورده است. نویسنده، سپس با بررسى عبارات و مضامين قرآنى به اين نتيجه رسيده كه تشريع در قرآن به يك روش و اسلوب طرح نشده، بلكه شكل‌هاى مختلفى براى طرح موضوع و بيان احكام مد نظر شارع مقدس بوده، از جمله گاهى از صيغه مضارع براى انجام خواسته شارع ياد شده؛ مانند'''ان الله يأمركم بالعدل و الاحسان'''<ref>سوره نحل، آیه ۹۰</ref> گاهى هم با خبر دادن از چيزى كه بر مردم نوشته شده با عبارت'''كتب عليكم''' ياد گرديده.<ref>سوره بقره، آیه ۱۷۸</ref> | ||
همان طور كه صيغه‌هاى طلب در قرآن متنوع و متكثرند، هم‌چنين وسايل و صيغه‌هاى ترك افعال و نهى هم تكثر اسلوبى دارند، سپس از نظام عبادى قرآن و اهميتى كه قرآن به تصحيح رابطه فرد با پروردگار مى‌دهد بحث شده و تأكيد شده كه اين موضوع بر بقيه نظام‌ها و دستورات و مناسبات تقدم و اولويت دارد. نویسنده، گزيده‌اى از معارف قرآنى راجع به تشريع نماز، اوقات نماز، نمازهاى واجب، تشريع روزه و حج و ماليات زكات و نظام صدقات را بررسى و تحليل كرده است.<ref>همان، ج۱، ص۲۱</ref> در بعد اجتماعى و مناسبات و معاملات ميان افراد هم تشريع قرآنى نظام مشخص و متمايزى دارد؛ نویسنده، به اختصار از ويژگى‌هاى تشريع قرآنى در بعد اجتماعى و مرتبط با دفاع، زن، نظام ازدواج، تعداد زوجات، طلاق، رجوع در طلاق و طلاق سه‌گانه با يك لفظ، حجاب، ارث، احكام عقود و معاملات و جزييات و مجازات‌هاى قرآنى بحث كرده است. | همان طور كه صيغه‌هاى طلب در قرآن متنوع و متكثرند، هم‌چنين وسايل و صيغه‌هاى ترك افعال و نهى هم تكثر اسلوبى دارند، سپس از نظام عبادى قرآن و اهميتى كه قرآن به تصحيح رابطه فرد با پروردگار مى‌دهد بحث شده و تأكيد شده كه اين موضوع بر بقيه نظام‌ها و دستورات و مناسبات تقدم و اولويت دارد. نویسنده، گزيده‌اى از معارف قرآنى راجع به تشريع نماز، اوقات نماز، نمازهاى واجب، تشريع روزه و حج و ماليات زكات و نظام صدقات را بررسى و تحليل كرده است.<ref>[https://noorlib.ir/book/view/506/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%82%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%D9%8A?pageNumber=21&viewType=html همان، ج۱، ص۲۱]</ref> در بعد اجتماعى و مناسبات و معاملات ميان افراد هم تشريع قرآنى نظام مشخص و متمايزى دارد؛ نویسنده، به اختصار از ويژگى‌هاى تشريع قرآنى در بعد اجتماعى و مرتبط با دفاع، زن، نظام ازدواج، تعداد زوجات، طلاق، رجوع در طلاق و طلاق سه‌گانه با يك لفظ، حجاب، ارث، احكام عقود و معاملات و جزييات و مجازات‌هاى قرآنى بحث كرده است. | ||
فصل دوم به بررسى وضعيت سياسى بعد از وفات پيامبر و تعريف شيعه به مواليان و دوست‌داران اهل‌بيت اختصاص يافته و منشأ پيدايش شيعه تحقيق شده است. در فصل سوم از ادوار تشريع و مراحل مختلف آن و مشخصات هر كدام از اين مراحل سخن رفته و به شكل‌گيرى اصول فقه، نقش قياس، منبع تدوين حديث و فقه در تشيع و اجتهاد اسلامى اشاره شده است و نقش اهل‌بيت و پيروان آنها در توسعه اجتهاد و تكامل تشريع اسلامى و مناسبات آنها با صحابه و تابعين بررسى شده است. در اين فصل، بحثى قابل توجه به تبيين ادله احكام و مبانى فقهى شيعه در زمان صحابه اختصاص يافته است. در فصل چهارم، علاوه بر بررسى اوضاع سياسى از شكل‌گيرى مبانى اجتهادى شيعه و تدوين حديث و فقه و ادله فقهى و مؤلفان و متون اوليه فقهى