الیاده، میرچا

میرچا الیاده
نام پدر	گئورگه الیاده
ولادت	۹ مارس ۱۹۰۷م
محل تولد	بخارست رومانی
رحلت	۲۲ آوریل ۱۹۸۶
مدفن	قبرستان اوک وودز
پیشه	دین‌شناس، تاریخ‌نگار، روزنامه‌نگار
اطلاعات علمی
دانشگاه	دانشگاه بخارست- دانشگاه کلکته

میرچا الیاده (1907-1986م)؛ تاریخ‌نگار، دین‌شناس، قوم‌شناس، هندشناس، پژوهندۀ اساطیر و سمبلها، روزنامه‌نگار، داستان‌نویس رومانیایی،

ولادت

در 9 مارس 1907 در بخارست رومانی به دنیا آمد.

تحصیلات

بخشی از تحصیلات دانشگاهی خود را در همان جا گذارند. چهار سال در هند به مطالعه فلسفه، ادیان و فرهنگ هند، به ویژه یوگا و زبان سانسکریت پرداخت. در دانشگاه کلکته (1928ـ1932) زیر نظر سورندرانات داسگوپتا فیلسوف مشهور هندی تحصیل کرد. شش ماه نیز در یک آشرم ریشی کش Rishikesh به آموختن نظر و عمل یوگا پرداخت. سپس به رومانی بازگشت و تز دکترای خود را به عنوان تاریخ تطبیقی تکنیک های یوگا در سال 1930 گذارند. الیاده پایان نامه اش را در 1936 منتشر کرد. وی به تدریس در دانشگاه بخارست پرداخت و مقالات بسیاری در زمینه تاریخ و تطبیق ادیان و فولکور و نیز چند داستان قابل توجه نوشت. در 1936 کتاب مؤثری درباره یوگا نوشت که مسلما بهترین اثر اوست. در 1940 وابسته فرهنگی در لندن شد و در 1941 به لیبسبون منتقل شد.

بنا به دعوت پروفسور ژرژ دومزیل به تدریس تاریخ ادیان در کلاس آزاد مدرسه تتبعات عالیه در 1945 مشغول شد و در دسامبر همان سال به عضویت در انجمن آسیایی پاریس درآمد. الیاده طی همین سال ها ملاقات ها و گفتگوهای بسیاری با شخصیت های رومانی مقیم پاریس از جمله: الناوکه رسکو، امیل چوران، اوژن یونسکو و جورجه انسکو داشت. در جنگ جهانی دوم در مقام رایزن فرهنگی رومانی خدمت کرد. پس از جنگ، استاد میهمان در دانشگاه سوربون پاریس شد و در 1957 به دانشگاه شیکاگو رفت و تا زمان بازنشستگی آنجا استاد تاریخ ادیان بود. کتاب های متعددی در زمینه پدیده شناسی و تاریخ ادیان نوشته است. پس از جنگ جهانی دوم به پاریس رفت و به تدریس در سوربن و پس از آن در اغلب دانشگاه های اروپا پرداخت. در آنجا با مجلات نقد، تاریخ ادیان، کمپروندر، و پارو همکاری داشت.

الیاده بنا به دعوت یواخیم واخ، استاد دانشگاه شیکاگو، برای تدریس در بخش تاریخ ادیان به امریکا رفت. الیاده در کنفرانس های متعددی شرکت و سخنرانی کرد. برخی از آن ها عبارتند از: کنفرانس در کلژ فرانسه درباره ساختار اسطوره در دنیای مدرن ( ژانویه 1950) کنفرانس در رم درباره شمنیزم و در انستیتو اورینتال بنا به دعوت توچی راجع به تانتریسم و شمنیزم (مارس 1950) کنفرانس ارانوس در آسکونا، شرکت در کنگره بین المللی تاریخ ادیان در آمستردام (سپتامبر 1950) شرکت در کنگره بین المللی شرق شناسی مونیخ (1955) کنفرانس دیدارهای بین المللی در ژنو (1953) شرکت در کنگره تاریخ ادیان در شیکاگو (آوریل 1955) شرکت در کنگره تاریخ ادیان در توکیو (1958) و ماربورگ (1960).

در 1961 مجله تاریخ ادیان را در شیکاگو بنیاد نهاد و سر ویراستاری دایره المعارف دین را به عهده داشت. رمان نویس نیز بود؛ زندگی نامه خود را در دو جلد نوشت و یادداشت های روزانه اش را در چهار جلد منتشر کرد. الیاده در 1964 از طرف دانشگاه شیکاگو به اعطای عنوان استاد خدمات ممتاز سیول ال. آیوری مفتخر شد و در 1966 دکترای افتخاری دانشگاه ییل را دریافت کرد. دریافت مدال طلای جایزه فرهنگ مسیحی از طرف دانشگاه ویندسور کانادا و دریافت دکترای افتخاری از ریپون کالج در 1969 و به عضویت در آمدن در آکادمی بریتانیا در سال 1970 از دیگر افتخارات علمی اوست. الیاده از 1970 به بعد دکترای افتخاری از دانشگاه ها و مراکز معتبر علمی متعددی را دریافت کرد. برخی از آن ها عبارتند از: کالج بوستون (1971)، کالج حقوق سیل فیلادلفیا (1972)، کالج اولبرین (1973)، آکادمی بلژیک (1975) و دانشگاه سوربن (1976) و دریافت کمن لوژیون دونور از سوربن (1984). الیاده در دهه آخر عمرش، به طرح ریزی و نظارت بر تالیف و تدوین دایرة المعارف دین مشغول بود تا این که پس از تکمیل تدوین این دایرة المعارف و درست یک ماه پس از نگارش پیشگفتار خود بر آن درگذشت. این دایرةالمعارف به زبان انگلیسی در 16 مجلد و در حدود هشت هزار صفحه است که دارای 2750 مقاله و 1400 نفر از پژوهشگران پنجاه کشور جهان با آن همکاری کرده‌اند.

وفات

میرچا الیاده سرانجام در 14 آوریل 1986 دچار سکته مغزی شد و در 22 آوریل درگذشت.

آثار

1. سیاحت معنوی
2. تاریخ تطبیقی تکنیک های یوگا
3. منشا عرفان هندی
4. تاریخ ادیان
5. شمنیزم
6. یوگا
7. رویاها و رمزها
8. ولادت عارفانه
9. اسطوره و نماد
10. چشم اندازهای اسطوره
11. باورها و عقاید دینی
12. «رساله در تاریخ ادیان» ترجمه جلال ستاری به فارسی در حوزه تاریخ دین
13. کتاب تاریخ آراء دین در سه جلد و سرویراستاری دایرة المعارف دین.

منابع مقاله

1. شخصیت و اندیشه های الهیاتی میرچا الیاده (زندگینامه)، پایگاه دائرةالمعارف طهور

وابسته‌ها

متون مقدس بنیادین از سراسر جهان

فرهنگ و دین

آیین گنوسی و مانوی

چشم‌اندازهای اسطوره

شناخت دانش اديان

دین پژوهی

رساله در تاريخ اديان

البحث عن التاريخ و المعني في الدين

الأساطير و الأحلام و الأسرار

اسطوره بازگشت جاودانه

مقدس و نامقدس

اسطوره، رويا، راز

نماد پردازی، امر قدسی و هنرها

افسانه و واقعیت

اسطورة العود الأبدي

المقدس و المدنس

تاریخ اندیشه‌های دینی

هنر اسرارآمیز

نمادپردازی، امر قدسی و هنر

دین‌پژوهی

التنسيب و الولادات الصوفية

اسطوره و واقعیت