از پاریس تا جنگل: نکات مکتومی از تاریخ معاصر ایران (خاطرات غلامعلی انصاری)

از پاریس تا جنگل: نکات مکتومی از تاریخ معاصر ایران (خاطرات غلامعلی انصاری)
پدیدآوران	انصاري، غلام علي (نویسنده) انصاري، پرويز (گردآورنده) روحاني، اميد (گردآورنده)
ناشر	پرشکوه
مکان نشر	ايران - تهران
سال نشر	1400ش.
چاپ	يکم
شابک	‎978-600-5159-52-2
موضوع	ايران - تاريخ - پهلوي، 1304 - 1320 ايران - تاريخ - قاجاريان، 1193 - 1344ق.
کد کنگره	‏4الف8الف / 1486 DSR

از پاریس تا جنگل: نکات مکتومی از تاریخ معاصر ایران (خاطرات غلامعلی انصاری) تألیف غلامعلی انصاری به کوشش و اهتمام پرویز انصاری، امید روحانی؛ این کتاب خاطرات و زندگی‌نامۀ شخصی است که در اصفهان دهه‌های آخر سدۀ قبل و دورۀ قاجار به دنیا آمده است. نوجوانی و جوانی را در پاریس سال‌های قبل از جنگ جهانی اول، عشق و ازدواج در سوئد، سال‌های دهۀ جاز در آمریکای آغاز مدرنیسم، ایران پهلوی اول، جنگ جهانی دوم و سال‌های تلاطم‌های سیاسی دهه‌های استقرار و قدرت‌یافتن پهلوی دوم را دیده است.

ساختار

کتاب از دو قسمت تشکیل شده است. در قسمت اول خاطرات زندگی و در قسمت دوم: چندی از تألیفات مرحوم غلامعلی انصاری آمده است.

گزارش کتاب

این کتاب خاطرات و زندگی‌نامۀ شخصی است که در اصفهان دهه‌های آخر سدۀ قبل و دورۀ قاجار به دنیا آمده است. نوجوانی و جوانی را در پاریس سال‌های قبل از جنگ جهانی اول، عشق و ازدواج در سوئد، سال‌های دهۀ جاز در آمریکای آغاز مدرنیسم، ایران پهلوی اول، جنگ جهانی دوم و سال‌های تلاطم‌های سیاسی دهه‌های استقرار و قدرت‌یافتن پهلوی دوم را دیده است. در این کتاب زندگی مردی مرور شده است در متلاطم‌ترین دوره‌های تاریخی این سرزمین و از نگاه و قلم مردی که اهل اصول بود و از اصول خودش تخطی نمی‌کرد و اهل ملاحظات عرفی و فرهنگی این سرزمین پیچیده و چندوجهی نشده بود و طبعاً از این «بازی» خارج شده بود. مردی که سال‌های بازنشستگی و تنهایی، با حرمان و حسرت به عمر رفته و تلاش‌های قدرندیده و میهن‌دوستی بی‌حاصلش با عشق و تلخی نگاه انداخته و با دقت و وسواس همه را ظرف چند ماه به رشتۀ تحریر درآورده است.

غلامعلی انصاری (1274 ـ 1352) در مقدمۀ خود بر این خاطرات نوشته است: «بنا بر تشخیص و توصیۀ دوستان و آشنایان و تصدیق خودم اقدام به نوشتن و جمع‌آوری این خاطرات زندگی و یادداشت‌های پراکنده در هر قسمت نه‌فقط اشتغال بی‌ضرری بلکه ممکن است در خلال آن مطالب سودمندی برای کسانی که احیاناً آنها را بعد از من بخوانند دربر داشته باشد. این است که شروع به نوشتن آن نمودم. فصول مختلف خاطرات که به ترتیب تاریخ وقوع تنظیم شود، در تاریخ‌هایی که در آخر هر کدام درج است، تحریرش و تطبیق با تقدم و تأخر جریان وقایع نمی‌کند؛ زیرا اقدام به انشا آن فصول تابع حاضربودن افکارم بود».

نویسنده خاطرات و یادداشت‌های روزانۀ خود را در سال 1351 یعنی در اوج قدرت حکومت پهلوی و ساواک به قصد انتشار آغاز نموده است. به این دلیل در حین تألیف، سانسورهای الزامی به‌ویژه دربارۀ فعالیت‌های انقلاب جنگل، فساد در ارتش، عدم شرکت در کودتای 28 مرداد و استفاده از واژه‌های متداول و به‌ویژه القاب اجباری در آن زمان را خود شخصاً مراعات کرده است.

با درنظر گرفتن معروفیت نویسنده به انقلابی بودن، هشدار دادن سرلشکر رزم‌آرا رئیس وقت ستاد ارتش به شخص شاه در تاریخ شانزدهم شهریور 1322 ساعت یازده صبح، مبنی بر اینکه با انتصاب انصاری به ریاست ستاد ارتش در مدت یک هفته نه اعلیحضرت و نه من وجود خواهیم داشت، نیز قابل درک است.

برخی از مقالات و نوشتارها و صفحاتی از وصیت‌نامۀ سیاسی نویسنده به تاریخ اسفندماه 1351 و به خط خود مؤلف در قسمت دوم جداگانه آورده شده است. این نوشتارها دربارۀ تعاون ملی، احیای نیروی انسانی، تقویت روح سلحشوری، تحکیم وحدت ملی، بالابردن سطح نیروی اخلاقی جامعه، حیاتی بودن هدایت افکار، دوری از خرافات اخلاقی و ... است.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات