۱۱۸٬۶۸۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'الضعفاء والمتروكون (ابهام زدایی)' به 'الضعفاء والمتروكون (ابهام‌زدایی)'
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'الضعفاء والمتروكون (ابهام زدایی)' به 'الضعفاء والمتروكون (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
[[دارقطنی، علی بن عمر]] (نویسنده) | [[دارقطنی، علی بن عمر]] (نویسنده) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =/د2ض7 / 114/5 BP | | کد کنگره =/د2ض7 / 114/5 BP | ||
| موضوع =ضعفا (حديث) | | موضوع =ضعفا (حديث) | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر =مکتبة المعارف | | ناشر =مکتبة المعارف | ||
| مکان نشر =عربستان - رياض | | مکان نشر =عربستان - رياض | ||
| سال نشر =1404ق. | | سال نشر =1404ق. = 1984م. | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE20944AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE20944AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =چاپ | | چاپ =چاپ اول | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =20944 | ||
| کتابخوان همراه نور = | | کتابخوان همراه نور = | ||
| کد پدیدآور =02399 | | کد پدیدآور =02399 | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|الضعفاء والمتروكون (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''الضعفاء والمتروكون'''، تألیف [[دارقطنی، علی بن عمر|علی بن عمر دارقطنی بغدادی]] (متوفی 385ق)، مشتمل بر شرح حال 631 راوی است. [[ابن عبدالقادر، موفق بن عبدالله|موفق بن عبدالله بن عبدالقادر]]، این اثر را به‌عنوان پایان‌نامه فوق لیسانس مورد تحقیق و بررسی قرار داده است. | '''الضعفاء والمتروكون'''، تألیف [[دارقطنی، علی بن عمر|علی بن عمر دارقطنی بغدادی]] (متوفی 385ق)، مشتمل بر شرح حال 631 راوی است. [[ابن عبدالقادر، موفق بن عبدالله|موفق بن عبدالله بن عبدالقادر]]، این اثر را به‌عنوان پایان‌نامه فوق لیسانس مورد تحقیق و بررسی قرار داده است. | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۹: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه کتاب به نقل از دکتر [[عمری، اکرم ضیاء|اکرم ضیاء العمری]]، لیستی سی‌ودو نفره از مؤلفین در موضوع «ضعفاء» ارائه شده است؛ از جمله این افرادند: [[بخاری، محمد بن اسماعیل|محمد بن اسماعیل بخاری]] (متوفی 256ق) با کتاب «[[الضعفاء الكبير]]» و «[[كتاب الضعفاء الصغير و يليه كتاب الضعفاء و المتروكين|الضعفاء الصغير]]»؛ [[نسائی، احمد بن علی|نسائی]] (متوفی 303ق) با کتاب «[[كتاب الضعفاء الصغير و يليه كتاب الضعفاء و المتروكين|الضعفاء والمتروكون]]»؛ [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|عبدالرحمان بن جوزی]] (متوفی 597ق) با کتاب «[[الضعفاء | در مقدمه کتاب به نقل از دکتر [[عمری، اکرم ضیاء|اکرم ضیاء العمری]]، لیستی سی‌ودو نفره از مؤلفین در موضوع «ضعفاء» ارائه شده است؛ از جمله این افرادند: [[بخاری، محمد بن اسماعیل|محمد بن اسماعیل بخاری]] (متوفی 256ق) با کتاب «[[الضعفاء الكبير]]» و «[[كتاب الضعفاء الصغير و يليه كتاب الضعفاء و المتروكين|الضعفاء الصغير]]»؛ [[نسائی، احمد بن علی|نسائی]] (متوفی 303ق) با کتاب «[[كتاب الضعفاء الصغير و يليه كتاب الضعفاء و المتروكين|الضعفاء والمتروكون]]»؛ [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|عبدالرحمان بن جوزی]] (متوفی 597ق) با کتاب «[[کتاب الضعفاء و المتروکين|الضعفاء والمتروكون]]» و [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر عسقلانی]] (متوفی 852ق) با کتاب «[[لسان الميزان (7 جلد)|لسان الميزان]]»<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص16-13</ref>. | ||
