۱۰۶٬۳۳۳
ویرایش
جز (جایگزینی متن - ']]ب' به ']] ب') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'الجواهر (ابهام زدایی)' به 'الجواهر (ابهامزدایی)') |
||
(۳۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR01396J1.jpg | |||
| عنوان =جواهر التفسیر | |||
| عنوانهای دیگر =تفسیری ادبی، عرفانی، حروفی، شامل مقدمهای در علوم قرآنی و تفسیر سوره حمد | |||
| پدیدآوران = | |||
[[عباسی، جواد]] (محقق) | |||
| | |||
| | |||
[[کاشفی، حسین بن علی]] ( | [[کاشفی، حسین بن علی]] (نویسنده) | ||
| زبان =فارسی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 102/12 /ک2ج9 | ||
| موضوع = | |||
تفاسیر (سوره فاتحه) | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
تفاسیر شیعه - قرن 9ق. | تفاسیر شیعه - قرن 9ق. | ||
خط ۲۷: | خط ۱۶: | ||
قرآن - علوم قرآنی | قرآن - علوم قرآنی | ||
کاشفی، حسین بن علی، - 910ق. - | کاشفی، حسین بن علی، - 910ق. - سرگذشتنامه | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | مرکز پژوهشی ميراث مکتوب | ||
| مکان نشر =تهران - ایران | |||
| سال نشر = 1379 ش | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01396AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| شابک =964-6781-41-1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01396 | |||
| کتابخوان همراه نور =01396 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|الجواهر (ابهامزدایی)}} | |||
'''جواهر التفسير''' تألیف [[کاشفی، حسین بن علی|ملاحسین واعظ کاشفی سبزواری]] به زبان فارسى شامل تفسير سورههاى حمد، بقره، آلعمران و بخشى از سوره نساء (آيه 84) مىباشد. در حال حاضر فقط يك جلد آن كه شامل مقدمات تفسيرى و سوره حمد مىباشد ارائه شده است و اگر بنا باشد كه همه آن منتشر گردد به سه جلد خواهد رسيد. به گفته محقق، مواد تأليف دو جلد ديگر جمعآورى شده امّا فرصتى براى تأليف و پاکنويس آن مواد پيدا نشده است. | |||
يك سوم حجم تفسير به سوره حمد و دو سوم آن به سوره بقره، آلعمران و بخشى از سوره نساء اختصاص دارد. كاشفى تمام قدرت تفسيرنويسى خود را در مقدمه و تفسير سوره حمد به كار مىبرد. از ابتداى سوره بقره، طريق ايجاز رعايت گشته و از آرايههاى ادبى نيز كاسته شده است. در همين مقدار دو سبک مختلف تفسيرنويسى و ادبى ديده مىشود. پايان سوره حمد در نسخه مدرسه عالى شهيد مطهرى ماه رجب سال 888ق مىباشد، ولى كاشفى در شعرى آن را 890ق مىداند، تاريخ شروع آن نيز 886 يا 887ق بوده است. | |||
جواهر التفسير، محصول دوران پختگى كاشفى است، سن وى هنگام نگاشتن آن حدود 50 سال بوده است. عنوان مختصر الجواهر جزو تعداد کتابهاى تفسيرى در بعضى منابع آمده است، امّا اصلاً وجود نداشته است. | |||
جواهر التفسير، محصول دوران پختگى كاشفى است، سن وى هنگام نگاشتن آن حدود 50 سال بوده است. عنوان مختصر الجواهر جزو تعداد | |||
مفسر در خطبه آغاز كتاب، بيانى در شرافت علم تفسير، انواع آن و برترى اين علم بر علوم ديگر دارد. قبل از آغاز تفسير مقدمهاى در 4 اصل و 22 عنوان در علوم قرآنى، ارائه كرده است. اين اصول عبارتند از:اصل اول: در فضائل قرآن و اسامى آن و مباحث ديگر ضمن چهار عنوان. اصل دوم: در بيان جامعيت قرآن و چگونگى انشعاب علوم از آن، ضمن پنج عنوان. اصل سوم: در ذكر الفاظى كه ميان مفسران متداول است، ضمن هشت عنوان. اصل چهارم: در فوائد متفرقه كه از معرفت آن چارهاى نيست، ضمن شش عنوان. | مفسر در خطبه آغاز كتاب، بيانى در شرافت علم تفسير، انواع آن و برترى اين علم بر علوم ديگر دارد. قبل از آغاز تفسير مقدمهاى در 4 اصل و 22 عنوان در علوم قرآنى، ارائه كرده است. اين اصول عبارتند از:اصل اول: در فضائل قرآن و اسامى آن و مباحث ديگر ضمن چهار عنوان. اصل دوم: در بيان جامعيت قرآن و چگونگى انشعاب علوم از آن، ضمن پنج عنوان. اصل سوم: در ذكر الفاظى كه ميان مفسران متداول است، ضمن هشت عنوان. اصل چهارم: در فوائد متفرقه كه از معرفت آن چارهاى نيست، ضمن شش عنوان. | ||
خط ۵۴: | خط ۴۳: | ||
ابتداى تفسير، با فاتحة الكلام است، كه در بحث استعاذه، فوائد آن، امر به آن و نكات ديگر مىباشد. | ابتداى تفسير، با فاتحة الكلام است، كه در بحث استعاذه، فوائد آن، امر به آن و نكات ديگر مىباشد. | ||
سوره حمد را با تفسير بسمله آغاز مىكند، كه تكبيتى، مطلع بيان اوست، اقوال محققان را با تعبير «محققان مىگويند» نقل نموده، گزارشى از تفاسير مختلف با ذكر نام آنها مىدهد. تفاسيرى چون كشاف، كشف البيان، معالم التنزيل، مدارك، فرايد، بحر الحقايق و كشف الحقايق، كشف الاسرار، تفسير نسفى، زادالمسير و | سوره حمد را با تفسير بسمله آغاز مىكند، كه تكبيتى، مطلع بيان اوست، اقوال محققان را با تعبير «محققان مىگويند» نقل نموده، گزارشى از تفاسير مختلف با ذكر نام آنها مىدهد. تفاسيرى چون كشاف، كشف البيان، معالم التنزيل، مدارك، فرايد، بحر الحقايق و كشف الحقايق، كشف الاسرار، تفسير نسفى، زادالمسير و کتابهايى نظير تأويلات علم الهدى، احقاق، عين المعانى، بصائر و ينابيع. | ||
پس از آن به نقل اقوال فقهاى مذاهب در بسمله پرداخته به بحث فقهى مىپردازد، نظر حنفى، مالكى و... را نقل نموده با احاديثى از صحاح آن را ادامه مىدهد. | پس از آن به نقل اقوال فقهاى مذاهب در بسمله پرداخته به بحث فقهى مىپردازد، نظر حنفى، مالكى و... را نقل نموده با احاديثى از صحاح آن را ادامه مىدهد. | ||
خط ۶۹: | خط ۵۸: | ||
از ميان آنها، روض الجنان معروف به [[روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن|تفسير ابوالفتوح رازى]]، از همه مفصلتر و جامعتر است، و كشف الاسرار ميبدى بيشتر از همه صبغه ادبى-عرفانى دارد. | از ميان آنها، روض الجنان معروف به [[روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن|تفسير ابوالفتوح رازى]]، از همه مفصلتر و جامعتر است، و كشف الاسرار ميبدى بيشتر از همه صبغه ادبى-عرفانى دارد. | ||
جواهر التفسير در بخش سوره حمد، از جهت تفصيل و جامعيت مطالب، به تفسير ابوالفتوح شبيه است، و از جهت آرايهها و | جواهر التفسير در بخش سوره حمد، از جهت تفصيل و جامعيت مطالب، به تفسير ابوالفتوح شبيه است، و از جهت آرايهها و سبک ادبى به كشف الاسرار نزدیک مىشود. | ||
== ويژگىهاى | == ويژگىهاى سبک تفسيرى == | ||
خط ۷۹: | خط ۶۸: | ||
#كاربرد ضربالمثلهاى عربى و فارسى. | #كاربرد ضربالمثلهاى عربى و فارسى. | ||
#ريشهيابى لغات: در مورد تكتك كلمات سوره حمد ريشهيابى معنايى آمده است.امّا اين ريشهيابى و فقهاللغة شامل بحثهاى صرفاً لغوى نمىشود بلكه همراه با نكات ادبى و با نثر ادبى مىباشد. | #ريشهيابى لغات: در مورد تكتك كلمات سوره حمد ريشهيابى معنايى آمده است.امّا اين ريشهيابى و فقهاللغة شامل بحثهاى صرفاً لغوى نمىشود بلكه همراه با نكات ادبى و با نثر ادبى مىباشد. | ||
#تأثيرپذيرى از | #تأثيرپذيرى از سبک [[انصاری، عبدالله بن محمد|خواجه عبدالله انصارى]] و ميبدى. | ||
#تقسيمبندى دقيق و تنظيم مطالب. | #تقسيمبندى دقيق و تنظيم مطالب. | ||
#وجود دو | #وجود دو سبک مختلف تفسيرى (جامع و مختصر). | ||
== ويژگىهاى نثر == | == ويژگىهاى نثر == | ||
1-نثر مسجّع؛ 2-كاربرد جناس؛ 3-تتابع اضافات؛ 4-تشبيه و استعاره؛ 5-ايجاز در | 1-نثر مسجّع؛ 2-كاربرد جناس؛ 3-تتابع اضافات؛ 4-تشبيه و استعاره؛ 5-ايجاز در جملهبندى، اطناب در توضيح؛ 6-همآوايى حروف؛ 7-حسآميزى؛ 8-كاربرد تنوين فتح براى ساخت قيد؛ 9-استفاده از فصل ربطى مستعمل؛ 10-تطابق صفت و موصوف. | ||
چون كاشفى از برجستهترين نثرنويسان نيمه دوم قرن نهم هجرى است و نثر او ساده، شيوا و شامل برخى وجوه تفسيرى است، مورد استقبال بسيار قرار گرفته و در ميان مردم دستبهدست مىگشته است. البته بعدها توسط زوارهاى (م حدود 950ق)و ملا | چون كاشفى از برجستهترين نثرنويسان نيمه دوم قرن نهم هجرى است و نثر او ساده، شيوا و شامل برخى وجوه تفسيرى است، مورد استقبال بسيار قرار گرفته و در ميان مردم دستبهدست مىگشته است. البته بعدها توسط زوارهاى (م حدود 950ق) و [[کاشانی، فتحالله بن شکرالله|ملا فتحالله كاشانى]] (م 988ق) ممزوج به روايات اهلبيت(ع) و تبيين ديدگاههاى شيعى مىگردد. چون كاشفى در هرات ملازم عليشير نوايى و [[جامی، عبدالرحمن|جامى]] بوده و اين كتاب را براى تقديم به امير تأليف نموده، اعتقادات شيعى خود را ابراز نكرده است؛ زيرا عليشير نوايى فردى بىنهايت متعصب بود و ارائه تفسيرى بر مذاق شيعه ممكن نبوده است. | ||
== نسخه شناسى == | == نسخه شناسى == | ||
خط ۱۰۲: | خط ۹۱: | ||
#نسخه د از كتابخانه مجلس شوراى ملى با شماره 12722، با تاريخ كتابت سال 983ق. | #نسخه د از كتابخانه مجلس شوراى ملى با شماره 12722، با تاريخ كتابت سال 983ق. | ||
اساس قرار دادن نسخه الف، تطبيق نسخهها با هم و جبران جا افتادگىها و اصلاح متن، بررسى دقيق متن و نشانهگذارىها توسط علامتها، پاراگرافبندى و اشاره به هر چه بر متن افزوده يا كاسته شده در زيرنويس از جمله | اساس قرار دادن نسخه الف، تطبيق نسخهها با هم و جبران جا افتادگىها و اصلاح متن، بررسى دقيق متن و نشانهگذارىها توسط علامتها، پاراگرافبندى و اشاره به هر چه بر متن افزوده يا كاسته شده در زيرنويس از جمله فعالیتهای محقق اثر است. | ||
در اين نسخه تصاويرى از صفحات اول و آخر و نمونهاى از دستخط مفسر، آورده شده است. چاپ موجود، كه جلد اول مىباشد، توسط مركز نشر ميراث مكتوب با تحقيق دكتر جواد (فرزاد) عباسى، به سال 1379ش، در قطع وزيرى، نوبت اول خود را عرضه كرده است. در پايان اين نسخه، محقق فهارس گوناگونى را ارائه داده كه عبارتند از: فهرست اعلام، | در اين نسخه تصاويرى از صفحات اول و آخر و نمونهاى از دستخط مفسر، آورده شده است. چاپ موجود، كه جلد اول مىباشد، توسط مركز نشر ميراث مكتوب با تحقيق دكتر جواد (فرزاد) عباسى، به سال 1379ش، در قطع وزيرى، نوبت اول خود را عرضه كرده است. در پايان اين نسخه، محقق فهارس گوناگونى را ارائه داده كه عبارتند از: فهرست اعلام، کتابها، اشعار فارسى و عربى، امثال و عبارات عربى. | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
# مقدمه و متن كتاب. | |||
# دانشنامه قرآن و قرآنپژوهى، به كوشش [[خرمشاهی، بهاءالدین|بهاءالدين خرمشاهى]]، جلد 1، ص692. | |||
# دايرةالمعارف تشيع، ج 4، ص527. | |||
# طبقات مفسران شيعه، عقيقى بخشايشى، ج 2، ص354. | |||
==وابستهها== | |||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:تفسیر]] | [[رده: تفسیر]] | ||
[[رده:تفاسیر سور و آیات]] | [[رده: تفاسیر سور و آیات]] |