۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'بغداد (ابهام زدایی)' به 'بغداد (ابهامزدایی)'
(صفحهای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر = NUR14216J1.jpg | عنوان = الفوز بالمراد في تاريخ بغداد |...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'بغداد (ابهام زدایی)' به 'بغداد (ابهامزدایی)') |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = /ب7د3 / 79/9 DS | | کد کنگره = /ب7د3 / 79/9 DS | ||
| موضوع = | | موضوع = بغداد - تاريخ، بغداد - جغرافیای تاريخي، عباسيان - سياست و تاريخ | ||
| ناشر = دار الآفاق العربية | | ناشر = دار الآفاق العربية | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
| شابک = 977-344-046-x | | شابک = 977-344-046-x | ||
| تعداد جلد = 1 | | تعداد جلد = 1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =14216 | ||
| کتابخوان همراه نور =14216 | |||
| کد پدیدآور = 6339 | | کد پدیدآور = 6339 | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر| بغداد (ابهامزدایی)}} | |||
'''الفوز بالمراد في تاريخ بغداد'''، اثر سلیمان | |||
'''الفوز بالمراد في تاريخ بغداد'''، اثر [[دخیل، سلیمان|سلیمان دخیل]]، کتابی است پیرامون سیر تاریخی شهر بغداد، در زمان تصرف آن به دست مغولها تا زمان استیلای اتراک بر این شهر که با تحقیق [[عزب، محمد زینهم محمد|محمد زینهم محمد عزب]] به چاپ رسیده است. | |||
==انگیزه تألیف== | ==انگیزه تألیف== | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۹: | ||
## معاملات مالی و تجاری: در بغداد مکانهایی به وجود آمد که کارهایی شبیه کارهای بانکی، از جمله: پرداختن وام، سپردن سپرده، کارگزاری بین مردم و دارالضرب و... را انجام میدادند<ref>ر.ک: همان، ص40</ref>. | ## معاملات مالی و تجاری: در بغداد مکانهایی به وجود آمد که کارهایی شبیه کارهای بانکی، از جمله: پرداختن وام، سپردن سپرده، کارگزاری بین مردم و دارالضرب و... را انجام میدادند<ref>ر.ک: همان، ص40</ref>. | ||
## دفاتر مالی: در بغداد، دو دیوان برای بیتالمال وجود داشت: یکی دیوان بیتالمال عمومی که عبارت بود از خزانه دولت که در آن، پروندههای بودجه عمومی دولتی که از آن ولایات به دست میآمد، ثبت میگردید و دیگری دیوان بیتالمال خصوصی که عبارت بود از خزانه خلیفه که همواره میزان مشخصی از اموال، در آن وجود داشت<ref>ر.ک: همان، ص44</ref>. | ## دفاتر مالی: در بغداد، دو دیوان برای بیتالمال وجود داشت: یکی دیوان بیتالمال عمومی که عبارت بود از خزانه دولت که در آن، پروندههای بودجه عمومی دولتی که از آن ولایات به دست میآمد، ثبت میگردید و دیگری دیوان بیتالمال خصوصی که عبارت بود از خزانه خلیفه که همواره میزان مشخصی از اموال، در آن وجود داشت<ref>ر.ک: همان، ص44</ref>. | ||
# وضعیت اجتماعی در دو موضوع زیر، مورد بحث قرار گرفته است: | #وضعیت اجتماعی در دو موضوع زیر، مورد بحث قرار گرفته است: | ||
الف)- عناصر جمعیتی، شامل: عربها، پارسیان، اتراک، اهل ذمه و بردگان و تأثیر آنها بر زندگی اجتماعی: | #:الف)- عناصر جمعیتی، شامل: عربها، پارسیان، اتراک، اهل ذمه و بردگان و تأثیر آنها بر زندگی اجتماعی: | ||
