منية المريد في آداب المفيد و المستفيد: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'آداب (ابهام زدایی)' به 'آداب (ابهام‌زدایی)'
جز (جایگزینی متن - 'مذهبي ' به 'مذهبی ')
جز (جایگزینی متن - 'آداب (ابهام زدایی)' به 'آداب (ابهام‌زدایی)')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۳۰: خط ۳۰:
| پیش از =
| پیش از =
}}  
}}  
{{کاربردهای دیگر| آداب (ابهام زدایی)}}
{{کاربردهای دیگر| آداب (ابهام‌زدایی)}}
'''منية المريد في آداب المفيد و المستفيد'''، تألیف [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|زین‌الدین بن علی بن احمد عاملی]]، معروف به [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید ثانی]] (متوفی 965ق)، از جمله آثاری است که در زمینه اخلاق طلبگی یا دانشجویی و شیوه تعلیم و تربیت از منظر فرهنگ اسلامی در اوایل قرن دهم هجری تألیف شده است.  
'''منية المريد في آداب المفيد و المستفيد'''، تألیف [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|زین‌الدین بن علی بن احمد عاملی]]، معروف به [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید ثانی]] (متوفی 965ق)، از جمله آثاری است که در زمینه اخلاق طلبگی یا دانشجویی و شیوه تعلیم و تربیت از منظر فرهنگ اسلامی در اوایل قرن دهم هجری تألیف شده است.  


خط ۴۰: خط ۴۰:
این اثر نفیس، متقن‎ترین‎ نوشتاری است‎ که در باب شیوه تدریس شایستگی‌های دانشجویی در زمینه اخلاق و رفتار دانش‌پژوهی را یادآور شده است و اساتید و دانشمندان را به وظایف و رسالت خویش به‌خوبی آشنا ساخته و از ارکان اساسی تعلیم و تربیت‎ و نکات‎ دقیق‎ آن پرده برداشته است. این‎ اثر نزد علمای ژرف‌اندیش حوزه‌های علمی از موقعیت ویژه‌ای برخوردار بوده و هست و همواره دانشمندان، دانشجویان را به جایگاه و تأثیر سازنده‎ آن‎ در‎ پیشرفت، آگاه ساخته و به مطالعه آن توصیه نموده‌اند؛ از جمله میرزای شیرازی‎ بزرگ(ره)، عموم اهل دانش را به مطالعه آن سفارش کرده است: «چقدر شایسته است که اهل علم‎، مواظبت‎ نمایند‎ به مطالعه این کتاب شریف و متأدب شوند به آداب مزبوره در آن...»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1960/107 ر.ک: میری، سید عباس، ص107]</ref>‎.  
این اثر نفیس، متقن‎ترین‎ نوشتاری است‎ که در باب شیوه تدریس شایستگی‌های دانشجویی در زمینه اخلاق و رفتار دانش‌پژوهی را یادآور شده است و اساتید و دانشمندان را به وظایف و رسالت خویش به‌خوبی آشنا ساخته و از ارکان اساسی تعلیم و تربیت‎ و نکات‎ دقیق‎ آن پرده برداشته است. این‎ اثر نزد علمای ژرف‌اندیش حوزه‌های علمی از موقعیت ویژه‌ای برخوردار بوده و هست و همواره دانشمندان، دانشجویان را به جایگاه و تأثیر سازنده‎ آن‎ در‎ پیشرفت، آگاه ساخته و به مطالعه آن توصیه نموده‌اند؛ از جمله میرزای شیرازی‎ بزرگ(ره)، عموم اهل دانش را به مطالعه آن سفارش کرده است: «چقدر شایسته است که اهل علم‎، مواظبت‎ نمایند‎ به مطالعه این کتاب شریف و متأدب شوند به آداب مزبوره در آن...»<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1960/107 ر.ک: میری، سید عباس، ص107]</ref>‎.  


بدون تردید، یکی از منابع‎ اصلی [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید‎]] در‎ نگارش منية المريد، که سخت تحت تاثیر آن نیز بوده، کتاب «تذكرة السامع في أدب العالم‎ و المتعلم»، نوشته بدرالدین بن جماعه کنانی (م 733ق) است. ازاین‌روی‎ در بسیاری‎ از مطالب، نظم ابواب، فصول و مستندات به یکدیگر نزدیک هستند. این هم‎خوانی به‎‎صورت‎ کلی‎ نمایان است. اما در زیاده و کمی مطالب با یکدیگر تفاوت‎هایی دارند. «منية المريد» در ابواب کلی بر «تذكرة‎ السامع»، دو باب، خاتمه و تتمه افزون دارد. البته «تذكرة السامع» نیز بابی تحت عنوان «آداب‎ و شرایط‎ سکونت در مدارس» بر «المنية المريد» اضافه دارد‎. در‎ مستندات‎ مباحث، نیز تفاوت‎های جزئی با یکدیگر دارند؛ از‎ جمله «منية المريد» در آغاز باب‌ها و برخی فصول از روایات ائمه دوازده‌گانه(ع) استفاده کرده و افزون‎ بر آنچه «تذكرة السامع» از‎ پیامبر‎(ص)، اصحاب و بزرگان‎ دانش‎ آورده‎ است، از روایات ائمه شیعه در جای‎‎جای‎ مباحث سود جسته است، که این خود امتیاز بسیار والایی است که آن را‎ غنی‌تر‎ و نگرش آن را متقن‎تر و وسیع‎تر کرده است‎. آنچه به‌طور کلی، اسباب امتیاز‎ کتاب «منية المريد» است، استناد به سخنان گهربار اهل‎‌بیت(ع) در دو باب است: یکی در «آداب فتوی، مفتی و مستفتی و شرایط آن» و دیگری درباره «مناظره، شروط، آداب و آفات آن» و خاتمه درباره مطالب مهمی در‎ اقسام‎ علوم شرعی و نصایح به دانشجویان است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1960/107 ر.ک: همان]</ref>‎.  
