۱۴۶٬۷۹۸
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'اصطلاحات (ابهام زدایی)' به 'اصطلاحات (ابهامزدایی)'
جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ شرح المصطلحات الکلامیة را به شرح المصطلحات الكلامية منتقل کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'اصطلاحات (ابهام زدایی)' به 'اصطلاحات (ابهامزدایی)') |
||
| (۲۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR01252J1.jpg | |||
| عنوان =شرح المصطلحات الکلامیة | |||
| | | عنوانهای دیگر = | ||
| پدیدآوران = | |||
[[بنياد پژوهشهای اسلامى، گروه کلام]] (نویسنده) | |||
| | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =BP 200/2 /ش4 | |||
| | | موضوع = | ||
زبان عربی - اصطلاحها و تعبیرها | |||
|زبان | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
کلام - | کلام - اصطلاحها و تعبیرها | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | آستانة الرضوية المقدسة، مجمع البحوث الإسلامية | ||
| مکان نشر =مشهد مقدس - ایران | |||
| سال نشر = 1415 ق | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE01252AUTOMATIONCODE | |||
== | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =01252 | |||
| کتابخوان همراه نور =01252 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
{{کاربردهای دیگر|اصطلاحات (ابهامزدایی)}} | |||
'''شرح المصطلحات الكلامية''' به همت گروه كلام و فلسفه بنياد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى تدوين و در سال 1415ق منتشر شده است. | |||
اگرچه تأليف دائرةالمعارفها سابقهاى كهن دارد امّا در عصر حاضر با توجه به تخصصى شدن علوم و مراجعه به «دائرةالمعارفهاى تخصصى» اين نياز بيشتر احساس مىشود به گونهاى كه غير متخصص براى آگاهى از فكر يا اصطلاح خاص و منشأ تطورات آن، چارهاى جز مراجعه به آنها ندارد. | اگرچه تأليف دائرةالمعارفها سابقهاى كهن دارد امّا در عصر حاضر با توجه به تخصصى شدن علوم و مراجعه به «دائرةالمعارفهاى تخصصى» اين نياز بيشتر احساس مىشود به گونهاى كه غير متخصص براى آگاهى از فكر يا اصطلاح خاص و منشأ تطورات آن، چارهاى جز مراجعه به آنها ندارد. | ||
| خط ۵۹: | خط ۴۵: | ||
با مراجعه به منابع كلامى، مىتوان آثارى را يافت كه اصطلاحات كلامى را گردآورى و به اختصار شرح كردهاند. از جمله اين آثار موارد ذيل را مىتوان نام برد: | با مراجعه به منابع كلامى، مىتوان آثارى را يافت كه اصطلاحات كلامى را گردآورى و به اختصار شرح كردهاند. از جمله اين آثار موارد ذيل را مىتوان نام برد: | ||
1- «شرح العبارات المصطلحة» و «المقدمة في المدخل الى علم | 1- «شرح العبارات المصطلحة» و «المقدمة في المدخل الى علم الكلام»[[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]متوفى 460 هجرى كه مشتمل بر 253 اصطلاح كلامى است. | ||
2-«الحدود و الحقائق» بريدى أبى متوفى 585 هجرى كه مشتمل بر 200 اصطلاح كلامى است. | 2-«الحدود و الحقائق» بريدى أبى متوفى 585 هجرى كه مشتمل بر 200 اصطلاح كلامى است. | ||
همانگونه كه مشاهده مىشود اين آثار از جامعيت لازم برخوردار نبوده و هركدام بخشى از اصطلاحات كلامى را شامل مىشود؛ | همانگونه كه مشاهده مىشود اين آثار از جامعيت لازم برخوردار نبوده و هركدام بخشى از اصطلاحات كلامى را شامل مىشود؛ بنابراین در جهت رفع اين كمبود با بررسى 85 عنوان منبع كلامى و بيش از 110 مجلّد كتاب، 1430 اصطلاح استخراج و به ترتيب حروف الفبا تدوين گرديد. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
منابع مورد استفاده اين كتاب از مهمترين منابع كلامى بوده است.در اين اثر تنها به ذكر تعاريف هر اصطلاح (در قالب حدّ و يا رسم) از متن اصلى منابع، بىهيچ تصرفى اكتفا شده است، البته در مواردى كه صحت جمله و يا كلمهاى از نسخۀ موجود متن، مورد ترديد مؤلفان بوده است، صورت درست در پاورقى آورده شده است. | منابع مورد استفاده اين كتاب از مهمترين منابع كلامى بوده است.در اين اثر تنها به ذكر تعاريف هر اصطلاح (در قالب حدّ و يا رسم) از متن اصلى منابع، بىهيچ تصرفى اكتفا شده است، البته در مواردى كه صحت جمله و يا كلمهاى از نسخۀ موجود متن، مورد ترديد مؤلفان بوده است، صورت درست در پاورقى آورده شده است. | ||
| خط ۷۳: | خط ۵۷: | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
برخى از خصوصيات و ويژگىهاى كتاب به قرار ذير است: | برخى از خصوصيات و ويژگىهاى كتاب به قرار ذير است: | ||
در نظر بدوى برخى تعاريف تكرارى و مشابه است كه با كمترين دقت مشاهده مىشود كه تفاوت آنها در تقدّم و تأخّر برخى كلمات و يا تفاوت جزئى ديگرى است كه براساس انتخاب حساب شده از سوى مؤلف آن بوده است كه تفاوت مفهومى و منطقى آن تعاريف را نيز ايجاب مىكند. | در نظر بدوى برخى تعاريف تكرارى و مشابه است كه با كمترين دقت مشاهده مىشود كه تفاوت آنها در تقدّم و تأخّر برخى كلمات و يا تفاوت جزئى ديگرى است كه براساس انتخاب حساب شده از سوى مؤلف آن بوده است كه تفاوت مفهومى و منطقى آن تعاريف را نيز ايجاب مىكند. | ||
نكته ديگر آنكه دقت در سير تدريجى تفاوت تعبيرات در طى قرنهاى متمادى با توجه به حوادث تاريخى و تغييرات حكومتها و | نكته ديگر آنكه دقت در سير تدريجى تفاوت تعبيرات در طى قرنهاى متمادى با توجه به حوادث تاريخى و تغييرات حكومتها و خلافتها، خواننده را به ارتباط آن تعاريف با نوع مسائل اجتماعى و سياسى نشان مىدهد؛ به عنوان نمونه به فصلهاى امامت، عصمت، ايمان و...مراجعه شود. | ||
در مورد برخى اصطلاحات مركب مانند: «الايجاب و السلب»، «الصغيرة و الكبيرة» و... اصطلاحى كه اولين حرف او در ترتيب هجايى، تقدم رتبى دارد اصل قرار گرفته و در جايگاه ديگر تنها به ارجاع اكتفا شده است. اين امر ارجاع در موارد مرتبطى كه نقش تعريفى و توضيحى دارد در پايان هر مدخلى رعايت شده است. | در مورد برخى اصطلاحات مركب مانند: «الايجاب و السلب»، «الصغيرة و الكبيرة» و... اصطلاحى كه اولين حرف او در ترتيب هجايى، تقدم رتبى دارد اصل قرار گرفته و در جايگاه ديگر تنها به ارجاع اكتفا شده است. اين امر ارجاع در موارد مرتبطى كه نقش تعريفى و توضيحى دارد در پايان هر مدخلى رعايت شده است. | ||
در نامگذارى | در نامگذارى كتابها، نام اصلى كتاب آورده شده است و از آوردن نام مشهور به جهت اشتراك اسمى با منبع ديگر، احتراز شده است. در مواردى هم كه منابع اشتراك اسمى داشتهاند با نسبت به مؤلف، مشكل برطرف شده است؛ لذا توصيه شده است كه قبل از مطالعۀ كتاب به كتابنامه مراجعه شود. | ||
اسامى منابع تعاريف و شروح در متن كتاب ذكر شده و توضيحات در پاورقى آمده و فهرست تفصيلى اصطلاحات نيز در پايان كتاب آورده شده است. | اسامى منابع تعاريف و شروح در متن كتاب ذكر شده و توضيحات در پاورقى آمده و فهرست تفصيلى اصطلاحات نيز در پايان كتاب آورده شده است. | ||
| خط ۹۱: | خط ۷۳: | ||
پيش از توضيحاتى كه در مورد كتاب در اين مقدمه ذكر شده است مطالب مفيدى دربارۀ علم كلام و مباحث مرتبط با اين علم آورده شده است كه براى افراد غير متخصص مفيد و قابل استفاده است. | پيش از توضيحاتى كه در مورد كتاب در اين مقدمه ذكر شده است مطالب مفيدى دربارۀ علم كلام و مباحث مرتبط با اين علم آورده شده است كه براى افراد غير متخصص مفيد و قابل استفاده است. | ||
يكى از مباحثى كه در مقدمه آمده است نامهاى ديگر علم كلام است. فخر رازى و | يكى از مباحثى كه در مقدمه آمده است نامهاى ديگر علم كلام است. [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] و [[بیهقی، احمد بن حسین|ابوبكر بيهقى]] در كتب خود «الأسماء و الصفات» و «الاعتقاد و الهداية» اين علم را به «علم التوحيد و الصفات» ناميدهاند.در مصادر ديگرى عنوان «الفقه الاكبر» نيز بر اين علم نهاده شده است. | ||
مبحث ديگرى كه مؤلفين كتاب اشاره به آن را لازم دانستهاند، اساس علم كلام است. مباحث علم كلام را در دو قسم جداگانه مىتوان تقسيم نمود. يك بخش كه از مشاجرات فرق اسلامى مانند محدّثين، اهل اثر، اهل نظر، اشاعره و معتزله ايجاد شده است مانند اينكه: آيا الفاظ قرآن مانند «رؤيت»، «عرش»، «يد» و «وجه» كه به خدا نسبت داده شده به معنى حقيقى است يا مجازى؟ افعال انسان تحت اختيار خود اوست يا مخلوق خداوند است؟ آيا عمل جزء ايمان است يا نه؟ و سؤالاتى از اين دست. | مبحث ديگرى كه مؤلفين كتاب اشاره به آن را لازم دانستهاند، اساس علم كلام است. مباحث علم كلام را در دو قسم جداگانه مىتوان تقسيم نمود. يك بخش كه از مشاجرات فرق اسلامى مانند محدّثين، اهل اثر، اهل نظر، اشاعره و معتزله ايجاد شده است مانند اينكه: آيا الفاظ قرآن مانند «رؤيت»، «عرش»، «يد» و «وجه» كه به خدا نسبت داده شده به معنى حقيقى است يا مجازى؟ افعال انسان تحت اختيار خود اوست يا مخلوق خداوند است؟ آيا عمل جزء ايمان است يا نه؟ و سؤالاتى از اين دست. | ||
| خط ۱۱۰: | خط ۹۲: | ||
{{فرهنگ اصطلاحات}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:کلام و عقاید]] | [[رده:کلام و عقاید]] | ||
[[رده:سازمانها، انجمنها، دائرةالمعارفها، واژهنامهها، مصطلحنامهها، سخنرانیها، تاریخ کلام]] | [[رده:سازمانها، انجمنها، دائرةالمعارفها، واژهنامهها، مصطلحنامهها، سخنرانیها، تاریخ کلام]] | ||