شيعه در عهد تابعين بحث شده است. | فصل دوم به بررسى وضعيت سياسى بعد از وفات پيامبر و تعريف شيعه به مواليان و دوست‌داران اهل‌بيت اختصاص يافته و منشأ پيدايش شيعه تحقيق شده است. در فصل سوم از ادوار تشريع و مراحل مختلف آن و مشخصات هر كدام از اين مراحل سخن رفته و به شكل‌گيرى اصول فقه، نقش قياس، منبع تدوين حديث و فقه در تشيع و اجتهاد اسلامى اشاره شده است و نقش اهل‌بيت و پيروان آنها در توسعه اجتهاد و تكامل تشريع اسلامى و مناسبات آنها با صحابه و تابعين بررسى شده است. در اين فصل، بحثى قابل توجه به تبيين ادله احكام و مبانى فقهى شيعه در زمان صحابه اختصاص يافته است. در فصل چهارم، علاوه بر بررسى اوضاع سياسى از شكل‌گيرى مبانى اجتهادى شيعه و تدوين حديث و فقه و ادله فقهى و مؤلفان و متون اوليه فقهى شيعه در عهد تابعين بحث شده است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references /> | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۹
| تاریخ الفقه الجعفري | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مغنیه، محمدجواد (مقدمه‌نويس) حسنی، سید هاشم معروف (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | عرض و دراسه |
| ناشر | دار الکتاب الإسلامي |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1411 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فقه جعفری - تاریخ |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 148 /ح5ت2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تاريخ الفقه الجعفرى، اثر هاشم معروف حسنى، از كتب مرجع و معتبر معاصر در شناسايى ادوار و مراحل تشريع و تحولات اجتهاد و مكاتب مجتهدان امامى است و با مقدمه‌اى مختصر به قلم محمد جواد مغنيه، در تبيين مفهوم فقه و تفاوت آن با تاريخ و اشاره به اهميت تاريخ فقه و ارزش كار مؤلف در حدود 320 صفحه و 4 فصل تنظيم و تدوين يافته است.[۱]
انگيزه تأليف
شناساندن نخستين تشريعات و مقاصد قانون‌گذارى اسلامى، به طور اجمالى در دو عنوان عبادات و معاملات با استفاده از مصادر اوليه.
ساختار
منبع اصلى نویسنده، آيات قرآن كريم و تأمل در روابط، مناسبات و معانى عميق و حقيقى آنها براى استخراج نظام فقهى اسلام و شيعه و سپس تأمل در تاريخ شكل‌گيرى مذهب شيعه است. بنابراین روش نویسنده روش و روى‌كردى تاريخى و معطوف به قرآن است و ارجاعات او عموماًبه كتب تاريخ فقه و تاريخ اصول فقه مى‌باشد و به متون و مجامع فقهى و حديثى استنادى صورت نمى‌گيرد. نویسنده، از آثار علماى معاصر شيعه و اهل سنت؛ مانند محمد ابوزهره، محمد جواد مغنيه، سيد حسن صدر، عبدالحسين شرف‌الدين، محسن امينى و عبدالفتاح عبدالمقصود بهره مى‌برد.[۲]
گزارش محتوا
در فصل اول از نياز انسان به شريعت مقدمه‌اى براى استدلال بر ضرورت آن ارائه شده است. اين مقدمه بر تنوع و گستردگى نيازهاى انسان و ناتوانى و نادانى عموم بشر نسبت به همه امور و مصالح و مفاسد مسائل مى‌باشد و همين موضوع، نياز به مصدر و منبعى معصوم و قادر مطلق و دانا كه باطن امور و كنه حقايق برایش روشن است را براى انسان ضرورى مى‌سازد. اين منبع معصوم، وحى است و قرآن كريم محصول اين وحى است. نویسنده، سپس مشخصات كلى نظام معرفتى عقيدتى اسلام و اهميت توحيد، معاد و سپس عبادات شرعى را از چشم‌انداز آيات قرآنى بررسى كرده است.
