معجم المصطلحات الإسلامیة في المصباح المنیر: تفاوت میان نسخه‌ها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR14568J1.jpg | عنوان = معجم المصطلحات الإسلامیة في المصباح المنیر | عنوان‌های دیگر = المصباح المنیر. شرح | پدیدآورندگان | پدیدآوران = ابراهيم، رجب عبدالجواد (نويسنده) |زبان | زبان = عربی | کد کنگره = /الف24...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'المعجم (ابهام زدایی)' به 'المعجم (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| پدیدآورندگان | | پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ابراهيم، رجب عبدالجواد ]] (نويسنده) | [[ابراهيم، رجب عبدالجواد]] (نويسنده) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = /الف24 م6 6620 PJ | | کد کنگره = /الف24 م6 6620 PJ | ||
| موضوع =اسلام - اصطلاحها و تعبیرها - زبان عربی - واژه | | موضوع =اسلام - اصطلاحها و تعبیرها - زبان عربی - واژه نامهها | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر = دار الآفاق العربية | | ناشر = دار الآفاق العربية | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|المعجم (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''معجم المصطلحات الإسلامية في المصباح المنير'''، نوشته دکتر رجب عبدالجواد ابراهیم <ref>لازم به ذکر است که خود کتاب المصباح المنیر ( | '''معجم المصطلحات الإسلامية في المصباح المنير'''، نوشته دکتر [[ابراهيم، رجب عبدالجواد|رجب عبدالجواد ابراهیم]] <ref>لازم به ذکر است که خود کتاب المصباح المنیر (تألیف احمد بن محمد بن علی الفیومی الحموی) شرحی است بر لغات غریب و نامأنوس کتاب (فتح العزیز فی شرح کتاب الوجیز) قزوینی رافعی (م 623 ﻫ) که این کتاب نیز به نوبه خود شرحی است بر کتاب فقهی (الوجیز فی فقه الشافعی) ابوحامد غزالی</ref> است که در آن واژه‌ها و اصطلاحات (علوم اسلامی) کتاب «[[المصباح المنير]]» به‌صورت الفبایی مرتب و طبق اصول لغوی دسته‌بندی شده است<ref>ر.ک: مقدمه ناشر، ص4</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
دکتر رجب عبدالجواد | دکتر [[ابراهيم، رجب عبدالجواد|رجب عبدالجواد ابراهیم]]، معانی مختلفی که برای هر واژه در دیگر کتب لغت آمده و همچنین موارد اتفاق و اختلاف بین آنها و نیز پاورقی‌ها و توضیحات لازم و همچنین موارد استعمال واژه‌ها در قرآن کریم و احادیث نبوی(ص) را در ذیل کتاب خود مرقوم نموده است و برای این منظور ایشان از کتاب‌های لغوی مختلفی، همچون: «[[معجم الكليات]]» (تألیف ابی‌البقاء)، «[[موسوعة كشاف اصطلاحات الفنون و العلوم|كشاف اصطلاحات الفنون]]» (تألیف [[تهانوی، محمدعلی بن علی|تهانوی]])، «[[التعريفات]]» (تألیف [[جرجانی، علی بن محمد|جرجانی]])، «[[التوقيف علی مهمات التعريف]]» (تألیف [[مناوی، محمد عبدالرئوف|مناوی]]) و سایر کتب لغوی استفاده نموده است<ref>ر.ک: همان، ص4</ref>. | ||
ازاین‌رو، کتاب حاضر برای پژوهشگران عرصه فقه و لغت بسیار مفید | ازاین‌رو، کتاب حاضر برای پژوهشگران عرصه فقه و لغت بسیار مفید می‌باشد. «معجم المصطلحات الإسلامية في المصباح المنير»، به زبان عربی بوده و در یک جلد به چاپ رسیده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده در حرف «الف»، معنی لغوی بیش از چهل واژه را ذکر کرده است که برای نمونه به موارد ذیل اشاره | نویسنده در حرف «الف»، معنی لغوی بیش از چهل واژه را ذکر کرده است که برای نمونه به موارد ذیل اشاره می‌نماییم: | ||
