البداية و الكفاية: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'نام ها' به 'نام‌ها') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'البداية (ابهام زدایی)' به 'البداية (ابهام‌زدایی)') |
||
| (۳۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR13034J1.jpg | |||
| عنوان =البدایة و الکفایة | |||
| | | عنوان‌های دیگر =مباني الفقیه: و هو یشتمل علی الأصول العملیة | ||
| | |||
و هو یشتمل علی الأصول اللفظیة | و هو یشتمل علی الأصول اللفظیة | ||
| | | پدیدآوران = | ||
[[فقیه، محمدتقی]] (نویسنده) | |||
| زبان =عربی | |||
| کد کنگره = | |||
|زبان | | موضوع = | ||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
| ناشر = | |||
دار الأضواء | |||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | |||
| سال نشر = 1418 ق | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE13034AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =13034 | |||
| کتابخوان همراه نور =13034 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|البداية (ابهام‌زدایی)}} | |||
'''البداية و الكفاية'''، تأليف [[فقیه، محمدتقی|محمدتقى فقيه]] از علماى معاصر شيعه است كه در علم اصول فقه و به زبان عربى نوشته شده است. كتاب، مشتمل بر تعدادى از مباحث اصول لفظى است. | |||
==ساختار== | |||
كتاب، مشتمل بر يك مقدمه (در دوازده امر)، نه مقصد و يك خاتمه است. موضوعات مقاصد كتاب به ترتيب عبارتند از: 1. اوامر؛ 2. مقدمات واجب؛ 3. مفاهيم؛ 4. ضد و ترتب؛ 5. نواهى، دلالت نهى بر فساد؛ 6. اجزاء؛ 7. اجتماع امر و نهى؛ 8. عام و خاص؛ 9. مطلق و مقيد و مجمل و مبين.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15911/2/91 ر.ک: متن كتاب، ص91]</ref> | |||
نویسنده، مقاصد ششم و هفتم و نهم را ننوشته و در انتهاى كتاب اين مباحث را به ديگر آثارش ارجاع داده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15911/2/213 ر.ک: همان، ص213]</ref>در واقع كتاب با مقصد هشتم به اتمام رسيده است. | |||
==گزارش محتوا== | |||
نویسنده، مباحث كتاب را با اين نكته آغاز مى‌كند كه عادت بيشتر مصنفين علم اصول و ديگر علوم بر اين است كه اول از موضوع هر علمى و دوم از موضوع آن علم بحث كنند؛ زيرا از آنجا كه فردى از افراد آن است، شناخت كلى موضوع، فى‌الجمله موجب شناخت موضوع علم مورد بحث هم مى‌شود. وى سپس عبارت مشهور را كه موضوع علم را چيزى مى‌دانند كه در آن علم، از عوارض ذاتى آن بحث مى‌شود، باطل دانسته و معتقد است در هر علم از احكامى بحث مى‌شود كه بر موضوعات مسائل آن علم عارض مى‌گردند؛ خواه از عوارض ذاتى باشند، خواه از عوارض غريب و خواه مؤلف از هر دو.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15911/2/2 ر.ک: مقدمه، ص2]</ref> | |||
وضع و شئون آن، صحت استعمال لفظ در غير آنچه برای آن وضع شده است، وضع مركبات، حقيقت شرعيه، صحيح و اعم، اشتراك و ترادف و مشتق از ديگر مباحثى است كه در مقدمه كتاب مطرح شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15911/2/14 ر.ک: همان، ص73-14]</ref> | |||
دسته‌بندى مباحث، همانند ساير آثار معاصر، البته با اندكى تفاوت صورت گرفته است؛ به‌عنوان مثال در مقصد اول، مبحث «اوامر» همانند ساير كتب اصولى در دو فصل ماده و صيغه امر مورد بررسى قرار گرفته است. ماده امر از چهار جهت «معناى لفظى امر، دخالت علو و استعلا در معناى امر، وجوبى يا ندبى بودن طلب، اتحاد طلب و اراده»، همانند «اصول فقه شيعه» [[فاضل موحدی لنکرانی، محمد|آيت‌الله فاضل لنكرانى]].<ref>ج3، ص88-15</ref>مطرح شده است؛ البته اين مطلب در «اصول فقه» [[مظفر، محمدرضا|مرحوم مظفر]].<ref>ص77-74</ref>در سه مبحث و در «[[بيان الأصول (صافي، لطف‌الله)|بيان الأصول]]» [[صافی گلپایگانی، لطف‌الله|آيت‌الله صافى گلپايگانى]].<ref>ج1، ص140-109</ref>از پنج جهت مورد مطالعه قرار گرفته است. دسته‌بندى صيغه امر نيز با اندكى تفاوت، همانند ساير آثار اصولى معاصر است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15911/2/92 ر.ک: متن كتاب، ص142-92]</ref> | |||
