إعراب القرآن (انصاری)

اعراب القرآن
پدیدآوران	عثمان، محمد (محقق) انصاری، زکریا بن محمد (نویسنده)
ناشر	مکتبة الثقافةالدينية
مکان نشر	قاهره - مصر
سال نشر	2009 م
چاپ	1
شابک	‎978-977-341-453-5
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، إعراب القرآن (ابهام‌زدایی) را ببینید.

إعراب القرآن اثر ابویحيى زكريا بن محمد بن احمد مصرى شافعى (926ق) با تحقيق محمد عثمان، در موضوع تجزيه و تركيب كلمات و جملات مشكل قرآن كريم است كه به زبان عربى و در نيمه اول قرن دهم هجرى نوشته شده است.

ساختار

کتاب با مقدمه محقق آغاز و مطالب دربردارنده تركيب و تجزيه آيات قرآن كريم (البته قسمت‌هاى مشكل و مورد اختلاف، نه تك‌تك كلمات) از فاتحة الکتاب تا پایان قرآن مى‌باشد.

گزارش محتوا

در مقدمه ابتدا مطالبى پيرامون اهمیت لغت عربى و نزول قرآن بر طبق آن بيان گرديده و سپس، زندگى‌نامه مختصرى از نویسنده ارائه گرديده است. از جمله مباحث مطرح‌شده در این مقدمه، عبارتند از: حفظ لغت عربى به‌وسيله اسلام و قرآن، فضيلت لغت عربى بر ساير لغات، علم به لغت عربى شرط امامت و پيش‌قدم گرديدن در علوم دينى، نياز علوم دينى به لغت عربى، برترين نصوص بودن قرآن در لغت عرب.

نویسنده در هر آيه از آيات قرآن، مواردى را كه از نظر صرفى و نحوى و اشتقاق سؤال‌انگیز بوده، مطرح كرده و آن‌ها را تجزيه و تحليل نموده است. در این میان، گاه به بيان معناى برخى از لغات نيز پرداخته است. به نمونه‌اى از كار مؤلف توجه فرماييد:

وى در سوره حمد، در تحليل «بسم» مى‌نویسد: «اگر گفته شود چرا الف در اينجا حذف شده، ولى در آيه «اقرأ باسم ربك الذي خلق»، ثابت مانده است (مقصود حذف و ثبوت در کتابت است)؟ پاسخ داده مى‌شود كه علت حذف در اينجا، كثرت استعمال مى‌باشد.

اگر گفته شود چگونه «اسم» به «الله» اضافه شده، درحالى‌كه الله خود اسم است؟ جواب داده مى‌شود كه اسم، لازمه مسماست و تسمیه غير از اسم مى‌باشد و نيز پاسخ داده مى‌شود كه در این كلام، مضافى حذف گرديده و تقدير آن چنين است: «باسم مسمى الله». «الله» در اصل «الإله» بوده، حركت همزه به لام معرفه داده شده، سپس لام، ساكن گرديده و در لام دوم ادغام شده، آن‌گاه چنانچه قبل از آن كسره نباشد، با تفخيم ادا مى‌گردد و اگر قبل از آن كسره باشد، با ترقيق ادا مى‌شود. تفخيم در این اسم (الله)، از ویژگى‌هاى آن است».

از جمله ویژگى‌هاى این اثر، اختصار مطالب و دقت نویسنده در تجزيه و تركيب و تحليل كلمات قرآن كريم است.

وضعيت کتاب

فهرست مطالب، در انتهاى کتاب آمده است.

در پاورقى‌ها به توضيح و تشريح برخى از كلمات و عبارات متن پرداخته شده است.

محقق کتاب اقداماتى همچون: دو بار مقابله متن کتاب با نسخه خطى آن، تخريج آيات قرآن كريم و ثبت شماره سوره و آيات، توضيح و تشريح مطالبى از نص کتاب كه نياز به تبيين و توضيح داشته در پاورقى‌ها، تنظيم فهرست برای مطالب کتاب و... را درباره کتاب انجام داده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.