شرح رباعيات جامی در علم حقایق و تصوف: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    بدون خلاصۀ ویرایش
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۸: خط ۸:
    |زبان
    |زبان
    | زبان = فارسی
    | زبان = فارسی
    | کد کنگره =     
    | کد کنگره =PIR ۵۶۹۶/ش۴      
    | موضوع =شعر فارسی - قرن 9ق. - تاریخ و نقد - شعر عرفانی - قرن 9ق. - تاریخ و نقد
    | موضوع =شعر فارسی - قرن 9ق. - تاریخ و نقد - شعر عرفانی - قرن 9ق. - تاریخ و نقد
    |ناشر  
    |ناشر  
    خط ۳۱: خط ۳۱:


    [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] در رباعیاتی چون:
    [[جامی، عبدالرحمن|جامی]] در رباعیاتی چون:
    '''خورشید‌ فلک‌ به نور خویش است منیر
     
    جرم قمر از پرتو او نورپذیر
    {{شعر}}
    '''روشن به خود است‌ نور‌، اگر عقل خبیر
    {{ب|''خورشید‌ فلک‌ به نور خویش است منیر''|2=''جرم قمر از پرتو او نورپذیر''}}
    افزون نهدش ز مهر و مه خرده مگیر
    {{ب|''روشن به خود است‌ نور‌، اگر عقل خبیر''|2=''افزون نهدش ز مهر و مه خرده مگیر''}}
    {{پایان شعر}}
     
    با تکیه بر تمثیل‌ نور‌ و خورشید‌، بنیادی‌ترین مسئله عرفان نظری، یعنی وحدت وجود‌ و تجلّی‌ حق را در مظاهر عالم خلقت بیان می‌کند. ازآنجاکه آشکارگی و هویدایی‌ نور‌ به ذات خویش است و دیگر‌ پدیده‌ها‌ در پرتو‌ او‌ ظهور‌ و بروز پیدا می‌کنند، هرچقدر بدان‌ نزدیک‌تر‌ باشند، بهره‌مندتر و به هر میزانی که دورتر باشند، کمتر بهره می‌گیرند و وجود‌ و آشکارگی‌ آن‌ها چیزی جز خود نور نیست‌؛ همان گونه که ذرّات‌ و پرتوهای‌ گوناگون خورشید از خورشید جدایی‌ ندارند‌، هرچند که در مراتب آشکارگی متفاوت باشند، پدیده‌ها نیز از وجود مطلق جدایی‌ ندارند‌ و فقط در مراتب است که‌ متفاوتند<ref>ر.ک: همان، ص134</ref>.
    با تکیه بر تمثیل‌ نور‌ و خورشید‌، بنیادی‌ترین مسئله عرفان نظری، یعنی وحدت وجود‌ و تجلّی‌ حق را در مظاهر عالم خلقت بیان می‌کند. ازآنجاکه آشکارگی و هویدایی‌ نور‌ به ذات خویش است و دیگر‌ پدیده‌ها‌ در پرتو‌ او‌ ظهور‌ و بروز پیدا می‌کنند، هرچقدر بدان‌ نزدیک‌تر‌ باشند، بهره‌مندتر و به هر میزانی که دورتر باشند، کمتر بهره می‌گیرند و وجود‌ و آشکارگی‌ آن‌ها چیزی جز خود نور نیست‌؛ همان گونه که ذرّات‌ و پرتوهای‌ گوناگون خورشید از خورشید جدایی‌ ندارند‌، هرچند که در مراتب آشکارگی متفاوت باشند، پدیده‌ها نیز از وجود مطلق جدایی‌ ندارند‌ و فقط در مراتب است که‌ متفاوتند<ref>ر.ک: همان، ص134</ref>.


    خط ۴۱: خط ۴۳:


    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
    دادبه، اصغر؛ داوودی‌پور، غلامرضا، «از دریا تا خورشید (بررسی و تحلیل تمثیل‌های وحدت وجود و تجلی در شرح رباعیات جامی)»، عرفانیات در ادب فارسی، بهار 1392، شماره 14، ص129-145:
    [[:noormags:983671|دادبه، اصغر؛ داوودی‌پور، غلامرضا، «از دریا تا خورشید (بررسی و تحلیل تمثیل‌های وحدت وجود و تجلی در شرح رباعیات جامی)»، عرفانیات در ادب فارسی، بهار 1392، شماره 14، ص129-145]].
    https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/983671
     




    خط ۴۹: خط ۵۱:


    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
     
    [[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]]
    [[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
    [[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]]
    [[رده:زبان و ادبیات فارسی]]
    [[رده:مقالات بازبینی شده2 شهریور 1403]]
    [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ شهریور 1403 توسط سید محمد رضا موسوی]]
    [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ شهریور 1403 توسط سید محمد رضا موسوی]]
    [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ شهریور 1403 توسط محسن عزیزی]]
    [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ شهریور 1403 توسط محسن عزیزی]]

    نسخهٔ ‏۲۷ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۵۱

    شرح رباعيات جامی در علم حقایق و تصوف
    شرح رباعيات جامی در علم حقایق و تصوف
    پدیدآورانجامی، عبد الرحمن بن احمد (نويسنده)
    ناشرمحمد الهنداوی (مولف)
    مکان نشرهند - حیدرآباد
    سال نشر13سده
    چاپ1
    موضوعشعر فارسی - قرن 9ق. - تاریخ و نقد - شعر عرفانی - قرن 9ق. - تاریخ و نقد
    زبانفارسی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    PIR ۵۶۹۶/ش۴
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    شرح رباعیات جامی در علم حقائق و تصوف، مشتمل بر رباعیات شاعر بزرگ قرن نهم عبدالرحمن جامی (درگذشته 898ق) و شرح آن به قلم خود اوست. جامی در این رساله به شرح رباعیات خود در موضوع وحدت وجود پرداخته است.

    این اثر، شرح چهل‌و‌شش رباعی از جامی است. احتمالاً جامی در‌ آغاز‌ گرایش‌ به عرفان نظری مکتب ابن‌ عربی،‌ تعدادی‌ رباعی در اثبات وحدت وجود می‌سراید، امّا پس از کوتاه‌مدتی درمی‌یابد که تنگنای قالب رباعی از یک‌سو و دشواری بیان‌ موضوع‌ وحدت‌ وجود از دیگر سو، مانع انتقال کامل این‌‌گونه‌ مفاهیم است؛ ازاین‌رو برای تفصیل مجملات و توضیح مشکلات - با استعانت از سخنان بزرگان دین و عرفان – به شرح‌ و بسط‌ آن‌ رباعیّات می‌پردازد و نام اثر را شرح رباعیّات در وحدت وجود‌ می‌گذارد[۱].

    وحدت‌ وجود‌ مورد نظر ابن‌ عربی و شارحان نظریه‌های او، از جمله عبدالرحمن جامی، یعنی اینکه وجود‌ حقیقی‌ یکی بیش نیست و آن‌هم‌ وجود‌ خداوند است‌ و غیر‌ خدا‌ هرچه هست، صرفاً تجلّیّات (تعیّنات و اعتبارات‌) همان‌ وجود واحد یگانه است[۲].

    جامی در رباعیاتی چون:

    خورشید‌ فلک‌ به نور خویش است منیرجرم قمر از پرتو او نورپذیر
    روشن به خود است‌ نور‌، اگر عقل خبیرافزون نهدش ز مهر و مه خرده مگیر

    با تکیه بر تمثیل‌ نور‌ و خورشید‌، بنیادی‌ترین مسئله عرفان نظری، یعنی وحدت وجود‌ و تجلّی‌ حق را در مظاهر عالم خلقت بیان می‌کند. ازآنجاکه آشکارگی و هویدایی‌ نور‌ به ذات خویش است و دیگر‌ پدیده‌ها‌ در پرتو‌ او‌ ظهور‌ و بروز پیدا می‌کنند، هرچقدر بدان‌ نزدیک‌تر‌ باشند، بهره‌مندتر و به هر میزانی که دورتر باشند، کمتر بهره می‌گیرند و وجود‌ و آشکارگی‌ آن‌ها چیزی جز خود نور نیست‌؛ همان گونه که ذرّات‌ و پرتوهای‌ گوناگون خورشید از خورشید جدایی‌ ندارند‌، هرچند که در مراتب آشکارگی متفاوت باشند، پدیده‌ها نیز از وجود مطلق جدایی‌ ندارند‌ و فقط در مراتب است که‌ متفاوتند[۳].

    پانویس

    1. ر.ک: دادبه، اصغر؛ داوودی‌پور، غلامرضا، ص130
    2. ر.ک: همان، ص131
    3. ر.ک: همان، ص134

    منابع مقاله

    دادبه، اصغر؛ داوودی‌پور، غلامرضا، «از دریا تا خورشید (بررسی و تحلیل تمثیل‌های وحدت وجود و تجلی در شرح رباعیات جامی)»، عرفانیات در ادب فارسی، بهار 1392، شماره 14، ص129-145.


    وابسته‌ها