# أ خ ذ: (أخَذَه) الله تعالی أهلَكَه (خداوند متعال او را نابود کرد)؛ مانند: «وَ كذلك أخذُ ربِك إذا أخَذَ | # أ خ ذ: (أخَذَه) الله تعالی أهلَكَه (خداوند متعال او را نابود کرد)؛ مانند: «وَ كذلك أخذُ ربِك إذا أخَذَ القُری» (و بدین‌سان خداوند متعال مردم گنهکار روستاها (مناطق) را با عذاب نابود می‌کند)<ref>ر.ک: متن کتاب، ص15</ref>. | ||
# أ ذ ی: (أذیً) من باب تَعِبَ، بمعنی قَذِرَ (بر وزن تَعِبَ و به معنی ناپاک شد، است)؛ مانند: «ويَسألونَكَ عن المَحيضِ قُل هو | # أ ذ ی: (أذیً) من باب تَعِبَ، بمعنی قَذِرَ (بر وزن تَعِبَ و به معنی ناپاک شد، است)؛ مانند: «ويَسألونَكَ عن المَحيضِ قُل هو أذی» (ای پیامبر از تو راجع به (حکم) خون حیض می‌پرسند؛ پس بگو که این خون، باعث ناراحتی و ناپاکی برای زن است) <ref>ر.ک: همان، ص17</ref>. | ||
# أ ل ف: ألِفتُه (إلفا) من باب عَلِمَ: أنِستُ بِه و أحبَبتُه (بر وزن عَلِمَ و به معنی: با او مأنوس شدم و او را دوست داشتم)؛ مانند: «و ألفَ بينَ | # أ ل ف: ألِفتُه (إلفا) من باب عَلِمَ: أنِستُ بِه و أحبَبتُه (بر وزن عَلِمَ و به معنی: با او مأنوس شدم و او را دوست داشتم)؛ مانند: «و ألفَ بينَ قُلوبِهِم» (و خداوند میان دل‌های آنان محبت و دوستی ایجاد کرد) <ref>ر.ک: همان، ص20</ref>. | ||
# أ ن م: ألأنام: الجنُ و الإنسُ و قيل (ألأنام) ما علی وجه الأرض من جميع الخلق (به معنی جن و انس و بنا بر یک نظر به معنی همه مخلوقات روی زمین است)؛ مانند: «و الأرضَ وَضَعَها | # أ ن م: ألأنام: الجنُ و الإنسُ و قيل (ألأنام) ما علی وجه الأرض من جميع الخلق (به معنی جن و انس و بنا بر یک نظر به معنی همه مخلوقات روی زمین است)؛ مانند: «و الأرضَ وَضَعَها للأنام» (و خداوند متعال زمین را برای زندگی و آسایش جن و انس (مخلوقات) قرار داد) <ref>ر.ک: همان، ص22</ref>. | ||
# ب د ر: بَدَرَ إلی الشيء (بُدورا) و (بَادَرَ) إليه (مُبادَرة) و (بِدارا)، من باب قَعَدَ و قاتَلَ: أسرَعَ (بر وزن قَعَدَ و قاتَلَ و به معنای: شتاب کرد، | # ب د ر: بَدَرَ إلی الشيء (بُدورا) و (بَادَرَ) إليه (مُبادَرة) و (بِدارا)، من باب قَعَدَ و قاتَلَ: أسرَعَ (بر وزن قَعَدَ و قاتَلَ و به معنای: شتاب کرد، می‌باشد)؛ مانند: «و لا تأكُلوها إسرافا و بِدارا» (در خرج کردن اموال یتیمان – برای نفع شخصی خود، حتی اگر نفعی به آنها هم برسد - اسراف و عجله نکنید [بلکه باید در نهایت احتیاط از اینکه مبادا مقداری از اموال آنها با اموال شما مخلوط گردد، آن اموال را در جهت رساندن سود و منفعت به ایتام، مصرف نمایید]) <ref>ر.ک: همان، ص26</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۶: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه ناشر و متن کتاب. | مقدمه ناشر و متن کتاب. | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۲: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده2 خرداد 1402]] | |||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ خرداد 1402 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ خرداد 1402 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۳۴
| معجم المصطلحات الإسلامیة في المصباح المنیر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابراهيم، رجب عبدالجواد (نويسنده) |
| عنوان‌های دیگر | المصباح المنیر. شرح |
| ناشر | دار الآفاق العربية |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1423ق - 2002م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 977-344-037-0 |
| موضوع | اسلام - اصطلاحها و تعبیرها - زبان عربی - واژه نامهها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف24 م6 6620 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
برای دیگر کاربردها، المعجم (ابهام‌زدایی) را ببینید.
معجم المصطلحات الإسلامية في المصباح المنير، نوشته دکتر رجب عبدالجواد ابراهیم [۱] است که در آن واژه‌ها و اصطلاحات (علوم اسلامی) کتاب «المصباح المنير» به‌صورت الفبایی مرتب و طبق اصول لغوی دسته‌بندی شده است[۲].
ساختار
دکتر رجب عبدالجواد ابراهیم، معانی مختلفی که برای هر واژه در دیگر کتب لغت آمده و همچنین موارد اتفاق و اختلاف بین آنها و نیز پاورقی‌ها و توضیحات لازم و همچنین موارد استعمال واژه‌ها در قرآن کریم و احادیث نبوی(ص) را در ذیل کتاب خود مرقوم نموده است و برای این منظور ایشان از کتاب‌های لغوی مختلفی، همچون: «معجم الكليات» (تألیف ابی‌البقاء)، «كشاف اصطلاحات الفنون» (تألیف تهانوی)، «التعريفات» (تألیف جرجانی)، «التوقيف علی مهمات التعريف» (تألیف مناوی) و سایر کتب لغوی استفاده نموده است[۳].
ازاین‌رو، کتاب حاضر برای پژوهشگران عرصه فقه و لغت بسیار مفید می‌باشد. «معجم المصطلحات الإسلامية في المصباح المنير»، به زبان عربی بوده و در یک جلد به چاپ رسیده است.
گزارش محتوا
نویسنده در حرف «الف»، معنی لغوی بیش از چهل واژه را ذکر کرده است که برای نمونه به موارد ذیل اشاره می‌نماییم:
- أ خ ذ: (أخَذَه) الله تعالی أهلَكَه (خداوند متعال او را نابود کرد)؛ مانند: «وَ كذلك أخذُ ربِك إذا أخَذَ القُری» (و بدین‌سان خداوند متعال مردم گنهکار روستاها (مناطق) را با عذاب نابود می‌کند)[۴].
- أ ذ ی: (أذیً) من باب تَعِبَ، بمعنی قَذِرَ (بر وزن تَعِبَ و به معنی ناپاک شد، است)؛ مانند: «ويَسألونَكَ عن المَحيضِ قُل هو أذی» (ای پیامبر از تو راجع به (حکم) خون حیض می‌پرسند؛ پس بگو که این خون، باعث ناراحتی و ناپاکی برای زن است) [۵].
- أ ل ف: ألِفتُه (إلفا) من باب عَلِمَ: أنِستُ بِه و أحبَبتُه (بر وزن عَلِمَ و به معنی: با او مأنوس شدم و او را دوست داشتم)؛ مانند: «و ألفَ بينَ قُلوبِهِم» (و خداوند میان دل‌های آنان محبت و دوستی ایجاد کرد) [۶].
- أ ن م: ألأنام: الجنُ و الإنسُ و قيل (ألأنام) ما علی وجه الأرض من جميع الخلق (به معنی جن و انس و بنا بر یک نظر به معنی همه مخلوقات روی زمین است)؛ مانند: «و الأرضَ وَضَعَها للأنام» (و خداوند متعال زمین را برای زندگی و آسایش جن و انس (مخلوقات) قرار داد) [۷].
- ب د ر: بَدَرَ إلی الشيء (بُدورا) و (بَادَرَ) إليه (مُبادَرة) و (بِدارا)، من باب قَعَدَ و قاتَلَ: أسرَعَ (بر وزن قَعَدَ و قاتَلَ و به معنای: شتاب کرد، می‌باشد)؛ مانند: «و لا تأكُلوها إسرافا و بِدارا» (در خرج کردن اموال یتیمان – برای نفع شخصی خود، حتی اگر نفعی به آنها هم برسد - اسراف و عجله نکنید [بلکه باید در نهایت احتیاط از اینکه مبادا مقداری از اموال آنها با اموال شما مخلوط گردد، آن اموال را در جهت رساندن سود و منفعت به ایتام، مصرف نمایید]) [۸].
پانویس
- ↑ لازم به ذکر است که خود کتاب المصباح المنیر (تألیف احمد بن محمد بن علی الفیومی الحموی) شرحی است بر لغات غریب و نامأنوس کتاب (فتح العزیز فی شرح کتاب الوجیز) قزوینی رافعی (م 623 ﻫ) که این کتاب نیز به نوبه خود شرحی است بر کتاب فقهی (الوجیز فی فقه الشافعی) ابوحامد غزالی
- ↑ ر.ک: مقدمه ناشر، ص4
- ↑ ر.ک: همان، ص4
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص15
- ↑ ر.ک: همان، ص17
- ↑ ر.ک: همان، ص20
- ↑ ر.ک: همان، ص22
- ↑ ر.ک: همان، ص26
منابع مقاله
مقدمه ناشر و متن کتاب.