رساله ذکریه: تفاوت میان نسخه‌ها

۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۴
جز
جایگزینی متن - 'اهل بیت' به 'اهل‌بیت'
جز (جایگزینی متن - 'ی های ' به 'ی‌های ')
جز (جایگزینی متن - 'اهل بیت' به 'اهل‌بیت')
 
خط ۲۷: خط ۲۷:
''' رساله ذکریه''' نوشته‌ی شیخ کامل [[همدانی، سید علی بن شهاب‌الدین|امیر سیّد علی همدانی]] عارف قرن هشتم هجری است. ذکر از مهمترین مسائل مربوط به عارفان است که زمینه و اصلی قرآنی دارد و قهراً با همین عنوان شاید چندین رساله‌ی دیگر وجود داشته باشد که دیگر عارفان نوشته‌اند. مصحح این رساله پیش از این تصحیح خود در خصوص ذکر آثاری را خلق کرده بود، به مانند [[تجلی ذکر در آینه‌ی وحی]]، [[یاد خدا]] و [[در هندسه‌ی یاد]].  
''' رساله ذکریه''' نوشته‌ی شیخ کامل [[همدانی، سید علی بن شهاب‌الدین|امیر سیّد علی همدانی]] عارف قرن هشتم هجری است. ذکر از مهمترین مسائل مربوط به عارفان است که زمینه و اصلی قرآنی دارد و قهراً با همین عنوان شاید چندین رساله‌ی دیگر وجود داشته باشد که دیگر عارفان نوشته‌اند. مصحح این رساله پیش از این تصحیح خود در خصوص ذکر آثاری را خلق کرده بود، به مانند [[تجلی ذکر در آینه‌ی وحی]]، [[یاد خدا]] و [[در هندسه‌ی یاد]].  


نویسنده‌ی رساله از مشایخ بزرگ مکتب کبرویه و از خلفای شیخ [[نجم‌الدین کبری، احمد بن عمر|نجم‌الدین کبری]] است که در دوره‌ی خود منشأ اثر بوده و در سفری که به هند و کشمیر و پاکستان داشته است مردم آن دیار را در آن زمان به اسلام مشتاق کرده و مسلمانی را به ایشان هدیه نمود که اکنون مسلمانیِ خود را وامدار حضور و تعلیمات و اخلاق و مرام اویند. ضمن این که وی شیعه بوده و ارادتی تام و تمام به اهل بیت نبوی داشته است که در نوشته‌ها و نیز در اشعار او وجود دارد.
نویسنده‌ی رساله از مشایخ بزرگ مکتب کبرویه و از خلفای شیخ [[نجم‌الدین کبری، احمد بن عمر|نجم‌الدین کبری]] است که در دوره‌ی خود منشأ اثر بوده و در سفری که به هند و کشمیر و پاکستان داشته است مردم آن دیار را در آن زمان به اسلام مشتاق کرده و مسلمانی را به ایشان هدیه نمود که اکنون مسلمانیِ خود را وامدار حضور و تعلیمات و اخلاق و مرام اویند. ضمن این که وی شیعه بوده و ارادتی تام و تمام به اهل‌بیت نبوی داشته است که در نوشته‌ها و نیز در اشعار او وجود دارد.


