الاصطلام في الخلاف بين الأمامين الشافعي و أبي‌حنيفة

الإصطلام فی الخلاف بین الإمامین الشافعی و أبی حنیفة رحمهما الله
پدیدآوران	ابوالمظفر سمعانی، منصور بن محمد (نويسنده) عمری، نایف بن نافع (محقق)
ناشر	دار المنار
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	1412ق - 1413ق - 1416ق - 1417ق - 1992م - 1993م - 1995م - 1997م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	4
کد کنگره	/ع۸الف۶ 169/7 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الاصطلام في الخلاف بين الأمامين الشافعي و أبي‌حنيفة رحمهماالله، اثر ابوالمظفر منصور بن محمد بن عبدالجبار بن احمد مروزى سمعانى (426-489ق)، از دانشمندان بزرگ اهل سنت در زمینه حدیث و تفسیر، کتابی است در بررسی اختلافات فقهی میان امام شافعی و ابوحنیفه و رد مطالب عنوان‌شده در «الأسرار في الأصول و الفروع» نوشته دبوسی، ابوزید عبدالله (عبیدالله) بن عمر بن عیسی بخاری، فقیه، اصولی و قاضی حنفی قرن چهارم و پنجم هجری و پاسخ به ادعاهای مطرح‌شده در آن، که با تحقیق نایف بن نافع عمری، منتشر شده است.

اثر حاضر، در میان کتب و آثار مشابه در میان علاقه‌مندان به این موضوع، ارزش علمی فراوانی دارد؛ زیرا متون زیادی برای استدلال و بحث در آن گنجانده شده است.

کتاب تقریبا شامل 330 موضوع فقهی است. سمعانی در این کتاب، موضوعاتی را انتخاب کرده است که اختلاف شافعی و علمای حنفی، در آن مشهور و معروف است و به همه مواردی که دبوسی در «الأسرار» ذکر کرده، نپرداخته است، بلکه از هر باب فقهی که مورد بحث بوده، مسائلی را انتخاب کرده است.

پیرامون علت تسمیه کتاب به این نام، نویسنده در مقدمه، چنین گفته است: «من آن را کتاب «الاصطلام» نام نهادم؛ زیرا در آن، سخنان مخالفان، نابود و ریشه‌کن شده است»؛ وجه تسمیه به این نام، به این دلیل است که کلمه اصطلام در زبان عربی، به معنای ریشه‌کن کردن است و «اصطلم القوم» به مردمی اطلاق می‌شود که نابود شده باشند و سمعانی با این کتاب، قصد داشته تا به‌واسطه قوت ادله نقلی و عقلی که به آنها استناد می‌کند، ادله‌ای را که مخالفین در مسائل مورد بحث، اقامه نموده‌اند، قطع و نابود سازد.

مهم‌ترین ویژگی‌های سبک و روش نویسنده در کتاب را می‌توان در مؤلفه‌های زیر، خلاصه نمود:

1. ذکر اقوال هر دو گروه.
2. ذکر ادله شافعیه.
3. ذکر استدلال مخالفین از کتاب‌های آنان، به‌ویژه از «الأسرار» و به همین دلیل است که عبارت: «هذا ما استدل به أبوزيد في أُسراره» و یا «قال أبوزيد...» در کتاب تکرار شده است.
4. پاسخ دادن به این ادله و شواهد، با پاسخ‌های نقلی و عقلی، به‌صورت محکم و جامع.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.