۱۱۸٬۶۸۳
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'العلل (ابهام زدایی)' به 'العلل (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - 'رده:25 اسفند الی 24 فروردین(98)' به '') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'العلل (ابهام زدایی)' به 'العلل (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
[[ابن وراق، محمد بن عبدالله]] (نویسنده) | [[ابن وراق، محمد بن عبدالله]] (نویسنده) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره = PJ ۶۱۵۱ | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
| خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
| شابک =1-57547-843-9 | | شابک =1-57547-843-9 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =16669 | ||
| کتابخوان همراه نور =16669 | | کتابخوان همراه نور =16669 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|العلل (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''العلل في النحو'''، تأليف [[ابن وراق، محمد بن عبدالله|ابوالحسن محمد بن عبدالله]]، معروف به [[ابن وراق، محمد بن عبدالله|الورّاق]] از نحويون قرن چهارم هجرى است كه با تحقيق [[مبارک، مازن|مها مازن المبارک]] منتشر شده است. اين اثر از مهم‌ترين منابع عربى است كه علل نحوى را مورد بررسى قرار داده است و علماى نحوى پس از آن مانند: [[ | '''العلل في النحو'''، تأليف [[ابن وراق، محمد بن عبدالله|ابوالحسن محمد بن عبدالله]]، معروف به [[ابن وراق، محمد بن عبدالله|الورّاق]] از نحويون قرن چهارم هجرى است كه با تحقيق [[مبارک، مازن|مها مازن المبارک]] منتشر شده است. اين اثر از مهم‌ترين منابع عربى است كه علل نحوى را مورد بررسى قرار داده است و علماى نحوى پس از آن مانند: [[ابن انباری، عبدالرحمن بن محمد|ابن انبارى]]، عكبرى از اين اثر استفاده كرده‌اند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27924/1/5 مقدمه، ص5]</ref> | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
ورّاق شيوه زجاجى را در تقسيم علل پيروى نكرد و كتابش را در 62 باب تأليف نمود و از [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] در نام‌گذارى ابواب پيروى نمود. | ورّاق شيوه زجاجى را در تقسيم علل پيروى نكرد و كتابش را در 62 باب تأليف نمود و از [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] در نام‌گذارى ابواب پيروى نمود. | ||
مطالعه كتاب، اين مطلب را بر ما آشكار مى‌كند كه ورّاق همانند نحويون ديگر در ذيل عنوان يك باب از موضوع آن باب بحث نكرده است، بلكه بلافاصله به ذكر علل متعلق به آن موضوع پرداخته است. چه‌بسا ورّاق مفروض گرفته كه خواننده كتابش قضاياى علم نحو را به‌خوبى مى‌داند و نيازى به تلخيص مطالب نحو نيست. تنها | مطالعه كتاب، اين مطلب را بر ما آشكار مى‌كند كه ورّاق همانند نحويون ديگر در ذيل عنوان يك باب از موضوع آن باب بحث نكرده است، بلكه بلافاصله به ذكر علل متعلق به آن موضوع پرداخته است. چه‌بسا ورّاق مفروض گرفته كه خواننده كتابش قضاياى علم نحو را به‌خوبى مى‌داند و نيازى به تلخيص مطالب نحو نيست. تنها انگیزه او ذكر علل مختص به هر باب است؛ به‌عنوان مثال در باب حروف قَسَم، اين حروف را شماره و عمل و اوضاع و شواهد استعمال حروف قسم را ذكر نكرده است و فوراً به طرح اين سؤال و پاسخ به آن پرداخته است: «چرا اصل حروف قَسَم باء است؟».<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/25254/204 همان، ص204]</ref> | ||
در باب مرفوع بودن فعل مضارع، ديدگاه بصريون را ذكر كرده كه ارتفاع اين فعل تنها به خاطر آن است كه در جاى اسم (به‌صورت خاص اسم فاعل) نشسته است و سپس به توضيح اين مطلب و در ادامه به نقض قول فرّاء (مضارع اگر از نواصب و جوازم مصون بماند، مرفوع مى‌شود) و قول كسائى (مضارع به‌وسيله زوائدى كه در ابتداى آن مى‌آيد، مانند همزه و تاء و نون و ياء مرفوع مى‌شود) مى‌پردازد؛ فلذا [[ابن وراق، محمد بن عبدالله|وراق]] نظر بصريون را تأييد و رأى كوفيون را نقض كرده است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/25254/206 همان، ص206]</ref> | در باب مرفوع بودن فعل مضارع، ديدگاه بصريون را ذكر كرده كه ارتفاع اين فعل تنها به خاطر آن است كه در جاى اسم (به‌صورت خاص اسم فاعل) نشسته است و سپس به توضيح اين مطلب و در ادامه به نقض قول فرّاء (مضارع اگر از نواصب و جوازم مصون بماند، مرفوع مى‌شود) و قول كسائى (مضارع به‌وسيله زوائدى كه در ابتداى آن مى‌آيد، مانند همزه و تاء و نون و ياء مرفوع مى‌شود) مى‌پردازد؛ فلذا [[ابن وراق، محمد بن عبدالله|وراق]] نظر بصريون را تأييد و رأى كوفيون را نقض كرده است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/25254/206 همان، ص206]</ref> | ||
كتاب، همچنين علل صرفى را در ابواب صرف در بر دارد كه به‌طور اجمال مبتنى بر ثقل و خفت و توجه به تفاوت‌هاست؛ به‌عنوان مثال در باب جمع از علت جمع فَعْلَة بر فَعَلات و فَعْلات چنين مى‌نويسد: كلمه اگر اسم باشد، جمع آن بر فَعَلات با تحريك عين الفعل مى‌آيد، مانند: «جَفْنة، جَفَنات». عين الفعل كلمه براى جدايى اسم و صفت متحرك مى‌شود؛ علت اين امر آن است كه صفت ثقيل‌تر از اسم است؛ چراكه متضمن موصوف است و چون | كتاب، همچنين علل صرفى را در ابواب صرف در بر دارد كه به‌طور اجمال مبتنى بر ثقل و خفت و توجه به تفاوت‌هاست؛ به‌عنوان مثال در باب جمع از علت جمع فَعْلَة بر فَعَلات و فَعْلات چنين مى‌نويسد: كلمه اگر اسم باشد، جمع آن بر فَعَلات با تحريك عين الفعل مى‌آيد، مانند: «جَفْنة، جَفَنات». عين الفعل كلمه براى جدايى اسم و صفت متحرك مى‌شود؛ علت اين امر آن است كه صفت ثقيل‌تر از اسم است؛ چراكه متضمن موصوف است و چون سنگین‌تر از اسم بوده و اسم خفيف‌تر از صفت است واجب است، اخفّ متحرك شود.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/25254/206 همان]</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
# مقدمه و متن. | # مقدمه و متن. | ||
#[[:noormags:478211|نبهان، عبدالإله احمد، العرض و النقد و التعريف: العلل في النحو لأبي‌عبدالله محمد بن عبدالله المعروف بالوراق، تحقيق مها مازن المبارک، الذخائر، شتاء و ربيع 1424، العدد 17 و 18، ص202 تا 207]]. | #[[:noormags:478211|نبهان، عبدالإله احمد، العرض و النقد و التعريف: العلل في النحو لأبي‌عبدالله محمد بن عبدالله المعروف بالوراق، تحقيق مها مازن المبارک، الذخائر، شتاء و ربيع 1424، العدد 17 و 18، ص202 تا 207]]. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]] | |||