السماع (ابن قیسرانی)

السماع
پدیدآوران	ابن قیسرانی، محمد بن طاهر (نويسنده) مراغی، ابو الوفاء مصطفی (محقق)
ناشر	جمهوریة مصر العربية. وزارة الاوقاف. المجلس الاعلی للشئون الاسلامية. لجنة احياء التراث الاسلامي
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	1415ق - 1994م
چاپ	1
شابک	‎977-205-071-4
موضوع	سماع - متون قدیمی تا قرن 14 - آداب طریقت - متون قدیمی تا قرن 14 - تصوف - متون قدیمی تا قرن 14
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	8س2الف 288/7 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

السماع، از آثار محدث و نویسنده صوفی‌منش قرن پنجم هجری قمری، ابوالفضل محمد بن طاهر بن على بن احمد مقدسى شیبانی، مشهور به ابن قیسرانى (448-507ق) است که «سماع» (دست‌افشانی، قوالی، نغمه‌سازی، غنا و رقص) را جایز می‌شمارد و می‌کوشد به نقدهای فقیهان، پاسخ ‌دهد. پژوهشگر معاصر، ابوالوفاء مصطفی مراغی این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای نوشته و نگارنده و اثر حاضر را شناسانده است.

هدف و روش

• ابن قیسرانى هدف خودش را از نگارش کتاب حاضر، پاسخ‌گویی به پرسشگری دانسته که از او درباره همه انواع سماع پرسیده و خواسته است که پاسخ، مفصل، منظم، همراه با استدلال و بیان شواهد باشد.
• ابوالوفاء مصطفی مراغی که خود از طرف‌داران غنا و سماع است، مطالبی در تأیید این دیدگاه آورده و مثلا به دیدگاه غزالی در باب غنا استشهاد کرده است که جای نقد دارد، از جمله آنکه بسیاری از روایات مطرح‌شده در آثار صوفیان، یا سند ندارد یا از نظر فقهی، صحیح و معتبر نیست یا برطبق قانون اجتهاد، دلیلی دیگر ترجیح داده می‌شود و آن روایت، کنار می‌رود.

تبعات کتاب

• ابوالوفاء مصطفی مراغی تأکید کرده است: گویی ابن قیسرانى خودش به لوازم و نتایج دیدگاه خود در زمینه حلیت سماع، توجه داشته و به همین جهت، احتیاط کرده و از روش استدلال بهره گرفته، ولی این احتیاط سودی نداشته و گرفتار همان شده که از آن می‌ترسیده و متهم به تدلیس و فریب‌کاری در نقل از صحابه و ائمه شده است. مراغی جانب‌دارانه ادامه داده است: ابن حجر هیتمی در کتابش كف الرعاع عن محرمات اللهو و السماع، زمام قلمش را از دست داده و ابن قیسرانى را با عباراتی نامناسب وصف کرده است.

ساختار و محتوا

• این اثر، از 2 فصل به‌ترتیب ذیل تشکیل شده است:

1. ادله جواز سماع و شنیدن غنا؛
2. ادله‌ای که بر تحریم آن آورده‌اند و بیان بطلان آنها.

نمونه مباحث

• ابن قیسرانى بعد از نقل روایتی از امام علی(ع) که برای حرمت غنا به آن استدلال شده است، به نقد سندی این حدیث برطبق دیدگاه خودش پرداخته و دیدگاه مخالفان را نیاورده و بحث را به پایان رسانده و وارد بررسی حدیثی دیگر شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.