۱۵٬۰۱۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - '| کد مؤلف = AUTHORCODE' به '| کد مؤلف =AUTHORCODE'
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - '| کد مؤلف = AUTHORCODE' به '| کد مؤلف =AUTHORCODE') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
| اساتید = ابن خالویه، ابوعلى فارسى، ابوسعید سیرافى، على بن عیسى رمانى، ابوعبید مرزبانى، ابوحفص کتانى؛ | | اساتید = ابن خالویه، ابوعلى فارسى، ابوسعید سیرافى، على بن عیسى رمانى، ابوعبید مرزبانى، ابوحفص کتانى؛ | ||
| مشایخ = | | مشایخ = | ||
| معاصرین = ابوالحسن مغربى، الحاکم بامرالله، ابوعبدالله حسین بن جوهر، خوله دختر سعدالدوله، ابوالقاسم مغربى، بوالفرج زَهْرجى، ابوالعلاء | | معاصرین = ابوالحسن مغربى، الحاکم بامرالله، ابوعبدالله حسین بن جوهر، خوله دختر سعدالدوله، ابوالقاسم مغربى، بوالفرج زَهْرجى، [[ابوالعلاء معری]]، نصرالدوله احمد بن مروان؛ | ||
| شاگردان = | | شاگردان = | ||
| اجازه اجتهاد از = | | اجازه اجتهاد از = | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
| امضا = | | امضا = | ||
| کد مؤلف = AUTHORCODE97789AUTHORCODE | | کد مؤلف =AUTHORCODE97789AUTHORCODE | ||
}} | }} | ||
''' ابن قارِح، ابوالحسن على بن منصور بن طالب حلبى ''' (351- ح 424ق/962-1033م)، ادیب، شاعر، راوی و نحوی، ملقب به دَوْخَلَه. | ''' ابن قارِح، ابوالحسن على بن منصور بن طالب حلبى ''' (351- ح 424ق/962-1033م)، ادیب، شاعر، راوی و نحوی، ملقب به دَوْخَلَه. | ||
==ولادت، اساتید== | ==ولادت، اساتید== | ||
وی در حلب زاده شد و در همانجا نزد ابوعبدالله ابن خالویه به فراگیری نحو پرداخت و ابن | وی در حلب زاده شد و در همانجا نزد [[ابن خالویه، حسین بن احمد|ابوعبدالله ابن خالویه]] به فراگیری نحو پرداخت و [[ابن خالویه، حسین بن احمد|ابن خالویه]]، چنانکه مى‌دانیم، از بغداد به شام و سپس به حلب رفت و چندی در آن دیار زیست. | ||
ابن | ابن قارح پس از مرگ [[ابن خالویه، حسین بن احمد|ابن خالویه]] در 370ق/980م راهى بغداد شد و به [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلى فارسى]] پیوست و به گفته خود او همه آثار [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلى]] را نزد او خواند. | ||
اما اشارت [[یاقوت حموی، یاقوت بن عبدالله|یاقوت]] مبنى بر اینکه وی از کودکى در منزل [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلى]] به خدمت مشغول بوده، درست نمى‌نماید. زیرا [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلى فارسى]] در 341ق به حلب نزد سیف‌الدوله رفت و در 347ق، یعنى 4 سال قبل از ولادت ابن قارح، حلب را به قصد شیراز ترک کرد و متجاوز از 20 سال در آنجا به سر برد. در این صورت وی، در دوران کودکى و حتى آغاز جوانى ابن قارح در شیراز اقامت داشته است. برهمین اساس مى‌توان گفت، ابن قارح پس از بازگشت ابوعلى به بغداد - که با توجه به آنچه گفته شد، باید همان حدود 370ق باشد - برای نخستین بار به ملازمت وی در آمده است. | |||
ابن قارح چنانکه خود تصریح کرده است در بغداد از مجالس درس علمای آن روز، از جمله [[سیرافی، حسن بن عبدالله|ابوسعید سیرافى]]، [[رمانی، علی بن عیسی|على بن عیسى رمانى]]، [[مرزبانی، محمد|ابوعبید مرزبانى]] و [[ابوحفص کتانى]] بهره برد. | |||
==پیشه، سفرها== | ==پیشه، سفرها== | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۱: | ||
ابن قارح تا پایان عمر ازدواج نکرد. | ابن قارح تا پایان عمر ازدواج نکرد. | ||
==مذهب== | ==مذهب== | ||
درباره مذهب او نیز چیزی دانسته نیست. اما از مقدمه رساله الغفران و ستایش‌های ابوالعلاء معری از او و نیز متن رساله‌اش که آکنده از مدح و ستایش رسول اکرم (ص) و بیان فضایل اصحاب او و استشهاد به آیات قرآن و اظهار تنفر نسبت به زنادقه و بى‌دینان است، چنین برمى‌آید که ظاهراً به اساس شریعت پای بند بوده است. اما طه حسین با قاطعیت و تأکید بسیار او را زندیق محض و مى‌خواره‌ای حریص دانسته است. | درباره مذهب او نیز چیزی دانسته نیست. اما از مقدمه رساله الغفران و ستایش‌های [[ابوالعلاء معری]] از او و نیز متن رساله‌اش که آکنده از مدح و ستایش رسول اکرم(ص) و بیان فضایل اصحاب او و استشهاد به آیات قرآن و اظهار تنفر نسبت به زنادقه و بى‌دینان است، چنین برمى‌آید که ظاهراً به اساس شریعت پای بند بوده است. اما طه حسین با قاطعیت و تأکید بسیار او را زندیق محض و مى‌خواره‌ای حریص دانسته است. | ||
==شعر== | ==شعر== | ||
| خط ۹۲: | خط ۷۹: | ||
==وفات== | |||
تاریخ و محل درگذشت وی را هیچ یک از مورخان ذکر نکرده‌اند، اما مرگ وی احتمالاً در حدود 424ق در حلب اتفاق افتاده است. | |||
==آثار== | ==آثار== | ||
1. «رساله» ابن قارح، | 1.«رساله» ابن قارح، | ||
وی همه شهرت خود را مدیون نامه‌ای است که در اواخر عمر به ابوالعلاء معری نوشته است. درباره انگیزه نگارش این نامه خود وی مى‌گوید؛ ابوالفرج زهرجى نامه‌ای خطاب به ابوالعلاء معری مى‌نویسد و از ابن قارح مى‌خواهد تا آن را به ابوالعلاء تسلیم کند. در بین راه دزدان همه دارایى او، از جمله نامه را به سرقت مى‌برند. ابن قارح درپى عذرخواهى و اظهار تأسف، نامه‌ای به ابوالعلاء مى‌نویسد و در ضمن آن پرسش‌هایى نیز مطرح مى‌کند و از او مى‌خواهد تا نامه او را بى‌پاسخ نگذارد. ابوالعلاء نیز در جواب آن، رساله الغفران را مى‌نگارد. | وی همه شهرت خود را مدیون نامه‌ای است که در اواخر عمر به [[ابوالعلاء معری]] نوشته است. درباره انگیزه نگارش این نامه خود وی مى‌گوید؛ ابوالفرج زهرجى نامه‌ای خطاب به [[ابوالعلاء معری]] مى‌نویسد و از ابن قارح مى‌خواهد تا آن را به ابوالعلاء تسلیم کند. در بین راه دزدان همه دارایى او، از جمله نامه را به سرقت مى‌برند. ابن قارح درپى عذرخواهى و اظهار تأسف، نامه‌ای به ابوالعلاء مى‌نویسد و در ضمن آن پرسش‌هایى نیز مطرح مى‌کند و از او مى‌خواهد تا نامه او را بى‌پاسخ نگذارد. ابوالعلاء نیز در جواب آن، رساله الغفران را مى‌نگارد. | ||
ابن قارح نامه خود را با حمد و ثنای پروردگار و اظهار شوق و تمایل به دیدار ابوالعلاء آغاز کرده و سپس زبان به انتقاد از ادبا و شعرایى چون بشار بن برد، متنّبى، ابن راوندی، ابن رومى، ابوتمام، حلاج و دیگران گشوده و بى‌اعتنایى ایشان نسبت به امور دین و هوسرانى و مى‌گساری‌های آنان را مورد نکوهش قرار داده و آنان را مخلد در آتش جهنم دانسته است. | ابن قارح نامه خود را با حمد و ثنای پروردگار و اظهار شوق و تمایل به دیدار ابوالعلاء آغاز کرده و سپس زبان به انتقاد از ادبا و شعرایى چون بشار بن برد، متنّبى، ابن راوندی، ابن رومى، ابوتمام، حلاج و دیگران گشوده و بى‌اعتنایى ایشان نسبت به امور دین و هوسرانى و مى‌گساری‌های آنان را مورد نکوهش قرار داده و آنان را مخلد در آتش جهنم دانسته است. | ||
