المصابيح الساطعة الأنوار

المصابيح الساطعة الأنوار
پدیدآوران	شرفی‌، عبدالله‌ بن‌ احمد (نويسنده) هاشمی، محمد قاسم عبدالله (محقق) وجیه، عبدالسلام بن عباس (محقق) هاشمی، صلاح بن محمد (ناظر) رسی، قاسم بن ابراهیم (نويسنده) ابن‌ قاسم‌ غزی، محمد بن قاسم (نويسنده) هادی الی الحق، یحیی بن حسین (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	تفسیر أهل‌ البیت‌ علیهم‌ السلام
ناشر	مکتبة التراث الإسلامي
مکان نشر	یمن - صعده
سال نشر	1433ق - 2012م
چاپ	3
موضوع	تفاسير زيديه -- قرن 3ق
زبان	عربی
تعداد جلد	4
کد کنگره	6م4ش 99/7 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

المصابيح الساطعة الأنوار تفسير أهل‌البيت(ع)، مجموعه‌ای است از تفاسیر زیدی از قرن اول تا سوم هجری، نوشته زید بن علی بن الحسین(ع) (75 یا 78 یا 80-122ق)، قاسم بن ابراهیم (196-246ق)، محمد بن قاسم (متوفی 284ق) و الهادي‌إلی‌الحق یحیی بن حسن (245- 298ق) و... که با اشراف عبدالله بن احمد بن ابراهیم شرقی (1062ق) و تحقیق محمد قاسم هاشمی و عبدالسلام عباس وجیه، منتشر شده است.

این تفسیر، ازآنجاکه مجموعه‌ای از تفاسیر زیدی از قرن اول تا سوم است، دارای مؤلفان سه‌گانه، بلکه چهارگانه است و از سویی این تفسیر موسوعه‌ای از آثار قرآنی اهل‌بیت(ع) در مدرسه زیدیه است که در مجموعه‌ای گردآوری شده و به‌صورت ترتیبی آیات در کنار هم قرار گرفته است.

این مجموعه تفسیری، از امامان معروف زیدیه به حساب می‌آید و قداست خاص دارد که افزون بر افراد یادشده، افراد دیگری در نگارش آن نقش دارند؛ مانند ابوالفتح دیلمی (متوفی ۴۵۰ق) و حسین بن قاسم عیانی (۳۷۶-404ق) که حوزه گسترده‌ای از قرن دوم تا تفاسیر قرن پنجم را شامل می‌شود و توسط علامه شرفی، یعنی در قرن یازدهم گردآوری شده و پنج جلد آن از سوره فاتحه آغاز و تا سوره روم شامل می‌شود؛ البته با ترتیب خاصی که از آخر قرآن شروع و به سمت اول قرآن، تفسیر ادامه می‌یابد و البته در اصل هفت جلد است و اگر با این شیوه ادامه پیدا کند، شاید به ۱۲ جلد برسد.

نکته قابل توجه اینکه در تفسیر قاسم بن ابراهیم، برخلاف تفاسیر دیگر، به‌جز سوره حمد، بر مبنای آخر به اول است؛ یعنی از سوره الناس و فلق و اخلاص و شمس و الضحی ادامه می‌یابد.

روش تفسیری مفسران، بر اساس تفسیر قرآن به قرآن و قرآن به سنت و قرآن با اتکای لغت عرب و واژه‌شناسی و عقل و گرایش‌های عقلانی و برهانی و استدلالی است، تا آنجا که محقق کتاب، این گرایش مفسران را ممتاز از دیگر تفاسیر آن دوره می‌داند؛ به‌ویژه در عصری که به تعقل توجه نمی‌شده و باعث انحراف در عقاید و ابتلای به عقایدی همچون تجسیم، تشبیه، جبر و امور دیگر گشته است.

منابع مقاله

ایازی، سید محمدعلی، «شناخت‌نامه تفاسیر»، تهران، نشر علم، چاپ اول، 1393.