محقق کتاب در بخشی دیگری از مقدمه، شرح حال مختصری از نویسنده ارائه کرده است: «با توجه به شهرت [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]]، به این ترجمه موجز از حیات، اساتید، شاگردان و سفرهای علمی او بسنده می‌کنم...»<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>. اگرچه محقق از شرح حالی مختصر سخن گفته، اما در بخش اساتید و کسانی که [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] از آنها تأثیر پذیرفته، به نام چهل تن اشاره کرده و در چند سطر هریک را معرفی و تأثیرپذیری [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] از ایشان را متذکر می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص36-26</ref> و در بخش آثار، 48 اثر او را لیست می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص45-40</ref>. | محقق کتاب در بخشی دیگری از مقدمه، شرح حال مختصری از نویسنده ارائه کرده است: «با توجه به شهرت [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]]، به این ترجمه موجز از حیات، اساتید، شاگردان و سفرهای علمی او بسنده می‌کنم...»<ref>ر.ک: همان، ص17</ref>. اگرچه محقق از شرح حالی مختصر سخن گفته، اما در بخش اساتید و کسانی که [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] از آنها تأثیر پذیرفته، به نام چهل تن اشاره کرده و در چند سطر هریک را معرفی و تأثیرپذیری [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] از ایشان را متذکر می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص36-26</ref> و در بخش آثار، 48 اثر او را لیست می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص45-40</ref>. | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۵: | ||
شیوه [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] در نقد، شیوه‌ای است متمایز که حکایت از احاطه بسیار خوب او بر راوی دارد که از او سخن می‌گوید؛ زیرا او به هنگام ارائه نظر درباره مردی که از او بی‌خبر است، توقف می‌کند؛ چنان‌که در ترجمه 622 از ضعفا و 109 از سؤالات حمزه این‌گونه عمل کرده است. شخصیت [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] در نقد، به هنگام مخالفت با حفاظ و نقّاد بزرگ و ارائه دیدگاه خاصی که مبتنی بر درایت کامل است، مشخص می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص46</ref>. | شیوه [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] در نقد، شیوه‌ای است متمایز که حکایت از احاطه بسیار خوب او بر راوی دارد که از او سخن می‌گوید؛ زیرا او به هنگام ارائه نظر درباره مردی که از او بی‌خبر است، توقف می‌کند؛ چنان‌که در ترجمه 622 از ضعفا و 109 از سؤالات حمزه این‌گونه عمل کرده است. شخصیت [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] در نقد، به هنگام مخالفت با حفاظ و نقّاد بزرگ و ارائه دیدگاه خاصی که مبتنی بر درایت کامل است، مشخص می‌شود<ref>ر.ک: همان، ص46</ref>. | ||
معاصران [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] جایگاه عالی او را می‌دانستند، پس دست‌به‌دامان او شده و در زمینه رجال و علل حدیث از او سؤال می‌کردند. سؤالات برقانی، سلمی، سهمی و عبدالله بن ابی‌بکر و دیگر مشایخ و سؤالات [[حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله|حاکم نیشابوری]]، دلیلی است قاطع بر جایگاه علمی دارقطنی بین علمای معاصرش. حاکم در مقدمه | معاصران [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] جایگاه عالی او را می‌دانستند، پس دست‌به‌دامان او شده و در زمینه رجال و علل حدیث از او سؤال می‌کردند. سؤالات برقانی، سلمی، سهمی و عبدالله بن ابی‌بکر و دیگر مشایخ و سؤالات [[حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله|حاکم نیشابوری]]، دلیلی است قاطع بر جایگاه علمی دارقطنی بین علمای معاصرش. حاکم در مقدمه سؤالاتش از [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]]، می‌نویسد: اسامی تعدادی از مشایخ و رجال عراق که احوال آنها در منابع جرح و تعدیل روشن نیست را نوشتم و به استادمان ابوالحسن علی بن عمر دارقطنی دادم. او به خط خود زیر اسامی ایشان آنچه از احوالات آنها که برایش مسجل بود را نوشت و سپس به‌طور شفاهی نیز به من گفت<ref>ر.ک: همان، ص48</ref>. | ||
کتاب «الضعفاء والمتروكون» [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]]، کتابی کم‌حجم است که نسخه ظاهریه آن یازده ورقه است، اما با وجود کم‌حجمی بسیار مفید است؛ چراکه مشتمل بر تعدادی زیادی از تراجم است. در نسخه اصلی، تعداد رجالی که شرح حال آنها را آورده 631 شخصیت است و البته تعداد زیادی نیز در اثنای تراجم ذکر شده‌اند. در بین این افراد کسانی هستند که ترجمه آنها را در غیر این کتاب با وجود جستجوی طاقت‌فرسا در کتب رجالی متقدم و متأخر نیافتیم؛ از جمله این افراد حسن بن محمد بن عبیدالله عزرمی است که نامش در ترجمه 340 [339] آمده است. او برادر عبدالرحمان بن محمد بن عبیدالله عزرمی است. همچنین [[خالد بن قدامه]] که اسمش در ترجمه 365 [364] آمده و عبدالسلام بن ابی‌جنوب از وی روایت کرده است<ref>ر.ک: همان، ص49-48</ref>. | کتاب «الضعفاء والمتروكون» [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]]، کتابی کم‌حجم است که نسخه ظاهریه آن یازده ورقه است، اما با وجود کم‌حجمی بسیار مفید است؛ چراکه مشتمل بر تعدادی زیادی از تراجم است. در نسخه اصلی، تعداد رجالی که شرح حال آنها را آورده 631 شخصیت است و البته تعداد زیادی نیز در اثنای تراجم ذکر شده‌اند. در بین این افراد کسانی هستند که ترجمه آنها را در غیر این کتاب با وجود جستجوی طاقت‌فرسا در کتب رجالی متقدم و متأخر نیافتیم؛ از جمله این افراد حسن بن محمد بن عبیدالله عزرمی است که نامش در ترجمه 340 [339] آمده است. او برادر عبدالرحمان بن محمد بن عبیدالله عزرمی است. همچنین [[خالد بن قدامه]] که اسمش در ترجمه 365 [364] آمده و عبدالسلام بن ابی‌جنوب از وی روایت کرده است<ref>ر.ک: همان، ص49-48</ref>. | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۱: | ||
تراجم ذکرشده در کتاب عموماً مختصر است، به‌گونه‌ای که نویسنده جز در تراجم معدودی، نوشته را به درازا نکشیده، ولیکن با این وجود بسیاری از عناصر اساسی در ترجمه راوی را ذکر می‌کند. اسم، نسب، لقب، کنیه، بعضی از اساتید و شاگردان و مرویات و حال راوی به‌لحاظ ثقه و غیر ثقه بودن را ذکر می‌کند. بلکه گاه نام کسی را هم که خویشاوندی با راوی داشته، ذکر و حالش را تبیین می‌کند؛ اگرچه ملتزم به ذکر این عناصر در هر ترجمه، به جهت رعایت ایجاز، نیست. در حقیقت مقصود اول و اساسی، بیان حال راوی از جهت توثیق و تجریح است<ref>ر.ک: همان، ص72</ref>. | تراجم ذکرشده در کتاب عموماً مختصر است، به‌گونه‌ای که نویسنده جز در تراجم معدودی، نوشته را به درازا نکشیده، ولیکن با این وجود بسیاری از عناصر اساسی در ترجمه راوی را ذکر می‌کند. اسم، نسب، لقب، کنیه، بعضی از اساتید و شاگردان و مرویات و حال راوی به‌لحاظ ثقه و غیر ثقه بودن را ذکر می‌کند. بلکه گاه نام کسی را هم که خویشاوندی با راوی داشته، ذکر و حالش را تبیین می‌کند؛ اگرچه ملتزم به ذکر این عناصر در هر ترجمه، به جهت رعایت ایجاز، نیست. در حقیقت مقصود اول و اساسی، بیان حال راوی از جهت توثیق و تجریح است<ref>ر.ک: همان، ص72</ref>. | ||