بدون تردید، یکی از منابع‎ اصلی [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید‎]] در‎ نگارش منية المريد، که سخت تحت تأثیر آن نیز بوده، کتاب «تذكرة السامع في أدب العالم‎ و المتعلم»، نوشته بدرالدین بن جماعه کنانی (م 733ق) است. ازاین‌روی‎ در بسیاری‎ از مطالب، نظم ابواب، فصول و مستندات به یکدیگر نزدیک هستند. این هم‎خوانی به‎‎صورت‎ کلی‎ نمایان است. اما در زیاده و کمی مطالب با یکدیگر تفاوت‎هایی دارند. «منية المريد» در ابواب کلی بر «تذكرة‎ السامع»، دو باب، خاتمه و تتمه افزون دارد. البته «تذكرة السامع» نیز بابی تحت عنوان «آداب‎ و شرایط‎ سکونت در مدارس» بر «المنية المريد» اضافه دارد‎. در‎ مستندات‎ مباحث، نیز تفاوت‎های جزئی با یکدیگر دارند؛ از‎ جمله «منية المريد» در آغاز باب‌ها و برخی فصول از روایات ائمه دوازده‌گانه(ع) استفاده کرده و افزون‎ بر آنچه «تذكرة السامع» از‎ پیامبر‎(ص)، اصحاب و بزرگان‎ دانش‎ آورده‎ است، از روایات ائمه شیعه در جای‎‎جای‎ مباحث سود جسته است، که این خود امتیاز بسیار والایی است که آن را‎ غنی‌تر‎ و نگرش آن را متقن‎تر و وسیع‎تر کرده است‎. آنچه به‌طور کلی، اسباب امتیاز‎ کتاب «منية المريد» است، استناد به سخنان گهربار اهل‎‌بیت(ع) در دو باب است: یکی در «آداب فتوی، مفتی و مستفتی و شرایط آن» و دیگری درباره «مناظره، شروط، آداب و آفات آن» و خاتمه درباره مطالب مهمی در‎ اقسام‎ علوم شرعی و نصایح به دانشجویان است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1960/107 ر.ک: همان]</ref>‎.  
‎  
‎  
در باب دوم، شرایط و اموری که در مفتی‎ معتبر‎ است، احکام و آداب و وظایف فتوادهنده‎، آداب‎ فتوا و صادر کردن حکم، احکام و آداب و وظایف مستفتی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. شهید پس از مقدمه به ‎‎شایستگی‌های مفتی‎ از قبیل: عدالت و فقاهت اشاره می‌کند و بر آن است که ‎فقیه جامع‌الشرایط باید به‎ معارف‎ اسلامی‎، مسائل کلامی و علوم زیربنائی که در شناخت ادله شرعی نقش دارد آگاهی داشته و به موارد‎ اختلاف و اتفاق علما و فقها، در مسائل شرعی آشنا باشد و دارای ملکه نفسانی و قوه و نیرویی قدسی‎ و ملکوتی باشد که فروع احکام‎ را‎ از اصول و کلیات آن استنباط کند. کسانی که دارای این ویژگی‌ها باشند بر آنها واجب خواهد بود نسبت به مسائل مورد نیاز خود فتوا دهند و مسائلی که از آنها پرسش می‌شود را پاسخ گویند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1960/108 ر.ک: همان، ص108]</ref>‎.  
در باب دوم، شرایط و اموری که در مفتی‎ معتبر‎ است، احکام و آداب و وظایف فتوادهنده‎، آداب‎ فتوا و صادر کردن حکم، احکام و آداب و وظایف مستفتی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. شهید پس از مقدمه به ‎‎شایستگی‌های مفتی‎ از قبیل: عدالت و فقاهت اشاره می‌کند و بر آن است که ‎فقیه جامع‌الشرایط باید به‎ معارف‎ اسلامی‎، مسائل کلامی و علوم زیربنائی که در شناخت ادله شرعی نقش دارد آگاهی داشته و به موارد‎ اختلاف و اتفاق علما و فقها، در مسائل شرعی آشنا باشد و دارای ملکه نفسانی و قوه و نیرویی قدسی‎ و ملکوتی باشد که فروع احکام‎ را‎ از اصول و کلیات آن استنباط کند. کسانی که دارای این ویژگی‌ها باشند بر آنها واجب خواهد بود نسبت به مسائل مورد نیاز خود فتوا دهند و مسائلی که از آنها پرسش می‌شود را پاسخ گویند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1960/108 ر.ک: همان، ص108]</ref>‎.