کتاب الزهد (اسد بن موسی): تفاوت میان نسخه‌ها

[[اثري، ابواسحاق حويني]] (محقق)

| ناشر =مکتبة التوعية الاسلامية

مکتبة الوعي الاسلامي

| کتابخانۀ دیجیتال نور =39826

 

 

{{کاربردهای دیگر|الزهد (ابهام زدایی)}}

 

'''کتاب الزهد'''، تألیف [[اسد السنه، اسد بن موسي|اسد بن موسی]](132- 212ق)، ملقب به «اسد السنة»، کتابی است روایی، دربردارنده احادیثی که به زهد در دنیا و عذاب‎ها و نعمت‎های جهان آخرت، اشاره دارند که با تحقیق [[اثري، ابواسحاق حويني|ابواسحاق جوینی]] اثری به چاپ رسیده است.

کتاب با مقدمه کوتاه محقق آغاز و روایات که مجموعاً 104 روایت می‎باشد، در سیزده باب و موضوع، دسته‎بندی شده است.

نویسنده صرفاً به ذکر و فهرست کردن روایات بر اساس ابواب کتاب، اکتفا نموده و تشریح یا تعلیقی بر روی روایات، صورت نداده است؛ اما محقق کتاب، در اقدامی محققانه، به توضیح واژگان روایات پرداخته و به منابعی که روایات در آن یافت می‎شود و صحت یا ضعف روایت، اشاره کرده است.

پیش از آغاز روایات، به معرفی و شرح‎حال مختصر راویان کتاب، پرداخته شده است که به عبارتند از:

# ابونهشل عبدالصمد بن ابی فوارس احمد بن فضل عنبری (متوفی 427ق)؛

# شمس‎الدین ابوعبدالله محمد بن عبدالمنعم بن عمار بن هامل (متوفی 671ق)<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39826/1/4 همان، ص4- 8]</ref>.

در ادامه، ضمن شرح‎حال مختصر مؤلف، به توصیف نسخ خطی کتاب، پرداخته شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39826/1/9 همان، ص9- 11]</ref>.

نویسنده در ابتدا، به ذکر نام سلسله سندی که از آن‎ها، روایات را شنیده است پرداخته و سپس، ضمن اشاره به روایاتی که پیرامون آیاتی همچون آیه 82 سوره توبه: «فَلْيَضْحَكُوا قَلِيلًا وَ لْيَبْكُوا كَثِيراً جَزاءً بِما كانُوا يَكْسِبُونَ»، (پس به سزاى آنچه (با دست خود) كسب مى‎كردند، كم بخندند و بسيار بگريند)؛ آیه 21 سوره ابراهیم: «سَوَاءٌ عَلَيْنَا أَ جَزِعْنَا أَمْ صَبَرْنَا مَا لَنَا مِنْ مَحِيصٍ‎»، (چه بى‎تابى كنيم، چه صبر نماييم براى ما يكسان است ما را راه گريزى نيست)؛ آیه 77 سوره زخرف: «يَا مَالِکُ لِيَقْضِ عَلَيْنَا رَبُّکَ قَالَ إِنَّکُمْ مَاکِثُونَ‎»، (و فرياد كشند: «اى مالك، [بگو] پروردگارت جان ما را بستاند» پاسخ دهد: «شما ماندگاريد») وارد گردیده، به ابواب کتاب پرداخته است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39826/1/13 متن کتاب، ص13- 16]</ref>.

به‎منظور آشنایی با محتوای کتاب، به موضوع برخی از ابواب و از روایات منقول در ذیل هریک، اشاره می‎شود:

# کمترین عذاب اهل دوزخ: در این موضوع، 10 روایت نقل شده است که از جمله آن‎ها، روایتی است بدین مضمون: «أهون أهل النّار عذابا یوم القیامه رجل یوضع فی أخمص قدمیه جمرتان یغلی منهما دماغه...»، (روز رستاخیز، از مردم جهنم آن شخصی عذابش از همه آسان‎تر است، کسی است که دو قطعه آتش به کف پایش نهند که از حرارت آن مغز سرش به جوش مى‎آید...)<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39826/1/17 همان، ص17]</ref>. هرچند عنوان این باب، (کمترین عذاب اهل دوزخ) می‎باشد، اما روایاتی پیرامون کمترین نعمات بهشت نیز در آن به چشم می‎خورد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39826/1/20 همان، ص20]</ref>.

# ذکر وادی‎ها و کوه‎های جنهم: در این زمینه نیز، 10 روایت نقل شده است که در برخی از آن‎ها، به استناد به آیه 59 سوره مریم: «فسوف یلقون غیا»، کسانی که به تبعیت از شهوات پرداخته‎اند وعده عذاب داده شده و به این نکته متذکر شده‎اند که این آیه، به سرزمینی در جهنم، اشاره دارد<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39826/1/22 همان، ص22]</ref>.

# ذکر مارها و عقرب‎های جهنم: در این باب، شش روایت نقل گردیده که از جمله آن‎ها، روایتی است در توضیح آیه 88 سوره نحل: «زِدْنَاهُمْ عَذَاباً فَوْقَ الْعَذَابِ»، (عذابى بر عذابشان مى‎افزاييم) که این عذاب را عقرب‎هایی دانسته که نیششان به‎اندازه درخت نخل است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39826/1/28 همان، ص28]</ref>.

موضوع سایر ابواب کتاب، به ترتیب عبارتند از: نوشیدنی‎های اهل دوزخ؛ شدت عذاب اهل آتش؛ صراط و چگونگی عبور از آن؛ نزول خداوند در سایه از ابرها برای حساب‎وکتاب؛ شفاعت پیامبر(ص)؛ موازین روز قیامت؛ حساب در روز قیامت؛ روز قیامت؛ محاسبه بندگان توسط خداوند و قصاص در روز قیامت.

پاورقی‎ها به دو بخش تقسیم شده‎اند؛ بخش بالایی آن به ذکر منابع و صحت یا ضعف روایات، اشاره شده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39826/1/42 ر.ک: همان، ص42]</ref>و ذیل آن به اختلاف نسخ<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/39826/1/43 ر.ک: پاورقی، ص43]</ref> اختصاص یافته‎اند.

<references />