کتاب بر طبق حروف الفبا مرتب شده است؛ این ترتیب نسبت به اسم راوی است، اما در رابطه با اسم پدر یا جد ملتزم به مراعات ترتیب نبوده است؛ به‌گونه‌ای که می‌بینیم مثلا ابراهیم بن فضل پیش از ابراهیم بن حکم آمده است. | کتاب بر طبق حروف الفبا مرتب شده است؛ این ترتیب نسبت به اسم راوی است، اما در رابطه با اسم پدر یا جد ملتزم به مراعات ترتیب نبوده است؛ به‌گونه‌ای که می‌بینیم مثلا ابراهیم بن فضل پیش از ابراهیم بن حکم آمده است. | ||
مراعات فقط اسم راوی در ترتیب تراجم، شیوه عموم متقدمین بر [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] مانند [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] در [[التاريخ الكبير]] و [[نسائی، احمد بن علی|نسائی]] در الضعفاء، عقیلی در [[كتاب الضعفاء الصغير و يليه كتاب الضعفاء و المتروكين|الضعفاء]] و ابن عدی در الكامل است. لکن شیوه متأخرین از [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] و برقانی مانند [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] در [[ميزان الاعتدال في نقد الرجال|الميزان]] و | مراعات فقط اسم راوی در ترتیب تراجم، شیوه عموم متقدمین بر [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] مانند [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] در [[التاريخ الكبير]] و [[نسائی، احمد بن علی|نسائی]] در الضعفاء، عقیلی در [[كتاب الضعفاء الصغير و يليه كتاب الضعفاء و المتروكين|الضعفاء]] و ابن عدی در الكامل است. لکن شیوه متأخرین از [[دارقطنی، علی بن عمر|دارقطنی]] و برقانی مانند [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] در [[ميزان الاعتدال في نقد الرجال|الميزان]] و المغنیو [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] در [[لسان الميزان (7 جلد)|اللسان]]، لحاظ ترتیب الفبایی در اسم راوی و اسم پدرش است. این شیوه دقیق‌تر از شیوه متقدمین است؛ زیرا جوینده را بر یافتن راوی مورد نظرش، از راهی آسان‌تر از راه اول یاری می‌رساند<ref>ر.ک: همان، ص73-72</ref>. | ||
کتاب با اسم ابراهیم آغاز و به‌ترتیب تا حرف یاء ادامه یافته است. سپس بابی برای کنیه‌ها معین شده و البته ترتیب الفبایی در آن مراعات نشده؛ زیرا با کنیه ابوبکر آغاز و پس از آن ابوداود و ابوکرز و سپس ابوسوره و ابوادام آمده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص410-408</ref>. | کتاب با اسم ابراهیم آغاز و به‌ترتیب تا حرف یاء ادامه یافته است. سپس بابی برای کنیه‌ها معین شده و البته ترتیب الفبایی در آن مراعات نشده؛ زیرا با کنیه ابوبکر آغاز و پس از آن ابوداود و ابوکرز و سپس ابوسوره و ابوادام آمده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص410-408</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهارس اعلام بر طبق اسامی و کنیه در انتهای کتاب ارائه شده است. | فهارس اعلام بر طبق اسامی و کنیه در انتهای کتاب ارائه شده است. | ||
پانوشت صفحات به دو بخش تقسیم شده است که در قسم اول مستندات مطالب و در بخش دوم معرفی برخی اعلام، اختلاف نسخ و ارجات مفیدی ذکر شده است. | پانوشت صفحات به دو بخش تقسیم شده است که در قسم اول مستندات مطالب و در بخش دوم معرفی برخی اعلام، اختلاف نسخ و ارجات مفیدی ذکر شده است. | ||