# عربها: مردم بغداد به نژادهای اصلی عربها، پارسها و ترکها تقسیم میشدند. عربها خود به دو دسته قیسیه و یمینیه تقسیم میگردیدند و بهطور کلی، تمامی جمعیت به مسلمانان و اهل ذمه تقسیم میشد. مسلمانان نیز دارای دو گروه اصلی سنیها و شیعیان بودند. دولت عباسی بر روی شانههای پارسها تأسیس شد و طبیعی بود که در دولت بنیالعباس طرفدارانی داشته باشند و در واقع، عباسیان برای مدیریت بسیاری از امور دولت خود، به آنها اعتماد میکردند؛ درحالیکه بنیامیه در تدبیر امور خود کاملا به عربها اعتماد داشتند<ref>ر.ک: همان، ص51</ref>. | #:#عربها: مردم بغداد به نژادهای اصلی عربها، پارسها و ترکها تقسیم میشدند. عربها خود به دو دسته قیسیه و یمینیه تقسیم میگردیدند و بهطور کلی، تمامی جمعیت به مسلمانان و اهل ذمه تقسیم میشد. مسلمانان نیز دارای دو گروه اصلی سنیها و شیعیان بودند. دولت عباسی بر روی شانههای پارسها تأسیس شد و طبیعی بود که در دولت بنیالعباس طرفدارانی داشته باشند و در واقع، عباسیان برای مدیریت بسیاری از امور دولت خود، به آنها اعتماد میکردند؛ درحالیکه بنیامیه در تدبیر امور خود کاملا به عربها اعتماد داشتند<ref>ر.ک: همان، ص51</ref>. | ||
# ایرانیان: پارسیان در سالهای نخستین دوره عباسیان، نفوذ خود را در بغداد افزایش داده و عباسیان در آغاز حکومت خود، از آنها کمک گرفتند و آنان به مناصب ارشد مانند وزارت و فرماندهی ارتش بغداد دست یافتند. بااینوجود، تکیه بر ایرانیان و بالا بردن جایگاه آنها در دوره اول عباسیان، مشکلات زیادی را در بغداد ایجاد کرد؛ زیرا ایرانیان برای احیای شکوه باستانی خود تلاش کرده و تمایل به برجسته کردن نحلههای باستانی خود داشته و از شیعیان نیز حمایت میکردند؛ بنابراین، خلفا با آنها روبهرو گردیده و از آنها خشمگین شدند و فجایع بسیاری به آنها وارد کردند<ref>ر.ک: همان</ref>. | #:#ایرانیان: پارسیان در سالهای نخستین دوره عباسیان، نفوذ خود را در بغداد افزایش داده و عباسیان در آغاز حکومت خود، از آنها کمک گرفتند و آنان به مناصب ارشد مانند وزارت و فرماندهی ارتش بغداد دست یافتند. بااینوجود، تکیه بر ایرانیان و بالا بردن جایگاه آنها در دوره اول عباسیان، مشکلات زیادی را در بغداد ایجاد کرد؛ زیرا ایرانیان برای احیای شکوه باستانی خود تلاش کرده و تمایل به برجسته کردن نحلههای باستانی خود داشته و از شیعیان نیز حمایت میکردند؛ بنابراین، خلفا با آنها روبهرو گردیده و از آنها خشمگین شدند و فجایع بسیاری به آنها وارد کردند<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
# اتراک: پس از خشمگین شدن معتصم از پارسیان و عربها، ضرورت جایگزینی آنها با نژاد دیگری که نه آرمانهای ملیگرایانه ایرانیان را داشته باشند و نه هوسهای سیاسی اعراب را، حس گردید، ولذا ترکها در دستگاه عباسیان، راه | #:#اتراک: پس از خشمگین شدن معتصم از پارسیان و عربها، ضرورت جایگزینی آنها با نژاد دیگری که نه آرمانهای ملیگرایانه ایرانیان را داشته باشند و نه هوسهای سیاسی اعراب را، حس گردید، ولذا ترکها در دستگاه عباسیان، راه یافتند،علاوه بر این، معتصم مادرش ترک بود و از نظر شجاعت و قدرت، ویژگی ترکها را داشت. | ||
#:#اهل ذمه: اهل ذمه در بغداد در نخستین دوره عباسیان، مؤلفه مهمی از جامعه بودند و به گفته نویسنده، برخورد خلفا و دولتمردان با آنها با عدالت، تحمل و سخاوت انجام میشد<ref>ر.ک: همان، ص67</ref>. | |||
#:#بردگان: به علت پیروزیهای بسیار عباسیان بر دشمنان خود، تعداد بردگان در دوره اول عباسی در بغداد، بسیار زیاد بود<ref>ر.ک: همان، ص75</ref>. | |||
# بردگان: به علت پیروزیهای بسیار عباسیان بر دشمنان خود، تعداد بردگان در دوره اول عباسی در بغداد، بسیار زیاد بود<ref>ر.ک: همان، ص75</ref>. | #:ب)- زندگی عمومی در بغداد: در این بخش، به بحث پیرامون وضعیت کاخها<ref>ر.ک: همان، ص80</ref>، مواکب و اعیاد<ref>ر.ک: همان، ص84</ref>، موسیقی، آواز و سایر سرگرمیها<ref>ر.ک: همان، ص87</ref>، زنان و تأثیر آنها بر جامعه<ref>ر.ک: همان، ص104</ref> و اخلاق و آداب و رسوم موجود در دوره اول عباسی در بغداد، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص109</ref>. | ||
ب)- زندگی عمومی در بغداد: در این بخش، به بحث پیرامون وضعیت کاخها<ref>ر.