مصحح کتاب با شناخت وسیعی که از مشایخ طریقت کبرویه دارد و در این باره مرجعی کامل است در خصوص مذهب [[همدانی، سید علی بن شهاب‌الدین|امیر علی همدانی]] می‌گوید: امیر علی مذهبی شیعی و دوازده امامی ‌داشته و آثار او هم مؤیّد این مطلب است و گذشته از او؛ سلسله‌ی کبرویه از ابتدا تا انتها دارای مشایخی شیعی بوده و از مروّجان راستین تشیّع در جوامع اسلامی ‌به حساب می‌آیند این جریان فکری را آثارشان که خوشبختانه موجود است تأیید می‌کند<ref>مقدّمه، ص 13</ref>.  همچنین در همین مقدّمه سه رباعی از شیخ درج شده که در هر سه می‌توان شیعه بودن شیخ را به وضوح دید<ref>مقدّمه، ص 12</ref>. در عین حال وی رساله‌ای هم دارد تحت عنوان [[السبعین فی فضائل امیرالمؤمنین]] که می‌تواند تأییدی دیگر بر این باور بوده باشد.
مصحح کتاب با شناخت وسیعی که از مشایخ طریقت کبرویه دارد و در این باره مرجعی کامل است در خصوص مذهب [[همدانی، سید علی بن شهاب‌الدین|امیر علی همدانی]] می‌گوید: امیر علی مذهبی شیعی و دوازده امامی ‌داشته و آثار او هم مؤیّد این مطلب است و گذشته از او؛ سلسله‌ی کبرویه از ابتدا تا انتها دارای مشایخی شیعی بوده و از مروّجان راستین تشیّع در جوامع اسلامی ‌به حساب می‌آیند این جریان فکری را آثارشان که خوشبختانه موجود است تأیید می‌کند<ref>مقدّمه، ص 13</ref>.  همچنین در همین مقدّمه سه رباعی از شیخ درج شده که در هر سه می‌توان شیعه بودن شیخ را به وضوح دید<ref>مقدّمه، ص 12</ref>. در عین حال وی رساله‌ای هم دارد تحت عنوان [[السبعین فی فضائل امیرالمؤمنین]] که می‌تواند تأییدی دیگر بر این باور بوده باشد.
خط ۶۵: خط ۶۵:
مصحح در ادامه‌ی مقدّمه‌ی خود به دقّت و زیبایی از حقیقت ذکر در قرآن با استشهاد کامل به آیات سخن می‌گوید و زمینه ساز بحث رساله می‌شود تا خواننده بداند که اصل رساله ذکریّه هم چیزی بیرون از همین آیات نیست، زیرا شیخ و دیگر مشایخ عارف در ذکر مرادشان آیات قرآن، تبیین و تفهیم آن است. مصحح غیر از آیات قرآن در دو بخش دیگر به اختصار از ذکر سخن می‌گوید، یکی از دید حدیث و کلام معصوم و یکی هم از منظر کلام عارفان. در احادیث معصومان از منابعی چون: [[الکافی]]، [[غرر الحكم و درر الكلم|غرر الحکم]]، [[وسائل الشیعه]]، [[مستدرک الوسائل]] و [[عوالي اللئالي العزيزية في الأحاديث الدينية|عوالی اللآلی]] استفاده کرده است. و در کلام عارفان به منابع زیادی رجوع کرده و اسناد را معرّفی نموده، که برای نمونه می‌توان به [[رساله قشیریه]]، [[التعرّف]]، [[شرح التعرف لمذهب التصوف (تصحیح محمد روشن)|شرح تعرف]]، [[أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي سعيد|اسرار التوحید]]، و برخی دیگر اشاره کرد.
مصحح در ادامه‌ی مقدّمه‌ی خود به دقّت و زیبایی از حقیقت ذکر در قرآن با استشهاد کامل به آیات سخن می‌گوید و زمینه ساز بحث رساله می‌شود تا خواننده بداند که اصل رساله ذکریّه هم چیزی بیرون از همین آیات نیست، زیرا شیخ و دیگر مشایخ عارف در ذکر مرادشان آیات قرآن، تبیین و تفهیم آن است. مصحح غیر از آیات قرآن در دو بخش دیگر به اختصار از ذکر سخن می‌گوید، یکی از دید حدیث و کلام معصوم و یکی هم از منظر کلام عارفان. در احادیث معصومان از منابعی چون: [[الکافی]]، [[غرر الحكم و درر الكلم|غرر الحکم]]، [[وسائل الشیعه]]، [[مستدرک الوسائل]] و [[عوالي اللئالي العزيزية في الأحاديث الدينية|عوالی اللآلی]] استفاده کرده است. و در کلام عارفان به منابع زیادی رجوع کرده و اسناد را معرّفی نموده، که برای نمونه می‌توان به [[رساله قشیریه]]، [[التعرّف]]، [[شرح التعرف لمذهب التصوف (تصحیح محمد روشن)|شرح تعرف]]، [[أسرار التوحيد في مقامات الشيخ أبي سعيد|اسرار التوحید]]، و برخی دیگر اشاره کرد.


متن رساله ذکریه با حمد و ستایش خداوند و درود بر پیامبر و اهل بیت او آغاز می‌شود. آنگاه با اشاره به ماجرای الست بحث را آغاز می‌کند و در ادامه با استناد به آیه‌ی «فمنهم ظالم لنفسه و منهم مقتد و منهم سابق بالخیرات» که در سوره فاطر آیه 32 آمده به سه گروه اشاره می‌کند که عبارتند از:
متن رساله ذکریه با حمد و ستایش خداوند و درود بر پیامبر و اهل‌بیت او آغاز می‌شود. آنگاه با اشاره به ماجرای الست بحث را آغاز می‌کند و در ادامه با استناد به آیه‌ی «فمنهم ظالم لنفسه و منهم مقتد و منهم سابق بالخیرات» که در سوره فاطر آیه 32 آمده به سه گروه اشاره می‌کند که عبارتند از:
# گروه اوّل، ظالمان سرگشته‌ی مثبور و غافلان بیچاره‌ی مغرور بودند... <ref>متن، ص 36</ref>.  
# گروه اوّل، ظالمان سرگشته‌ی مثبور و غافلان بیچاره‌ی مغرور بودند... <ref>متن، ص 36</ref>.  
# گروه دوّم، مقتصدان اصحاب یمین بودند که قدم همیت بر مراتع بهیمی‌فراتر نهادند و در طلب حیات طیبه و صفای... <ref>متن، ص 37</ref>.  
# گروه دوّم، مقتصدان اصحاب یمین بودند که قدم همیت بر مراتع بهیمی‌فراتر نهادند و در طلب حیات طیبه و صفای... <ref>متن، ص 37</ref>.