القول المستظرف في سفر الملک الأشرف قايتباي

القول المستظرف في سفر الملک الأشرف قايتباي
پدیدآوران	ابن جیعان، محمد بن یحیی (نويسنده) عزب، محمد زینهم محمد (محقق و محشی) مؤلف ناشناخته (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	تاریخ الملک الأشرف قایتبای ** کتاب القول المستظرف في سفر الملک الأشرف قايتباي
ناشر	الدار الثقافیة للنشر
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	1427ق - 2006م
چاپ	1
شابک	‎977-339-164-7
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/الف2 ق98 96 DT
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

القول المستظرف في سفر الملك الأشرف قايتباي، اثر ابن جیعان ابوالبرکات بن جیعان ولوی احمد بن شرفی یحیی بن علمی شاکر بن عبدالغنی قاهری (849-889ق)، سفرنامه قایتبای است که به‌همراه کتاب «تاريخ الملك الأشرف قايتباي» از مؤلفی مجهول، با تحقیق محمد زینهم، منتشر شده است.

اثر حاضر، سفرنامه‌ای است از سلطان قایتبای محمودی اشرفی ظاهری ابونصر سیف‌الدین، از سلاطین جراکسه مصر، از سلسله ممالیک که در سال 815ق/1312م، به دنیا آمد. هنگامی‌ که‌ او در ۸۳۹ق، به‌ مصر آورده‌ شد، اشرف برسبای، درحالی‌که وی کودک بود، او را از خوجه محمود خرید و سپس او را آزاد نموده و در لشکر خویش استخدام کرد و از آن‌ پس‌ مناصب‌ گوناگونی‌ را در دستگاه‌ ممالیک‌ آزمود و در زمان‌ تمربغا به‌ اتابکی‌ لشکر انتخاب شد. او تا سال 901ق/ 1496م، در قید حیات بود و لشکریان‌ وی‌ را به‌ جانشینی‌ تمربغا برگزیدند و او رسماً سلطان‌ مصر و شام‌ گردید. از جمله‌ مشکلات‌ عدیده‌ای‌ که‌ ممالیک‌ با آن‌ روبه‌رو بودند، یکی‌ دولت‌های‌ ترکمان‌ و دیگری‌ دولت‌ عثمانی‌ بود. قایتبای‌ در طول‌ دوران‌ سلطنتش‌ در برابر حملات‌ ایشان‌ سرسختانه‌ ایستاد و توانست‌ دولت‌ ممالیک‌ را از تعرض‌ دشمنان‌ مصون‌ دارد. وی‌ فردی‌ شجاع‌، جسور، حکیم‌ و دانا بود و بسیاری از آثار عمرانی و آبادی او در مصر، حجاز و شام، تاکنون نیز باقی مانده است.

مؤلف در سفر سلطان قایتبای، که نقطه آغازین آن از قاهره به قصد صالحیه بوده، همراه و در رکاب سلطان بوده و تمامی مشاهدات خویش از این سفر را، به رشته تحریر درآورده است.

کتاب دوم، «تاریخ الملک الأشرف قايتباي» نام دارد که نویسنده آن، مجهول بوده و اطلاعی از وی، در دست نیست. همین‌قدر می‌دانیم که کتابی است مربوط به قرن دهم یا یازدهم هجری که نویسنده آن، عنایت ویژه و شدیدی به شخصیت قایتبای داشته و در آن، به شرح دوران زندگانی وی، فتوحات و پیروزی‌های او در جنگ‌ها و اصلاحات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی که وی انجام داده، پرداخته است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.