ابوالشیص خزاعی، محمد بن عبدالله

ابوالشیص خزاعی، محمد بن عبدالله

محمد بن عبدالله بن رزین خزاعی، مشهور به «ابوشیص»، شاعر قرن دوم هجری قمری (حدود ۱۳۰-۱۹۶ق)، نخستین شاعر دوره عباسی بود که خلفای عباسی را مدح کرد.

نسب و ولادت

• ابوجعفر محمد بن عبدالله بن رزین بن سلیمان خزاعی، ابوشیص کوفی، پسرعموی دعبل خزاعی یا بنا به نقلی، عموی دعبل بوده است. او در حدود ۱۳۰ق، در کوفه به دنیا آمد.

مدح خلفا

• ابوشیص خزاعی، از شاعران پیشتاز کوفه و نخستین شاعر دوره عباسی بوده و خلفای عباسی، به‌ویژه‌ هارون (خلافت ۱۷۰-۱۹۳ق) و امین (خلافت ۱۹۳-۱۹۸ق) را مدح نموده است.
• او مدتی در خدمت‌ هارون بود و پس از مرگ‌ هارون نیز اشعاری درباره او سروده است.
• پس از مرگ رشید، به دربار عقبة بن جعفر بن اشعث، امیر رقّه پیوست و اشعاری هم در مدح او سرود. ابوشیص خودش گفته است: قصیده‌ای در مدح عقبه خواندم و برای هر بیت آن، هزار درهم جایزه گرفتم.

صفات

• گویند که او از بهترین شاعران عصر خود بوده و به گفته ابوخالد عامری، سرودن شعر برای او راحت‌تر از آب خوردن بود.
• سید محسن امین نوشته که ابن ندیم، ابوشیص خزاعی را از شعرای شیعه دانسته‌ که سرانجام به شهادت رسید.

وفات یا شهادت

در چگونگی وفاتش اختلاف وجود دارد:

• ابوجعفر خزاعی در اواخر عمر نابینا شد و پس از سه سال که در خدمت امیر رقّه بود، سرانجام در سال ۱۹۶ق یا ۲۰۰ق، در همان رقّه به شهادت رسید.
• گفته شده است که یکی از غلامانش او را درحالی‌که مست بود، کشت.

آثار

• أشعار أبي‌الشيص الخزاعي و أخباره.
• از او اشعاری برجای مانده که صولی شطرنجی آنها را گردآوری نموده و حدود ۱۵۰ ورقه است.

منابع مقاله

1. گروهی از پژوهشگران، «فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامى»، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، 1389ش.
2. الأمين، السيد محسن، «أعيان الشيعة»، حققه و أخرجه السيد حسن الأمين، دارالتعارف للمطبوعات بیروت، 1403ق.
3. ترمانینی، عبدالسلام، «رویدادهای تاریخ اسلام»، ترجمه جمعی از پژوهشگران با اشراف سید علیرضا واسعی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، 1385ش.
4. آذرنوش، آذرتاش، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی» («ابوالشیص»)، زیر نظر سید کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1378ش.

وابسته‌ها

ديوان أبي الشيص الخزاعي و أخباره

أشعار أبي الشیص الخزاعي و أخباره