ک: همان، ص80</ref>، مواکب و اعیاد<ref>ر.ک: همان، ص84</ref>، موسیقی، آواز و سایر سرگرمیها<ref>ر.ک: همان، ص87</ref>، زنان و تأثیر آنها بر جامعه<ref>ر.ک: همان، ص104</ref> و اخلاق و آداب و رسوم موجود در دوره اول عباسی در بغداد، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص109</ref>. | #وضعیت فرهنگی: در این بخش از کتاب، ابتدا عوامل رنسانس و تحول فرهنگی در دوره اول عباسی در بغداد، مورد بحث و بررسی قرار گرفته<ref>ر.ک: همان، ص121</ref> و سپس به موضوعاتی نظیر وضعیت علوم نقلی<ref>ر.ک: همان، ص130</ref>، نهضت ترجمه و تأثیر آن بر رونق زندگی فرهنگی مسلمانان<ref>ر.ک: همان، ص150</ref> و جایگاه علوم عقلی در آن دوران، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص155</ref>. | ||
# وضعیت فرهنگی: در این بخش از کتاب، ابتدا عوامل رنسانس و تحول فرهنگی در دوره اول عباسی در بغداد، مورد بحث و بررسی قرار گرفته<ref>ر.ک: همان، ص121</ref> و سپس به موضوعاتی نظیر وضعیت علوم نقلی<ref>ر.ک: همان، ص130</ref>، نهضت ترجمه و تأثیر آن بر رونق زندگی فرهنگی مسلمانان<ref>ر.ک: همان، ص150</ref> و جایگاه علوم عقلی در آن دوران، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص155</ref>. | |||
در مقدمه کوتاه مؤلف، به انگیزه نگارش کتاب، اشاره گردیده است<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص203</ref>. | در مقدمه کوتاه مؤلف، به انگیزه نگارش کتاب، اشاره گردیده است<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص203</ref>. | ||
در باب نخست، در پانزده فصل، به بحث پیرامون دوران حکومت مغول، از چگونگی حمله هولاکوخان به بغداد و محاصره آن تا پایان سلطنت اریاغاوون، پرداخته شده است. در شوال 655ق، پس از بین رفتن اسماعیلیه، هولاکو از همدان، به طرف بغداد حرکت کرد. وی در زمان محاصره دژهای اسماعیلیان، از خلیفه کمک طلبیده بود و خواسته بود که او لشکری را به یاری وی بفرستد، ولی خلیفه خودداری کرده بود<ref>ر.ک: متن کتاب، ص205</ref>. | در باب نخست، در پانزده فصل، به بحث پیرامون دوران حکومت مغول، از چگونگی حمله هولاکوخان به بغداد و محاصره آن تا پایان سلطنت اریاغاوون، پرداخته شده است. در شوال 655ق، پس از بین رفتن اسماعیلیه، هولاکو از همدان، به طرف بغداد حرکت کرد. وی در زمان محاصره دژهای اسماعیلیان، از خلیفه کمک طلبیده بود و خواسته بود که او لشکری را به یاری وی بفرستد، ولی خلیفه خودداری کرده بود<ref>ر.ک: متن کتاب، ص205</ref>. | ||
محاصره بغداد توسط هولاکو از نیمه محرم ۶۵۶ق، شروع شد و تا اواخر این ماه طول کشید. هیچکدام از تدابیر خلیفه برای دفع هولاکو مؤثر واقع نشد و سرانجام هولاکو به بغداد وارد شد و خلیفه و پسر بزرگتر او با عده کثیری از رجال دولت و مردم را به قتل رساند. با مرگ خلیفه، حکومت بنیعباس منقرض شد<ref>ر.ک: همان، ص209-230</ref>. | محاصره بغداد توسط هولاکو از نیمه محرم ۶۵۶ق، شروع شد و تا اواخر این ماه طول کشید. هیچکدام از تدابیر خلیفه برای دفع هولاکو مؤثر واقع نشد و سرانجام هولاکو به بغداد وارد شد و خلیفه و پسر بزرگتر او با عده کثیری از رجال دولت و مردم را به قتل رساند. با مرگ خلیفه، حکومت بنیعباس منقرض شد<ref>ر.ک: همان، ص209-230</ref>. | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۳: | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۹: | ||
== وابستهها == | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:تاریخ (عمومی)]] | |||
[[رده: | [[رده:تاریخ آسیا]] | ||