عرفان عصر جدید

عرفان عصر جدید
پدیدآوران	همتی، همایون (نویسنده)
ناشر	نشر نامک
مکان نشر	ايران - تهران
سال نشر	1401ش.
چاپ	يکم
شابک	‎978-622-6670-29-6
موضوع	عرفان زندگي معنوي
زبان	فارسي
کد کنگره	‏4ع8هـ / 625 BL

عرفان عصر جدید تألیف همایون همتی، عرفان‌های نوپدید روزگار کنونی در حقیقت «معنویت‌های بی‌خدا» هستند و هیچ پیوندی با دین خاصی ندارند. این کتاب در نقد عرفان‌های جدید نگاشته شده است؛ شناخت این عرفان‌های فرقه‌ای جدید برای جامعۀ امروز ضرورت دارد.

گزارش کتاب

عرفان‌های نوپدید روزگار کنونی در حقیقت «معنویت‌های بی‌خدا» هستند و هیچ پیوندی با دین خاصی ندارند. این کتاب در نقد عرفان‌های جدید نگاشته شده است؛ شناخت این عرفان‌های فرقه‌ای جدید برای جامعۀ امروز ضرورت دارد.

بعد از جنگ‌های جهانی اول و دوم، در جوامع اروپایی، از سویی در پی بحران‌زدگی شدید و پیامدهای جنگ مثل بیکاری، از دست دادن خانواده، فقر، یأس و پوچی، فروپاشی شیرازۀ زندگی و جامعه و از سوی دیگر ناکارآمدی فرهنگ کلیسا و کساد آن، مردم به پوچ‌گرایی (نیهیلیسم) و بی‌دینی گراییدند. اضطراب، تنهایی، بی‌هدفی و بی‌معنایی زندگی، عطش معنوی را در آنها بیدار کرد؛ اما به جای عرفان‌های دینی و پناه بردن به کلیسا به «معنویت‌های سکولار» روی آوردند. در چنین شرایطی عرفان‌های نوپدید ایجاد شد. عرفان‌های نوپدید در واقع همه به گونه‌ای از جنس عرفان‌های سکولارند.

با ورود عرفان‌های نوپدید به ایران در میان دانشجویان و جوانان، آسیب‌های جدی به فرهنگ و تفکر اسلامی وارد آمد و تحریفاتی را وارد فرهنگ دینی مردم کرد. امروزه بیش از سی هزار مکتب عرفان‌نما، سعی دارند از راه‌های مختلف شادی، امید و لذت دنیوی را مقصد نهایی انسان معرفی کنند و ابلیس را سرمنشأ خیر و شادی معرفی نمایند. از جمله آسیب‌های واردشده می‌توان به انقطاع از مردم و گوشه‌نشینی در غار و بیابان یا خانه‌های تیمی و ترک وظایف معیشتی نام برد که موجب رکود زندگی، تعطیلی کوشش و کار و تلاش و عقب‌ماندگی جامعه می‌شود و به طور آشکار با آموزه‌های دین اسلام و شرایط امروز کشور کاملاً ناسازگار است.

تعریف عرفان در آثار و اندیشه‌های عارفان مسلمان مثل ابن عربی، مولانا، عطار، شبستری و قونوی «علم بالله» و شناخت خداوند و حقایق هستی از راه دل است. به دیگر سخن شناخت شهودی و قلبی خداوند متعال و اسماء و آیات و افعال و تجلیات اوست. در عرفان اسلامی با الهام از آموزه‌های اهل بیت(ع)، ذات خداوند شناخته‌شدنی نیست؛ اما نشانه‌ها، آلاء، نعمت‌ها و اسماء و صفات خداوند را می‌توان با علم حضوری به صورت شهودی دید و صفات و جلوه‌های خداوند را شناخت. در عرفان‌های نوپدید اما هدف غایی خداوند متعال نیست و قدرت مافوقی را قبول نداشته و اصلا مطرح نمی‌کنند و خبری از عبودیت و بندگی، ذکر و تقرب نیست، بلکه فقط انسان و لذت‌های او محوریت دارد. معنویت تحریف‌شده توسط آنها پناه‌بردن به داروهای آرام‌بخش است و حاصل آن مثلا نوعی آرامش و احساسات قابل لمس با حواس پنج‌گانه است؛ چراکه روح به عنوان بعدی از انسان تعریف نشده است و ریاضت‌ها و تمرین‌های معنوی و خداپرستی شهودی و عارفانه در کار نیست.

برخی از اعتقادات مشترک در عرفان‌های جدید عبارتند از: به خداوند اعتقادی ندارند، بلکه به انرژی نامتعین بی‌شکل و بی‌رنگی در فضا اعتقاد دارند و سعی می‌کنند با نمادها، لباس‌های مخصوص و برخی داروها باورهای خود را آموزش دهند. اعتقاد به تناسخ به جای اعتقاد به قیامت و سرای آخرت و معادباوری. معتقد به استفاده از جذابیت‌های جنسی و جسمی به‌ویژه به شکل نامشروع و حتی در ملأ عام هستند؛ به‌ویژه پیروان اشو که به او لقب «گوروی سکس» داده‌اند و نیز در میان برخی فرقه‌های هندو مثل تانتریسم آمیزش جنسی و در حال ارگاسم را بالاترین تجربۀ عرفانی و رسیدن به «فناء» می‌دانند. نفی آموزه‌های دین و معنویت دینی به طور کلی. عرفان را برای نشاط، آرامش و لذت‌های جسمانی می‌خواهند.

این کتاب که حاصل تأملات سالیان نگارنده است، به نقد عرفان‌های نوپدید می‌پردازد. در فصول آغازین به ماهیت و کارکردهای عرفان اشاراتی شده و سپس به عرفان‌های دینی که در بستر ادیان بزرگ الهی پدیدار شده‌اند، پرداخته شده و سپس تاریخچه و اصول و مبانی عمدۀ عرفان‌های عصر جدید معرفی شده است. این کتاب از سر اعتقاد راسخ به عرفان و اهمیت آن در زندگی بشر نگاشته شده و در واقع نوعی آسیب‌شناسی و آفت‌زدایی از عرفان اصیل و حقیقی است که در روزگار آشوبناک و فتنه‌خیز کنونی رواج و رونق یافته و با شعارهای فریبنده، مشتاقان معنویت را به خود مشغول کرده است.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات