المناسک (ابونصر عدوی)

المناسک
پدیدآوران	عدوی، سعید بن ابن عروبه (نويسنده) مروزی، سریج‌ بن‌ یونس‌ (نويسنده) صبری، عامر حسن (محقق)
عنوان‌های دیگر	کتاب القضاء
ناشر	دار البشائر الإسلامیة
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1421ق - 2000م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ع4م9 188/8 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

كتاب المناسك، نوشته ابونصر سعید بن ابی‌عروبه عدوی (متوفای 156ق)، از عالمان حدیث است. این اثر حدیثی به موضوعی فقهی اختصاص یافته و توسط عامر حسن صبری تحقیق شده است. ذیل این اثر، «كتاب القضاء» نوشته سریج بن یونس بغدادی آمده است.

نوشتار حاضر از نخستین آثار حدیثی موضوع‌محور است که مشتمل بر مسائلی مرتبط با فریضه حج است و در آن به وجوب حج، جایگاه مکه و مسجدالحرام و مطالب گوناگون دیگر درباره حج و احکام آن پرداخته شده است. کتاب مورد بحث در حقیقت متشکل از سه جزء بوده که تنها جزء اول آن به‌صورت کامل به دست آمده است. لازم به ذکر است که ناسخ اثر ده فراز را از ابتدای جزء دوم آن در آخر نسخه خود آورده است که به همان شکل در این کتاب آمده است.

مطالب کتاب به روش پرسش و پاسخ (مشتمل بر چهل‌وشش سؤال به‌همراه جواب آنها) در قالب یک‌صدوشصت‌وسه حدیث و روایت است. نویسنده در این کتاب به نقل احکامی از تابعان مانند قتاده، حسن بصری، عطاء بن ابی‌رباح و... همچنین سخنان و آراء برخی از فقهای صحابه و نقل احادیثی مرتبط با مسئله حج پرداخته است. وی همچنین احادیث و روایات فراوانی را از استاد خود قتاده که بیش از یک‌صدوبیست مورد است در این کتاب آورده؛ ضمن اینکه تفسیر آیات حج را از برخی علمای سلف نیز نقل کرده است.

این کتاب، حاوی بسیاری از احادیث مرفوع نیز می‌باشد که بسیاری از آنها فاقد شروط صحت و برخی دیگر صحیح قلمداد شده است.

محقق علاوه بر ذکر مقدمه تفصیلی پیرامون کتاب و نویسنده آن، به تصحیح اغلاط موجود در اسناد و متن کتاب با مراجعه به مصادر مختلف پرداخته است. وی در پاورقی به وجود احادیث مطرح‌شده کتاب در مصادر حدیثی دیگر اشاره نموده و در مواردی نیز توضیحاتی حدیث‌شناسی را پیرامون برخی از احادیث آورده است. همچنین به شرح برخی از عبارات و معرفی مختصر برخی از راویان و بیان معنای برخی از واژگان دشوار احادیث پرداخته است.

كتاب القضاء

این کتاب، نوشته ابوالحارث سریج بن یونس بغدادی (متوفای 235ق)، از فقها، مفسران و اصحاب حدیث اهل سنت است که در موضوع فقه قضا به نگارش درآمده و توسط عامر حسن صبری تحقیق شده است.

این نوشتار که بیش از بخشی از آن به دست نرسیده، به موضوع قضاوت و نظام داوری اختصاص یافته و شباهت فراوانی به کتب مشهور حدیث مانند مصنف عبدالرزاق، سنن سعید بن منصور، مسند دارمی و... دارد که بر اساس ابواب فقهی تنظیم شده است و مشتمل بر احادیث پیامبر(ص) و فتاوای صحابه و تابعین است.

مطالب کتاب در قالب یک‌صدوچهار حدیث و روایت و در بیست‌و‌چهار باب تنظیم شده است. نویسنده فتاوی و قضاوت‌های برخی از تابعان اهل کوفه مانند شریح قاضی، عامر شعبی، ابراهیم نخعی و... و همچنین فتاوای تابعان بصری همچون حسن بصری، محمد بن سیرین و دیگران را در این کتاب ذکر کرده است. این کتاب علاوه بر قدمت آن و ارزش سندی و وجود مطالبی در موضوع قضا که دیگر مصادر فاقد آن هستند، به جهت به تصویر کشیدن سیره عالمان سلف در داوری و قضاوت، از اهمیت زیادی برخوردار است.

محقق مقدمه‌ای تفصیلی درباره کتاب و نویسنده آن آورده و علاوه بر مقابله نسخه‌هایی از اثر، به معرفی برخی از راویان احادیث و بیان معنای برخی از واژگان و در مواردی به ارزش‌گذاری و ارائه توضیحاتی در مورد برخی از احادیث پرداخته است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.