سپس از ابوالعلاء درباره زندقه، تصوف، فقه، نحو و امور دین استفسار کرده، پس از شرح مختصری از زندگى خود و شکوه از روزگار، نامه‌اش را به پایان مى‌برد. | سپس از [[ابوالعلاء معری، احمد بن عبدالله|ابوالعلاء]] درباره زندقه، تصوف، فقه، نحو و امور دین استفسار کرده، پس از شرح مختصری از زندگى خود و شکوه از روزگار، نامه‌اش را به پایان مى‌برد. | ||
ابوالعلاء در رساله الغفران ابتدا او را در یک سفر رؤیایى به عالم آخرت برده، با سیر و سیاحتى در اطراف بهشت و جهنم به دیدار شعرا و ادبایى که ابن قارح اهل دوزخ خوانده بود، مى‌برد و او برخلاف انتظار، آنان را در بهشت مى‌یابد. بدین‌سان ابوالعلاء با استهزاء به او یادآور مى‌شود که اینگونه مسائل عمیق‌تر از آن است که او مى‌پندارد. پس از آن در بخش دیگر رساله | [[ابوالعلاء معری، احمد بن عبدالله|ابوالعلاء]] در [[رسالة الغفران: کتاب بخشش|رساله الغفران]] ابتدا او را در یک سفر رؤیایى به عالم آخرت برده، با سیر و سیاحتى در اطراف بهشت و جهنم به دیدار شعرا و ادبایى که ابن قارح اهل دوزخ خوانده بود، مى‌برد و او برخلاف انتظار، آنان را در بهشت مى‌یابد. بدین‌سان [[ابوالعلاء معری، احمد بن عبدالله|ابوالعلاء]] با استهزاء به او یادآور مى‌شود که اینگونه مسائل عمیق‌تر از آن است که او مى‌پندارد. پس از آن در بخش دیگر [[رسالة الغفران: کتاب بخشش|رساله الغفران]]، [[ابوالعلاء معری، احمد بن عبدالله|ابوالعلاء]] به پرسش‌هایى که وی در نامه‌اش مطرح ساخته و صرفاً مباحثى کلامى، فلسفى و لغوی است، پاسخ مى‌گوید. | ||
«رساله» ابن قارح که ویژگی‌های نثر آن روزگار را در بردارد، در قالب عباراتى مسجع و گاه فنى نگارش یافته است. | «رساله» ابن قارح که ویژگی‌های نثر آن روزگار را در بردارد، در قالب عباراتى مسجع و گاه فنى نگارش یافته است. | ||
این «رساله» در مجموعه رسائل البلغاء، به کوشش محمد کردعلى در قاهره (1331ق/ 1913م) به چاپ رسیده است. همچنین کامل کیلانى آن را در جزء سوم رساله الغفران در 1925م و عائشه عبدالرحمان در 1963 و 1969م ضمن همان رساله در قاهره به چاپ رسانده‌اند. | این «رساله» در مجموعه رسائل البلغاء، به کوشش [[کردعلی، محمد|محمد کردعلى]] در قاهره (1331ق/ 1913م) به چاپ رسیده است. همچنین کامل کیلانى آن را در جزء سوم رساله الغفران در 1925م و عائشه عبدالرحمان در 1963 و 1969م ضمن همان رساله در قاهره به چاپ رسانده‌اند.<ref>فاتحى نژاد، عنایت‌الله؛ حجت جلالى، عباس، ج4، ص432-431</ref>. | ||
<ref>فاتحى نژاد، عنایت‌الله؛ حجت جلالى، عباس، ج4، ص432-431</ref>. | |||
| | ||
| خط ۱۱۸: | خط ۱۰۶: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
فاتحى نژاد، عنایت‌الله؛ حجت جلالى، عباس، | فاتحى نژاد، عنایت‌الله؛ حجت جلالى، عباس، دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائر‌ةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377. | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رسائل البلغاء]] | |||
[[رسالة الغفران]] | |||
[[رسالة الغفران: کتاب بخشش]] | |||
[[جدید في رسالة الغفران]] | |||
[[رده:زندگی‌نامه]] | [[رده:زندگی‌نامه]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 آبان 1402]] | ||
[[رده:فاقد کد پدیدآور]] | [[رده:فاقد کد پدیدآور]] | ||