قرآن، اسلوب ويژه‌اى در دعوت به توحيد دارد. در آيات قرآن همواره فطرت و سرشت انسان‌ها مخاطب قرار مى‌گيرند. وى سپس نمونه‌هایى از آيات توحيدى قرآن و برخى از استدلال‌ها و براهین قرآنى در اثبات معاد و قيامت را آورده است. نویسنده، سپس با بررسى عبارات و مضامين قرآنى به اين نتيجه رسيده كه تشريع در قرآن به يك روش و اسلوب طرح نشده، بلكه شكل‌هاى مختلفى براى طرح موضوع و بيان احكام مد نظر شارع مقدس بوده، از جمله گاهى از صيغه مضارع براى انجام خواسته شارع ياد شده؛ مانندان الله يأمركم بالعدل و الاحسان[۳] گاهى هم با خبر دادن از چيزى كه بر مردم نوشته شده با عبارتكتب عليكم ياد گرديده.[۴]
همان طور كه صيغه‌هاى طلب در قرآن متنوع و متكثرند، هم‌چنين وسايل و صيغه‌هاى ترك افعال و نهى هم تكثر اسلوبى دارند، سپس از نظام عبادى قرآن و اهميتى كه قرآن به تصحيح رابطه فرد با پروردگار مى‌دهد بحث شده و تأكيد شده كه اين موضوع بر بقيه نظام‌ها و دستورات و مناسبات تقدم و اولويت دارد. نویسنده، گزيده‌اى از معارف قرآنى راجع به تشريع نماز، اوقات نماز، نمازهاى واجب، تشريع روزه و حج و ماليات زكات و نظام صدقات را بررسى و تحليل كرده است.[۵] در بعد اجتماعى و مناسبات و معاملات ميان افراد هم تشريع قرآنى نظام مشخص و متمايزى دارد؛ نویسنده، به اختصار از ويژگى‌هاى تشريع قرآنى در بعد اجتماعى و مرتبط با دفاع، زن، نظام ازدواج، تعداد زوجات، طلاق، رجوع در طلاق و طلاق سه‌گانه با يك لفظ، حجاب، ارث، احكام عقود و معاملات و جزييات و مجازات‌هاى قرآنى بحث كرده است.
فصل دوم به بررسى وضعيت سياسى بعد از وفات پيامبر و تعريف شيعه به مواليان و دوست‌داران اهل‌بيت اختصاص يافته و منشأ پيدايش شيعه تحقيق شده است. در فصل سوم از ادوار تشريع و مراحل مختلف آن و مشخصات هر كدام از اين مراحل سخن رفته و به شكل‌گيرى اصول فقه، نقش قياس، منبع تدوين حديث و فقه در تشيع و اجتهاد اسلامى اشاره شده است و نقش اهل‌بيت و پيروان آنها در توسعه اجتهاد و تكامل تشريع اسلامى و مناسبات آنها با صحابه و تابعين بررسى شده است. در اين فصل، بحثى قابل توجه به تبيين ادله احكام و مبانى فقهى شيعه در زمان صحابه اختصاص يافته است. در فصل چهارم، علاوه بر بررسى اوضاع سياسى از شكل‌گيرى مبانى اجتهادى شيعه و تدوين حديث و فقه و ادله فقهى و مؤلفان و متون اوليه فقهى شيعه در عهد تابعين بحث شده است.
پانویس
- ↑ تاریخ الفقه الجعفری، هاشم حسنی، ج۱، ص۷
- ↑ همان، ج۱، ص۱۵
- ↑ سوره نحل، آیه ۹۰
- ↑ سوره بقره، آیه ۱۷۸
- ↑ همان، ج۱، ص۲۱