فرهنگ‌نامه خوف و رجا

فرهنگ‌نامه خوف و رجا
پدیدآوران	محمدی ری‌شهری، محمد (نویسنده) خوش‌نصیب، مرتضی (محقق)
ناشر	مؤسسه انتشاراتی دارالحدیث
مکان نشر	قم
سال نشر	۱۴۰۲
چاپ	اول
شابک	‎۹۷۸-۶۲۲-۲۰۷-۱۹۷-۴
زبان	فارسی عربی
کد کنگره	‏BP۲۵۰/۷

فرهنگ‌نامه خوف و رجا تألیف محمد محمدی‌ ری‌شهری، مرتضی خوش‌نصیب؛ جمع ‌آوری و ارائه منضبط آیات قرآن و روایات برای روشن ساختن مفهوم "بیم و امید"، خاستگاه‌ها، جلوه‌ها و پیامدها و مباحث مرتبط با دو مفهوم یاد شده از منظر آموزه‌های قرآن و حدیث.

ساختار

کتاب حاضر در سه بخش و بیست و نُه فصل سامان یافته است:

بخش اول: ترس

فصل اول: تفسیر «ترس از خدا»، فصل دوم: ارزش خداترسی،‌ فصل سوم: تشویق به خداترسی،‌ فصل چهارم: عوامل خداترسی، فصل پنجم: جلوه‌های خداترسی

فصل ششم: ادب خداترسی، فصل هفتم: آثار خداترسی، فصل هشتم: خداترسی همه آفریدگان، فصل نهم: آنان که از ترس ایمن اند فصل دهم: نکوهش نترسیدن از خدا، فصل یازدهم: موانع خداترسی، فصل دوازدهم: تشویق به نترسیدن از غیر خدا، فصل سیزدهم: مواردی از ترس ناشایست فصل چهاردهم: عوامل ترس از غیر خدا، فصل پانزدهم: موانع ترس از غیر خدا، فصل شانزدهم: رفتارهای شایسته هنگام ترس از غیر خدا

بخش دوم: امید

فصل اول: فضیلت امید به خدا، فصل دوم: فقط به خدا امید داشتن، فصل سوم: نکوهش ناامید بودن و ناامید کردن از خدا فصل چهارم: پرهیز از امید توخالی، فصل پنجم: عوامل امیدآفرین، فصل ششم: پیامدهای امید، فصل هفتم: جلوه‌های امید به خدا فصل هشتم: گشوده شدن غیر منتظره پنجره امید، فصل نهم: امیدبخش‌ترین آیه‌ها، فصل دهم: تشویق به دل نیستن به غیر خدا فصل یازدهم: نکوهش ناامید کردن کسی که به خیر تو امیدوار است

بخش سوم: ترس و امید فصل اول: بایسته‌های بیمناکی و امیدواری، فصل دوم: برکات تعادل میان ترس و امید

گزارش کتاب

خوف و رجا به معنای ترس و امید، اصطلاحی پربسامد در فرهنگ اسلامی است که ناظر به احساس عقلانی انسان خداباور نسبت به آیندۀ خویش است.

برخی افراد، گروه‌ ها و فرقه‌ها، با استفاده از معیارهای دوگانه و با استناد به دسته‌ای از آیات و روایات و غفلت از دستۀ دیگر، خوف یا رجا را فزونی بخشیده و کفۀ دیگر آن را کاهش می‌‌دهند. در حالی که توصیۀ قرآن و سنّت، دارا بودن احساس میانه‌ای است که در بر دارندۀ هم‌زمان و متوازن بیم و امید است. لذا پیداست که فزونی یا کاستی نامتعادل هر یک از این دو، آثار زیانبار فراوانی را به دنبال می‌آورد.

کتاب فرهنگ‌نامۀ "خوف و رجا" با جمع ‌آوری و ارائه منضبط آیات قرآن و روایات پیامبر گرامی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و خاندان رسالت علیهم‌السلام کوشیده است مفهوم "بیم و امید"، خاستگاه‌ها، جلوه ها و پیامدها و پاره‌ای مباحث مرتبط با دو مفهوم یاد شده را از منظر آموزه‌های قرآن و حدیث و از رهگذر دو کلید واژه نام آشنای "خوف و رجا" بنمایاند.

منابع مقاله

پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه (حدیث نت)