حديث الاثني‌عشر خليفة

حديث الاثني‌عشر خليفة
پدیدآوران	حسينی قزوينی، محمد (نویسنده) موسوي، جاسم (به کوشش)
ناشر	مشعر
مکان نشر	ايران - تهران
سال نشر	مجلد1: 1435ق
چاپ	1
شابک	‎978-964-540-530-2
موضوع	ائمه اثناعشر - احاديث اهل سنت امامت - احاديث اهل سنت خلافت - دفاعيه‌‏ها و رديه‌‏ها شيعه - دفاعيه‌ها و رديه‌ها علي بن ابي‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - احاديث
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏BP‎‏ ‎‏223‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏ح‎‏5‎‏ح‎‏4*
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، الأئمة الاثني‌عشر(ع) (ابهام‌زدایی) را ببینید.

حديث الاثني‌عشر خليفة، نوشته محمد حسینی قزوینی، کتابی است به زبان عربی با موضوع کلام و تاریخ شیعه. نویسنده در این کتاب به شرح و توضیح روایت پیامبر(ص) مبنی بر دوازده نفر بودن امامان می‌پردازد و برخی شبهات وارده بر شیعه اثناعشری را ذکر و رد می‌کند.

ساختار

کتاب، متشکل از سخن بخش کلام و معارف سازمان حج و زیارت، محتوای مطالب در دو بخش اصلی و فهرست منابع است. نویسنده از سی‌وچهار منبع استفاده کرده است؛ از جمله آنها ميزان الاعتدال في نقد الرجال، منهاج السنة النبوية، الملل و النحل، مسندهای احمد بن حنبل شیبانی، ابویعلی موصلی و ابوداود طیالسی، المستدرك على الصحيحين حاکم نیشابوری، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، صحاح مسلم و بخاری و ابن حبان، سنن ابن ماجه، ترمذی و ابوداود و سنن الکبرای بیهقی، تهذيب التهذيب ابن حجر، التفسير الكبير (مفاتيح الغيب) فخر رازی و... هستند.

گزارش محتوا

نویسنده اهمیت نگارش این کتاب را در ابتدای آن بیان می‌کند؛ امامیه بر امامت امیرالمؤمنین(ع) و وجوب پیروی از او به حدیث اثناعشر خلیفه، استدلال کرده‌اند. این روایت از حیث سندی جای هیچ شک و شبهه‌ای ندارد و فارغ از سایر کتاب‌های اهل تسنن در صحاح سته آمده است. پس آنچه در این روایت جای بحث دارد، کیفیت استدلال به آن و دلالت آن است.

مهم‌ترین فایده‌ مورد نظر نویسنده در این بحث، اثبات این مطلب است که شیعه اثناعشری از اصل و ریشه اسلام برآمده و در روایت مقطوع الصدور از پیامبر اکرم(ص) ذکر شده و توجیهاتی که در دلالت این روایت شده، به‌جز شرح و توضیح شیعیان در دوازده نفر بودن امامان(ع) و خصوصیات ممیزه آنان، بسیار دور از انصاف علمی است.

او اثناعشریه را در اصطلاح علمای فرق و مذاهب، این‌گونه تعریف می‌کند: اثناعشریه، فرقه‌ای از شیعه هستند که قائل به امامت دوازده امام هستند. این امامان به ترتیب عبارتند از: امیرالمؤمنین علی(ع) و یازده امام دیگر که از فرزندان حضرت زهرا(س) و امیرالمؤمنین(ع) هستند. اسامی آنان چنین است: حسن و حسین و علی بن الحسین السجاد و محمد بن علی الباقر و جعفر بن محمد الصادق و موسى بن جعفر الکاظم و على بن موسى الرضا و محمد بن علی الجواد و علی بن محمد الهادی و حسن بن علی العسکری و محمد بن الحسن المنتظر(ع). نویسنده کتاب، سپس روایت‌های جابر بن سمره، ابو‌جحیفه و ابن مسعود را که از طریق اهل سنت درباره حدیث اثناعشر خلیفه آمده ذکر می‌کند. او برخی از طرق روایت این سه راوی را با روایاتشان ذکر می‌نماید. روایت جابر از طریق حصین در صحيح مسلم، عبدالملک بن عمیر در صحیح بخاری و صحيح مسلم و مسند احمد، سماک بن حرب در صحيح مسلم و [[الجامع الصحیح و هو سنن الترمذي|سنن ترمذی، شعبی در صحيح مسلم و مسند احمد و معجم الكبير طبرانی، عامر بن سعد بن ابی‌وقاص در صحيح مسلم و سنن ابوداود و مسند احمد و معجم الكبير طبرانی، ابوخالد در سنن ابوداود و معجم الكبير طبرانی، اسود بن سعید همدانی در مسندهای احمد و ابوداود و صحیح ابن حبان و عطاء بن ابی‌میمونه در المعجم الكبير طبرانی ذکر شده است. روایت ابوجحیفه از طریق طبرانی در معجم الكبير ذکر شده و هیثمی در مجمع الزوائد درباره این روایت گفته: «طبرانی آن را در الأوسط و الكبير و البراز نقل کرده و رجال او رجال صحیح هستند» و روایت ابن مسعود در مسند احمد و المعجم الكبير طبرانی ذکر شده است.

نویسنده با قرائن متعدد، دلالات این روایت را به این صورت بیان می‌کند:

1. مجموع روایات معنای مشترکی را می‌رسانند و آن این است که خلفای دوازده‌گانه باید به لحاظ زمانی به‌صورت یک سلسله واحد متکامل و پشت سر هم باشند؛
2. تمامی این خلفا بر اساس هدایت و دین حق حکم و عمل می‌کنند و آنان هدایتگران هدایت‌شده هستند؛
3. قیمومیت آنان بر دین و امت که لازمه‌اش وصایت بر دین و امت اسلامی است؛
4. تشبیه خلفای دوازده‌گانه به نقبای بنی اسرائیل از زبان پیامبر(ص) دلالت می‌کند بر اینکه آنان به تعیین خاص بر این منصب گمارده شده‌اند؛ چون نقیب همان امین و رئیس بزرگ و رهبر قوم است که تدبیر مصالح و دخالت در احوال آنان برعهده اوست؛
5. بقای امامان و خالی نبودن زمین از امام تا قیامت (این مضمون از روایات ثقلین و خالی نبودن زمین از حجت هم استفاده می‌شود)؛
6. تمامی خلفای دوازده‌گانه منصوص از جانب پیامبر(ص)، از بنی ‌هاشم هستند؛
7. ویژگی‌های بارز اهل‌بیت که مورد اجماع اهل علم و مسلمانان و... بوده، ما را بر آن می‌دارد که خلفا را همان امامان دوازده‌گانه بدانیم؛
8. آنان بعد از رسول خدا(ص) مورد دشمنی و آزار قرار می‌گیرند؛
9. هیاهو و سر و صدای دروغین و برخی اموری که بعضی افراد انجام دادند (مثل جایی که پیامبر خدا دوات و قلم خواستند که وصیت مهمی را برای مردم مکتوب کنند و آنان ایشان را به هذیان‌گویی متهم کردند) دلات دارد بر اینکه آنان نمی‌خواستند این هدف پیامبر(ص) تحقق یابد؛
10. حدیث ابن مسعود دلالت دارد بر اینکه صحابه بودند که درباره خلفای بعد از پیامبر از ایشان سؤال کردند و این امر دلالت بر دو چیز دارد: یکی اینکه سؤال از خلفایی که پیامبر بعد از خودش برای آنان نصب خوهد کرد، از عادات و روش آنان بوده است؛ زیرا از ابوبکر و عمر هم درباره شخصی که بعد از آنان زمام امور را به دست خواهد گرفت پرسیدند و دیگر اینکه منظور پیامبر(ص) از خلیفه در اینجا کسانی بوده‌اند که اهلیت این کار را داشته باشند و سلطه آنها بر مردم از جانب شارع مقدس تأیید شده باشد، نه کسانی مانند معاویه و یزید و...؛
11. پیامبر تنها به ذکر لفظی بیان خلفای بعد از خودش اکتفا نکرد و در غدیر خم با مراسم خاصی اولین خلیفه بعد از خودش را تعیین کرد

نویسنده در ادامه، بیان اهل تسنن را درباره دلالت‌های این حدیث ذکر می‌کند و سپس به ذکر برخی از شبهات در این‌باره می‌پردازد و در نهایت حاصل مطالب کتاب را به‌صورت مختصر در یک جمع‌بندی ارائه می‌دهد

وضعیت کتاب

فهرست مطالب در ابتدای کتاب و فهرست منابع در انتهای آن ذکر شده است. ارجاعات در پاورقی‌ها آمده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.