۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'الجواهر (ابهام زدایی)' به 'الجواهر (ابهامزدایی)'
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'الجواهر (ابهام زدایی)' به 'الجواهر (ابهامزدایی)') |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR10810J1.jpg | | تصویر =NUR10810J1.jpg | ||
| خط ۵: | خط ۴: | ||
| عنوانهای دیگر =عرایس الجواهر و نفایس الأطایب (جواهرشناسی، کاشی گری و عطرها) | | عنوانهای دیگر =عرایس الجواهر و نفایس الأطایب (جواهرشناسی، کاشی گری و عطرها) | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[کاشانی، عبدالله بن علی]] ( | [[کاشانی، عبدالله بن علی]] (نویسنده) | ||
[[افشار، ایرج]] (مصحح) | [[افشار، ایرج]] (مصحح) | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۱: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| شابک =978-964-7553-17-9 | | شابک =978-964-7553-17-9 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10810 | |||
| کتابخوان همراه نور =10810 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
{{کاربردهای دیگر|الجواهر (ابهامزدایی)}} | |||
'''عرايس الجواهر و نفايس الاطايب''' اثر [[کاشانی، عبدالله بن علی|ابوالقاسم عبدالله كاشانى]] به فارسى و متعلق به قرن هشتم هجرىاست. نویسنده به موضوع خواص جواهر و اطايب كه از قديمى ترين ايام گرانبها و گرانقدر بوده پرداخته است. اين اثر به اهتمام [[افشار، ایرج |ايرج افشار]] جزو انتشارات انجمن آثار ملى به طبع رسيده است. | |||
== ساختار== | == ساختار== | ||
در ابتدا ديباچهاى از [[افشار، ایرج |ايرج افشار]] و سپس مقدمهاى در احوال مؤلف و كتاب او ذكر شده است. در ادامه خطبه كتاب و آنگاه مطالب كتاب در دو بخش ارائه شده است: قسمت اول در معرفت جواهر حجرى معدنى، شامل سه مقاله، كه مقاله اول در پنج باب، مقاله دوم در 37 باب و مقاله سوم، شامل يك مقدمه و 8 باب است. قسمت دوم در معرفت عطرها و اطايب، شامل دو مقاله، مقاله اول در سه باب، باب اول در چهار فصل و باب دوم نيز چهار فصل مىباشد. مقاله دوم شامل 15 باب مىباشد. خاتمهاى نيز بر كتاب ذكر شده كه درباره صنعت كاشىگرى است. | در ابتدا ديباچهاى از [[افشار، ایرج |ايرج افشار]] و سپس مقدمهاى در احوال مؤلف و كتاب او ذكر شده است. در ادامه خطبه كتاب و آنگاه مطالب كتاب در دو بخش ارائه شده است: قسمت اول در معرفت جواهر حجرى معدنى، شامل سه مقاله، كه مقاله اول در پنج باب، مقاله دوم در 37 باب و مقاله سوم، شامل يك مقدمه و 8 باب است. قسمت دوم در معرفت عطرها و اطايب، شامل دو مقاله، مقاله اول در سه باب، باب اول در چهار فصل و باب دوم نيز چهار فصل مىباشد. مقاله دوم شامل 15 باب مىباشد. خاتمهاى نيز بر كتاب ذكر شده كه درباره صنعت كاشىگرى است. | ||
== گزارش محتوا== | == گزارش محتوا== | ||
در ديباچه، مطالبى در زمينه فن كاشىپزى و كاشىگرى مىخوانيم. اين صنعت يكى از ظريفترين و دلپذيرترين آثار هنرى استادكاران ايرانى است و در مسجد و خانقاه و رباط و آبانبار و مدرسهها تجلى خاص و چشمگيرى دارد. | در ديباچه، مطالبى در زمينه فن كاشىپزى و كاشىگرى مىخوانيم. اين صنعت يكى از ظريفترين و دلپذيرترين آثار هنرى استادكاران ايرانى است و در مسجد و خانقاه و رباط و آبانبار و مدرسهها تجلى خاص و چشمگيرى دارد. | ||
قدما براى هر يك از گوهرها و عطرها خواص طبى مهم و متعدد قائل بودهاند و خصوصاً عزت و قيمتشان از اين لحاظ بوده است كه آنها را در علاج صاحبان امراض مختلف و شفاى بيمارىها و حالات روحى، مؤثر مىدانستهاند. همراه داشتن يا برخود ماليدن يا بوئيدن عدهاى از آنها را رافع ماليخوليا و دافع جن و شيطان و سبب باز آمدن خواب آرام و قوت يافتن دل مىشمردهاند. | قدما براى هر يك از گوهرها و عطرها خواص طبى مهم و متعدد قائل بودهاند و خصوصاً عزت و قيمتشان از اين لحاظ بوده است كه آنها را در علاج صاحبان امراض مختلف و شفاى بيمارىها و حالات روحى، مؤثر مىدانستهاند. همراه داشتن يا برخود ماليدن يا بوئيدن عدهاى از آنها را رافع ماليخوليا و دافع جن و شيطان و سبب باز آمدن خواب آرام و قوت يافتن دل مىشمردهاند. | ||
پس از ارائه شرح حال مؤلف و تبحر او، قسمت اول كتاب آشكارا صورت منقول و منحول كتاب تنسوخنامه [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصيرالدين طوسى]] است. [[افشار، ایرج |ايرج افشار]] مصحح كتاب، براى نشان دادن مطالب و | پس از ارائه شرح حال مؤلف و تبحر او، قسمت اول كتاب آشكارا صورت منقول و منحول كتاب تنسوخنامه [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصيرالدين طوسى]] است. [[افشار، ایرج |ايرج افشار]] مصحح كتاب، براى نشان دادن مطالب و کیفیت سرقت ادبى مؤلف، قسمتهايى از دو كتاب را به انضمام جدول فهارس آن دو در ضمائم كتاب آورده و نحوه اقتباس مؤلف را نشان داده است. مؤلف در اين روش ناپسند چندان دليرى و بىپروايى داشته است كه حتى از [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصيرالدين طوسى]] نامى نبرده است. | ||
[[اقبال آشتیانی، عباس|عباس اقبال آشتيانى]] در اين زمينه مقالهاى نوشت و در آن به اثبات رسانيد كه (عرايس الجواهر) اثرى اصيل نبوده و كتاب از منبع ديگرى نقل و تحرير شده است.چندى پس از انتشار اين اثر، [[افشار، ایرج |ايرج افشار]] تحقيقى دقيق نمود كه در مجله يغما درج گرديد. در اين نوشتار وى ناگزير به تغيير رأى شد و نوشت: در آن موقع به مخيّلهام خطور نمىكرد كه كتاب تنسوخنامه ايلخانى با بعضى تغييرات جزيى از كتاب ديگر نقل شده باشد و روزى خواهد رسيد كه تصنيفى از سال 592ق به دست خواهد آمد و معلوم خواهد شد كه تنسوخنامه كتاب اصيلى نيست. به قرائنى دست يافتم كه دلالت دارد بر اينكه مبناى كار كاشانى به عكس آنچه در مقدمه عرايس نوشتهام تنسوخنامه نيست و او مستقيماً (جواهرنامه) اثر نظامى را مورد استفاده قرار داده بود؛ زيرا مطالبى در عرايس به نقل از جواهرنامه نظامى آمده است كه در تنسوخنامه نيست. | [[اقبال آشتیانی، عباس|عباس اقبال آشتيانى]] در اين زمينه مقالهاى نوشت و در آن به اثبات رسانيد كه (عرايس الجواهر) اثرى اصيل نبوده و كتاب از منبع ديگرى نقل و تحرير شده است.چندى پس از انتشار اين اثر، [[افشار، ایرج |ايرج افشار]] تحقيقى دقيق نمود كه در مجله يغما درج گرديد. در اين نوشتار وى ناگزير به تغيير رأى شد و نوشت: در آن موقع به مخيّلهام خطور نمىكرد كه كتاب تنسوخنامه ايلخانى با بعضى تغييرات جزيى از كتاب ديگر نقل شده باشد و روزى خواهد رسيد كه تصنيفى از سال 592ق به دست خواهد آمد و معلوم خواهد شد كه تنسوخنامه كتاب اصيلى نيست. به قرائنى دست يافتم كه دلالت دارد بر اينكه مبناى كار كاشانى به عكس آنچه در مقدمه عرايس نوشتهام تنسوخنامه نيست و او مستقيماً (جواهرنامه) اثر نظامى را مورد استفاده قرار داده بود؛ زيرا مطالبى در عرايس به نقل از جواهرنامه نظامى آمده است كه در تنسوخنامه نيست. | ||
قسمت اول كتاب در مقاله اول پيرامون جواهرى است كه از جمله حجريات هستند و از معادن و انواع آن، | قسمت اول كتاب در مقاله اول پيرامون جواهرى است كه از جمله حجريات هستند و از معادن و انواع آن، خاصیت و منفعت و مضرت، و شبه آن به طريق صناعت، قيمت و جلا دادن و آنچه مناسب آن باشد بحث مىكند. از جمله سنگهايى كه در اين باب از آنها سخن به ميان آمده، ياقوت، زمزد، فيروزه، بيجاده، الماس و مرواريد است. | ||
مقالهى دوم از قسمت اول در صفت و معرفت جواهرى است كه در مرتبه، از سنگهاى مقالهى اول فروترند و از جهت قيمت و عزت كمتر مىباشند. | مقالهى دوم از قسمت اول در صفت و معرفت جواهرى است كه در مرتبه، از سنگهاى مقالهى اول فروترند و از جهت قيمت و عزت كمتر مىباشند. | ||
مقاله سوم در شرح فلزات هفتگانه و | مقاله سوم در شرح فلزات هفتگانه و خاصیت و منفعت و تعريف هر يك، در هفت باب است كه شامل مقدمه و خاتمه نيز مىباشد. در مقدمه از اصول فلزات هفتگانه و طريق ساخت آنان سخن مىگويد. اين فلزات شامل زر، نقره، نحاس، رصاص، اسرب، حديد و خارصينى مىباشد. | ||
در قسمت دوم كتاب، به معرفى و شناخت اجناس عطرها و اصول طيب كه به تركيبهاى مختلف در مىآيند مانند مشك و عنبر و عود و كافور، مىپردازد. در سه باب به ترتيب از عطرهاى اصلى و متوسط و سپس ادويهها سخن مىگويد. در فصل عطرهاى متوسط به ذكر زعفران، صندل، زباد و لادن مىپردازد. | در قسمت دوم كتاب، به معرفى و شناخت اجناس عطرها و اصول طيب كه به تركيبهاى مختلف در مىآيند مانند مشك و عنبر و عود و كافور، مىپردازد. در سه باب به ترتيب از عطرهاى اصلى و متوسط و سپس ادويهها سخن مىگويد. در فصل عطرهاى متوسط به ذكر زعفران، صندل، زباد و لادن مىپردازد. | ||
== وضعيت كتاب== | == وضعيت كتاب== | ||
فهرست مطالب در ابتداى كتاب آمده است. در پايان كتاب نيز شش فهرست به همراه غلطنامهاى ذكر گرديده است: فهارس اجسام و حيوانات و نباتاتو مفردات، تاريخى، جغرافيايى، اصطلاحات و لغات نادر، رنگها و پيشهها. در بخش ضمائم نيز 30 عكس از تصاوير محرابها و كتيبههاى مساجد و اماكن ايران و مطالب ديگرى آمده است. اختلاف نسخ نيز در پاورقى كتاب آمده است. | |||
فهرست مطالب در ابتداى كتاب آمده است. در پايان كتاب نيز شش فهرست به همراه | |||
== منابع مقاله== | == منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن كتاب. | |||
# زبدة التواريخ جمالالدين عبدلله كاشانى و دستنويس تفليس، دالوند، حميد رضا، مجله آيينه ميراث، شماره21 | |||
[[رده:کتابشناسی]] | |||
[[رده:علوم]] | |||
[[رده: | [[رده:زمینشناسی]] | ||