الرحلة العياشية

الرحلة العياشية 1661-1663م
پدیدآوران	ع‍ی‍اش‍ی‌، ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د (نويسنده) فاضلی، سعید (محقق) فاضلی، سعید (مقدمه‌نويس) قرشی، سلیمان (محقق) قرشی، سلیمان (مقدمه‌نويس)
ناشر	دار السويدي
مکان نشر	امارات - ابوظبی
سال نشر	2006م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	2
کد کنگره	/ع9ر3 35/57 DS
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الرحلة العياشية، تألیف ابوسالم عبدالله بن محمد عیاشی، سفرنامه نویسنده به شهرهای طرابلس، قاهره، مکه و مدینه و شرح اوضاع آنها در سال‌های 1661 تا 1663م، است. کتاب، در دو جلد با مقدمه و تحقیق سعید فاضلی و سلیمان قرشی منتشر شده است.

این کتاب را می‌توان دیوان علم و ادب، دفتر تاریخ و تصوف و کتاب اخبار و آثار دانست. این کتاب نسبت به دیگر کتب و سفرنامه‌ها و مصادر یگانه است؛ چراکه مشتمل بر نصوص، نامه‌ها، اجازات و منقولات و سخنان کتبی است که جز در این کتاب موسوعی نیامده است. همچنان‌که مشتمل بر شرح ‌حال اعلامی است که جز در این سفرنامه ذکر نشده است. لذا پرده از تعدادی از رجال، مکان‌ها، زوایا و راه‌ها، اشعار و اخبار، گنجینه و کتابخانه‌ها، وقایع و حوادث و ویژگی‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و جغرافیایی قرن یازدهم هجری برمی‌دارد‏

عیاشی در سفرنامه‌اش به آنچه دیگر سفرنامه‌نویسان انجام داده‌اند، بسنده نکرده، بلکه سفرش را به‌سوی قدس شریف ادامه داده تا با بزرگان آن دیار ملاقات و با افکار و مجالس و مزارات آنجا آشنا شود؛ لذا در سفر به غزه، رمله، بیت‌المقدس و الخلیل با بسیار از شخصیت‌ها دیدار کرده و از کتب و افکار آنها اطلاع یافته و با گرایش‌های متعدد اعتقادی و تصوفی مواجه شده است. البته او در سفر خویش به مدت هفت ماه در مدینه منوره اقامت گزید و علوم و معارف را فراگرفت و با افکار و عقاید مختلف مواجه گردید.

از جمله انحرافاتی که عیاشی در سفرنامه‌اش به آن اشاره کرده، بدعت‌ها و تضییع اموال است که در بین اهالی تونس رایج بوده است: «در آن شب، زن ثروتمندی از اهل تونس مرد. آن زن کجاوه بلندی داشت که در آن حمل می‌شد؛ پس چون مرد، کندن قبرش را بزرگ گرفتند و او را با کجاوه در آن دفن کردند. این در واقع غلو و بدعت و تضییع مال بود؛ چراکه کجاوه قیمتی بود. در مراسم دفن او امیر سواران تونس و بزرگان حضور داشتند و هیچ‌یک از ایشان، از این کار منع نکردند».

منابع مقاله

1. مقدمه کتاب.
2. قوراری، سلیمان، «مظاهر التعدد الثقافي في الرحلة العيّاشيّة للبقاع الحجازية للشيخ عبدالله بن محمد العياشي»، جيل الدراسات الأدبية و الفكرية، السنة 2016، العدد 21، ص159 تا 174.