درآمدی بر مبانی کلامی تاریخ‌نگاری اسلامی

درآمدی بر مبانی کلامی تاریخ‌نگاری اسلامی
پدیدآوران	صادقی کاشانی، مصطفی (نویسنده)
ناشر	پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۷ش
شابک	‎0-249-298-600-978
موضوع	تا‌ریخ‌نویسی‌ اسلامی‌
کد کنگره	DS۳۵/۶۳/ص۲د۴‏

درآمدی بر مبانی کلامی تاریخ‌نگاری اسلامی تألیف مصطفی صادقی کاشانی، دانش کلام و تاریخ، ارتباط عمیق و تنگاتنگی با هم دارند. متکلمان برای اثبات برخی گزاره‌های کلامی به تاریخ مراجعه می‌کنند و عقلی بودن کلام می‌تواند به رد برخی گزارش‌های تاریخی منجر شود. جنبه‌ی دیگر رابطه‌ی این دو علم در تاثیر پذیری مورخان از کلام و عقاید است. کتاب حاضر در پی آن است که با مقایسه‌ی مبانی کلامی یا اعتقادات مشهور مسلمانان با گزارش‌های تاریخی نشان دهد که این مبانی و اعتقادات چگونه در تدوین تاریخ‌نگاری اسلامی تاثیر گذاشته است. نویسنده نمونه‌هایی از گزارش‌های تاریخی در منابع شیعه و اهل سنت را به عنوان شاهد بررسی کرده است. پژوهش در محدوده‌ی سه سده‌ی نخست هجری به این بررسی پرداخته و با توجه به گستردگی بحث در موضوع رابطه‌ی دو دانش کلام و تاریخ، درآمد و مقدمه‌ای بر این‌گونه مطالعات خواهد بود.

ساختار

مطالب در چهار فصل ارائه گردیده است:

فصل نخست: کلیات و مفاهیم

این فصل پیشینه‌ی تحقیق، مشکلات و محدودیت‌ها را بیان می‌کند و سپس به بررسی منابع کلامی، حدیثی و تاریخی می‌پردازد.

فصل دوم: رابطه کلام و تاریخ

گفتار اول: عرصه‌های تعامل (نیاز کلام و تاریخ به یکدیگر)

گفتار دوم: شناخت گزاره‌ی متقدم (تقدم گزاره‌های تاریخ و کلامی)

گفتار سوم: سکوت تاریخ

فصل سوم: تاریخ‌نگاری اهل سنت بر اساس مبانی کلامی

گفتار اول: عدالت صحابه (بحث کلامی و تاریخی)

گفتار دوم: عدم نصب جانشین

گفتار سوم: برتری خلفا

فصل چهارم: تاثیر عقاید شیعه در تاریخ‌نگاری

گفتار اول: کلام

گفتار دوم: احادیث اعتقادی

گفتار سوم: کلام نما

گزارش کتاب

دانش کلام و تاریخ، ارتباط عمیق و تنگاتنگی با هم دارند. متکلمان برای اثبات برخی گزاره‌های کلامی به تاریخ مراجعه می‌کنند و عقلی بودن کلام می‌تواند به رد برخی گزارش‌های تاریخی منجر شود. جنبه‌ی دیگر رابطه‌ی این دو علم در تاثیر پذیری مورخان از کلام و عقاید است. کتاب حاضر در پی آن است که با مقایسه‌ی مبانی کلامی یا اعتقادات مشهور مسلمانان با گزارش‌های تاریخی نشان دهد که این مبانی و اعتقادات چگونه در تدوین تاریخ‌نگاری اسلامی تاثیر گذاشته است. نویسنده نمونه‌هایی از گزارش‌های تاریخی در منابع شیعه و اهل سنت را به عنوان شاهد بررسی کرده است. پژوهش در محدوده‌ی سه سده‌ی نخست هجری به این بررسی پرداخته و با توجه به گستردگی بحث در موضوع رابطه‌ی دو دانش کلام و تاریخ، درآمد و مقدمه‌ای بر اینگونه مطالعات خواهد بود.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران