فرهنگ‌نامه اعتکاف

فرهنگ‌نامه اعتکاف
پدیدآوران	محمدی ری‌شهری، محمد (نویسنده) پژوهشکده علوم و معارف حديث (محقق) مسعودی، عبدالهادی (مترجم)
ناشر	مؤسسه علمي فرهنگي دار الحديث. سازمان چاپ و نشر
مکان نشر	ايران - قم
سال نشر	1395ش.
چاپ	يکم
موضوع	اعتکاف ,Spiritual retreats,اعتکاف ,Spiritual retreats,اعتکاف,Spiritual retreats, -- احادیث, -- Hadiths, -- اسلام, -- Islam,a01,a01,a02,a02,a03,a03
زبان	عربي - فارسي
کد کنگره	‏BP ۱۸۸/۲/م۳ف۴ ۱۳۹۵

فرهنگ‌نامه اعتکاف تألیف آیت‌الله محمد محمدی‌ ری‌شهری و ترجمه عبدالهادی مسعودی؛ این فرهنگ نامه، به پیشنهاد «ستاد اعتکاف و شورای علمی جشنواره های بین المللی اعتکاف» و به منظور توسعه و تعمیق فرهنگ اعتکاف نگارش یافته است. در این کتاب، رهنمودهای اهل بیت علیهم السّلام در باره این عبادت و نکات شایان توجّه برای معتکفان، با نظمی نوین و نسبتاً جامع در شش فصل، آورده شده است.

اشاره‌ای کوتاه به محتوای فصل های این فرهنگ نامه:

فصل اوّل، شامل ره نمودهایی در باره فضیلت اعتکاف، شروط و آداب آن، همراه با بیان بافضیلت ترین مکان و زمان این عبادت است.

فصل دوم، ابتدا به نخستین عمل واجب در اعتکاف، یعنی اقامت در مسجد پرداخته است. از این رو، فضیلت حضور در مسجد و ملازمت با آن، فضیلت نماز خواندن و تعلیم و تعلّم در مسجد، و نیز برکات مسجد بیان شده است. سپس دومین عمل واجب اعتکاف یعنی روزه داری آمده است.

در فصل سوم، آثار و برکات روزه، تبیین مى گردد.

در کشور ما ایران، اعتکاف در ایّام البیض رجب (سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم رجب) تقریباً به صورت یک فرهنگ مورد استقبال قرار گرفته است. از این رو در فصل چهارم فرهنگ نامه، عظمت ماه رجب و گستردگی رحمت الهی در آن و نیز فضیلت روزه داری آن بویژه سه روز میانی ماه بیان شده است.

فصل پنجم به برکات یاد خدا اختصاص دارد. از آن جا که اصلى ترین رکن اعتکاف، یاد خداست، همه برکاتی که در این فصل برای یاد خداوند سبحان بیان شده، برکت‌های اعتکاف نیز هست؛ بلکه برکات یاد خدا برای معتکف، مضاعف خواهد بود؛ زیرا معتکف، روزه داری است که همه قیود زندگی روزمرّه را رها کرده، در خانه خدا اقامت گزیده، با خالق خود خلوت نموده، و روی از هر چه غیر اوست، برتافته است. بنا بر این، برکات روزه داری و اقامت در مسجد نیز بر آثار ذکر، افزوده مى شود و به عبارتى، یاد خدا عمق بیشتری در جان پیدا می کند و طبعاً برکات مضاعفی نصیب معتکف مى گردد.

در فصل ششم، که پایان بخش این فرهنگ نامه است، ره نمودهایی ارائه شده که اهتمام به آنها، موجب تقویت آثار اعتکاف است، مانند: کثرت ذکر و استغفار، اُنس با خداوند سبحان و کتاب خدا، اُنس با کتاب هایی که معرفت دینی انسان را تقویت می کنند.

در ادامه این فصل، به سحرخیزی و نافله شب، اعمال ویژه ماه رجب، و شماری از زیباترین و پرمحتواترین دعاها و مناجات‌های رسیده از اهل بیت علیهم السّلام اشاره شده که موجب بهره گیری بیشتر از برکات اعتکاف اند.

در باره دعاها و اعمالی که در فصل ششم آمده، چند نکته شایان توجّه است:

1. انجام همه اعمالی که در این فصل آمده، ضروری نیست؛ بلکه هدف از آوردن آنها این است که معتکف بتواند متناسب ترین آنها با حال خود را انتخاب کند. آنچه مهم و مؤثّر است، این است که اعمالِ یاد شده با نشاط و حضور قلب انجام شوند. از این رو، کسانی که با زبان عربی آشنا نیستند، بهتر است از متن فارسی دعاها نیز استفاده کنند.
2. ذکر اعمال ویژه ماه رجب در این فصل، به دلیل استقبال عمومی از اعتکاف در این ماه است.
3. بجز اعمال ویژه ماه رجب، اهتمام به تداوم بهره گیری از سایر برنامه‌هایی که در این فصل آمده بویژه تقیّد به سحرخیزی و نافله شب، در طول سال، موجب استمرار و تقویت نورانیت حاصل از اعتکاف خواهد گردید.

منابع مقاله

پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه (حدیث نت)