نگاهی دوباره به تربیت اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

نفس‌‌‌‌‌‌، بهرۀ خدايى وجود ماست و به خداوند معرفت سرشتى دارد‌‌‌‌‌‌. اين معرفت بازتابش ميل او به خداست و معرفت ربوبى نام دارد‌‌‌‌‌‌.  

آدمى را معرفت ديگرى است که زادۀ عقل است‌‌‌‌‌‌؛ يعنى‌‌‌‌‌‌، معرفت مميزه که به کار بازشناخت درست از نادرست و خوب از بد مى‌آيد‌‌‌‌‌‌؛ همان عقل نظرى و عقل عملى‌‌‌‌‌‌.  

ب) ويژگي هاى عمومى انسان: توجه به اين ويژگيها‌‌‌‌‌‌، رهيافتى است به شناخت انسان و تا انداز هاى به پيش‌بينى انسان عينى و متحصل مى‌انجامد و در بحث هاى آينده بسيار مهم مى‌افتد‌‌‌‌‌‌. اين ويژگيها عبارتند از: تأثير ظاهر بر باطن‌‌‌‌‌‌، تأثير باطن بر ظاهر‌‌‌‌‌‌، ظهور تدريجى شاکله‌‌‌‌‌‌، تأثير شرايط بر انسان‌‌‌‌‌‌، مقاومت و تأثيرگذارى بر شرايط‍‌‌‌‌‌‌‌، جذبه حسن و احسان‌‌‌‌‌‌، وسعت‌هاى وجودى گوناگون‌‌‌‌‌‌، کرامت‌‌‌‌‌‌، انديشه‌ورزى‌‌‌‌‌‌، آشنايى و بيگانگى با خدا‌‌‌‌‌‌، ضعف‌‌‌‌‌‌، دلبستگى‌‌‌‌‌‌، آزمندى و شتاب‌‌‌‌‌‌.  

هدف هاى غايى عبارتند از: هدايت و ارشاد‌‌‌‌‌‌، طهارت و حيات طيبه‌‌‌‌‌‌، تقوا‌‌‌‌‌‌، قرب و رضوان‌‌‌‌‌‌، عبادت و ربوبيت‌‌‌‌‌‌. فراز پايانى اين فصل ربطۀ هدف هاى غايى با يکديگر را کاويده است‌‌‌‌‌‌.  

انسان است و با تکيه بر آن بيان مى‌شود و از سويى هر اصلى خود مبناى استخراج روش‌هاى تربيتى است بنابراين‌‌‌‌‌‌، در اين فصل پس از تعريف اصل‌‌‌‌‌‌، چهارده اصل تربيتى اسلام برشمارده مى‌شود و براساس هريک از اصول، روشهايى چند شرح و شماره مى‌شود‌‌‌‌‌‌. اصول چهارده‌گانه و روش‌هاى همراه آنها چنين است: اصل تغيير ظاهر(روش تلقين به نفس‌‌‌‌‌‌، تحميل به نفس)‌‌‌‌‌‌؛ تحول باطن(اعطاى بينش‌‌‌‌‌‌، دعوت به ايمان)‌‌‌‌‌‌؛ مداومت و محافظت بر عمل(فريضه‌سازى‌‌‌‌‌‌، محاسبه نفس)‌؛ اصلاح شرايط‍‌(زمينه‌سازى‌‌‌‌‌‌، تغيير موقعيت‌‌‌‌‌‌، اسوه‌سازى)‌‌‌‌‌‌؛ مسئوليت(مواجهه با نتايج‌‌‌‌‌‌، تحريک ايمان‌‌‌‌‌‌، ابتلا)‌‌‌‌‌‌؛ آراستگى (آراستن ظاهر‌‌‌‌‌‌، تزيين کلام)‌‌‌‌‌‌؛ فضل(مبالغه در عفو‌‌‌‌‌‌، توبه‌‌‌‌‌‌، تبشير‌‌‌‌‌‌، مبالغه در پاداش)؛ عدل (تکليف به قدر وسع‌‌‌‌‌‌، انذار‌‌‌‌‌‌، مجازات به قدر خطا)‌‌‌‌‌‌؛ عزت(ابراز تواناييها‌‌‌‌‌‌، تغافل)‌‌‌‌‌‌؛ تعقل (تزکيه‌‌‌‌‌‌، تعليم حکمت)‌‌‌‌‌‌؛ تذکر(موعظه حسنه‌‌‌‌‌‌، يادآورى نعمتها‌‌‌‌‌‌، عبرت‌آموزى)‌‌‌‌‌‌؛ مسامحت(مرحل هاى نمودن تکاليف‌‌‌‌‌‌، تجديدنظر در تکاليف)‌‌‌‌‌‌؛ ابراز پاسخ محبت(بيان مهر و قهر‌‌‌‌‌‌، هبه و محروم‌سازى)‌‌‌‌‌‌؛ سبقت(تکليف و رعايت وسع)‌‌‌‌‌‌.