در مقصد دوم كتاب، مقدمات واجب در شش مقام مطرح شده است. در تقسيم سوم از مقام دوم، تقسيمات مقدمه بيان شده است. نویسنده در اين بخش به اقسام چهارگانه مقدمه كه در «كفايه» بيان شده (مقدمه وجود، مقدمه صحت، مقدمه وجوب و مقدمه علم) قسم پنجمى را مى‌افزايد كه عبارت است از «مقدمه قدرت بر امتثال» و سپس تفاوت اين قسم را با اقسام پيشين تبيين مى‌كند.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15911/2/152 ر.ک: متن كتاب، ص152]</ref> | |||
در آخرين مقام از مقصد چهارم كتاب، بعد از بحث از ضد خاص و عام، «ثمره بحث ضد» مطرح شده است و به اين سؤال كه اگر امر به شىء مقتضى نهى از ضد خاص باشد، چه ثمره‌اى بر آن بار مى‌گردد، پاسخ داده شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15911/2/196 ر.ک: ص198-196]</ref> | |||
نویسنده در انتهاى كتاب در ضمن يك تنبيه تصريح كرده كه بخشى از مباحث اصول لفظى را به اين دليل كه در ساير آثار چاپ‌شده‌اش آورده، در اين كتاب نياورده است؛ اين مباحث عبارتند از: | |||
#آن دسته از مباحث شبهه مفهوميه كه به عام و خاص مربوط مى‌شود؛ | #آن دسته از مباحث شبهه مفهوميه كه به عام و خاص مربوط مى‌شود؛ | ||
| خط ۶۸: | خط ۵۱: | ||
#وقوف مطلق از اطلاق به مجرد همراه بودنش با چيزى كه صلاحيت قرينيت دارد؛ | #وقوف مطلق از اطلاق به مجرد همراه بودنش با چيزى كه صلاحيت قرينيت دارد؛ | ||
#مباحث اجزا كه در مباحث ظنون متعرض آن شده است؛ | #مباحث اجزا كه در مباحث ظنون متعرض آن شده است؛ | ||
#ضابطه تزاحم و متعلقات آن، كه در كتاب قواعد الفقيه توضيح آن آمده است.<ref>ر. | #ضابطه تزاحم و متعلقات آن، كه در كتاب قواعد الفقيه توضيح آن آمده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/15911/2/213 ر.ک: متن كتاب، ص213]</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
آدرس برخى مطالب و توضيحات نویسنده در پاورقى‌هاى كتاب ذكر شده است. | |||
آدرس برخى مطالب و توضيحات | |||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | |||
#مقدمه و متن كتاب. | |||
#الصافي الگلپايگاني، لطف‌الله، «[[بيان الأصول (صافي، لطف‌الله)|بيان الأصول]]»، دايرة التوجيه و الإرشاد‌الديني في مكتب المرجع‌الدينیآيةالله‌العظمى الشيخ لطف‌الله الصافي الگلپايگاني، قم، الطبعة الأولى، 1428ق. | |||
#ملكى اصفهانى، محمود و سعيد، «اصول فقه شيعه» (درس‌هاى خارج اصول حضرت آيت‌الله فاضل لنكرانى، مركز فقهى ائمه اطهار(ع)، قم، چاپ اول، تابستان 1381ش. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۷ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۱۵
| البدایة و الکفایة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فقیه، محمدتقی (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | مباني الفقیه: و هو یشتمل علی الأصول العملیة و هو یشتمل علی الأصول اللفظیة |
| ناشر | دار الأضواء |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1418 ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
برای دیگر کاربردها، البداية (ابهام‌زدایی) را ببینید.
البداية و الكفاية، تأليف محمدتقى فقيه از علماى معاصر شيعه است كه در علم اصول فقه و به زبان عربى نوشته شده است. كتاب، مشتمل بر تعدادى از مباحث اصول لفظى است.
ساختار
كتاب، مشتمل بر يك مقدمه (در دوازده امر)، نه مقصد و يك خاتمه است. موضوعات مقاصد كتاب به ترتيب عبارتند از: 1. اوامر؛ 2. مقدمات واجب؛ 3. مفاهيم؛ 4. ضد و ترتب؛ 5. نواهى، دلالت نهى بر فساد؛ 6. اجزاء؛ 7. اجتماع امر و نهى؛ 8. عام و خاص؛ 9. مطلق و مقيد و مجمل و مبين.[۱]
نویسنده، مقاصد ششم و هفتم و نهم را ننوشته و در انتهاى كتاب اين مباحث را به ديگر آثارش ارجاع داده است.[۲]در واقع كتاب با مقصد هشتم به اتمام رسيده است.
گزارش محتوا
نویسنده، مباحث كتاب را با اين نكته آغاز مى‌كند كه عادت بيشتر مصنفين علم اصول و ديگر علوم بر اين است كه اول از موضوع هر علمى و دوم از موضوع آن علم بحث كنند؛ زيرا از آنجا كه فردى از افراد آن است، شناخت كلى موضوع، فى‌الجمله موجب شناخت موضوع علم مورد بحث هم مى‌شود. وى سپس عبارت مشهور را كه موضوع علم را چيزى مى‌دانند كه در آن علم، از عوارض ذاتى آن بحث مى‌شود، باطل دانسته و معتقد است در هر علم از احكامى بحث مى‌شود كه بر موضوعات مسائل آن علم عارض مى‌گردند؛ خواه از عوارض ذاتى باشند، خواه از عوارض غريب و خواه مؤلف از هر دو.[۳]
وضع و شئون آن، صحت استعمال لفظ در غير آنچه برای آن وضع شده است، وضع مركبات، حقيقت شرعيه، صحيح و اعم، اشتراك و ترادف و مشتق از ديگر مباحثى است كه در مقدمه كتاب مطرح شده است.[۴]
دسته‌بندى مباحث، همانند ساير آثار معاصر، البته با اندكى تفاوت صورت گرفته است؛ به‌عنوان مثال در مقصد اول، مبحث «اوامر» همانند ساير كتب اصولى در دو فصل ماده و صيغه امر مورد بررسى قرار گرفته است. ماده امر از چهار جهت «معناى لفظى امر، دخالت علو و استعلا در معناى امر، وجوبى يا ندبى بودن طلب، اتحاد طلب و اراده»، همانند «اصول فقه شيعه» آيت‌الله فاضل لنكرانى.[۵]مطرح شده است؛ البته اين مطلب در «اصول فقه» مرحوم مظفر.[۶]در سه مبحث و در «بيان الأصول» آيت‌الله صافى گلپايگانى.[۷]از پنج جهت مورد مطالعه قرار گرفته است. دسته‌بندى صيغه امر نيز با اندكى تفاوت، همانند ساير آثار اصولى معاصر است.[۸]
در مقصد دوم كتاب، مقدمات واجب در شش مقام مطرح شده است. در تقسيم سوم از مقام دوم، تقسيمات مقدمه بيان شده است. نویسنده در اين بخش به اقسام چهارگانه مقدمه كه در «كفايه» بيان شده (مقدمه وجود، مقدمه صحت، مقدمه وجوب و مقدمه علم) قسم پنجمى را مى‌افزايد كه عبارت است از «مقدمه قدرت بر امتثال» و سپس تفاوت اين قسم را با اقسام پيشين تبيين مى‌كند.[۹]
در آخرين مقام از مقصد چهارم كتاب، بعد از بحث از ضد خاص و عام، «ثمره بحث ضد» مطرح شده است و به اين سؤال كه اگر امر به شىء مقتضى نهى از ضد خاص باشد، چه ثمره‌اى بر آن بار مى‌گردد، پاسخ داده شده است.[۱۰]
نویسنده در انتهاى كتاب در ضمن يك تنبيه تصريح كرده كه بخشى از مباحث اصول لفظى را به اين دليل كه در ساير آثار چاپ‌شده‌اش آورده، در اين كتاب نياورده است؛ اين مباحث عبارتند از:
- آن دسته از مباحث شبهه مفهوميه كه به عام و خاص مربوط مى‌شود؛
- مباحث مربوط به باب مطلق و مقيد، همچون توقف اطلاق بر مقدمات حكمت؛
- وقوف مطلق از اطلاق به مجرد همراه بودنش با چيزى كه صلاحيت قرينيت دارد؛
- مباحث اجزا كه در مباحث ظنون متعرض آن شده است؛
- ضابطه تزاحم و متعلقات آن، كه در كتاب قواعد الفقيه توضيح آن آمده است.[۱۱]
وضعيت كتاب
آدرس برخى مطالب و توضيحات نویسنده در پاورقى‌هاى كتاب ذكر شده است.
پانويس
- ↑ ر.ک: متن كتاب، ص91
- ↑ ر.ک: همان، ص213
- ↑ ر.ک: مقدمه، ص2
- ↑ ر.ک: همان، ص73-14
- ↑ ج3، ص88-15
- ↑ ص77-74
- ↑ ج1، ص140-109
- ↑ ر.ک: متن كتاب، ص142-92
- ↑ ر.ک: متن كتاب، ص152
- ↑ ر.ک: ص198-196
- ↑ ر.ک: متن كتاب، ص213
منابع مقاله
- مقدمه و متن كتاب.
- الصافي الگلپايگاني، لطف‌الله، «بيان الأصول»، دايرة التوجيه و الإرشاد‌الديني في مكتب المرجع‌الدينیآيةالله‌العظمى الشيخ لطف‌الله الصافي الگلپايگاني، قم، الطبعة الأولى، 1428ق.
- ملكى اصفهانى، محمود و سعيد، «اصول فقه شيعه» (درس‌هاى خارج اصول حضرت آيت‌الله فاضل لنكرانى، مركز فقهى ائمه اطهار(ع)، قم، چاپ اول، تابستان 1381ش.