زلال العيون (شرح عيون أخبار الرضا عليه‌السلام)

زلال العيون (شرح عيون أخبار الرضا عليه السلام)
پدیدآوران	حسینی عاملی قزوینی، محمد شفیع بن بهاء الدین (نويسنده) عرب‌پور، ابراهیم (مصحح) ابن‌بابویه، محمد بن علی ( نويسنده)
عنوان‌های دیگر	عیون اخبار الرضا(ع). شرح
ناشر	آستان قدس رضوی. بنياد پژوهشهای اسلامى
مکان نشر	ایران - مشهد مقدس
سال نشر	1393ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-971-888-0
موضوع	علی بن موسی(ع)، امام هشتم، 153 - 203ق. - احادیث - ابن بابویه، محمد بن علی، 311 - 381ق. عیون أخبار الرضا(ع) -- نقد و تفسیر - احادیث شیعه - قرن 4ق.
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	1393 904213ع2الف 129 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

زلال العيون (شرح عيون أخبار الرضا(ع))، اثر سید محمدشفیع حسینی عاملی قزوینی، شرحی است بر کتاب «عيون أخبار الرضا(ع)» تألیف شیخ صدوق (ح 305-381/ ح 917-991م) که با مقدمه، تصحیح و تعلیقات ابراهیم عرب‌پور، منتشر شده است.

این کتاب، ترجمه و شرح برخی از روایات «عيون أخبار الرضا(ع)» است. مقدمه مؤلف در سبب تألیف کتاب و شرح حال مختصری از صاحب بن عباد است. سپس با عناوین «ترجمه» و «شرح»، به توضیح و شرح کتاب پرداخته شده است. همچنین مؤلف عنوان‌های هر مبحث را در حاشیه مرقوم فرموده است.

نثر کتاب حاضر، پخته و دلربا است، اما در مواردی که به ترجمه و نقل حوادث می‌پردازد، متن، ساده و روان و بی‌پیرایه می‌گردد. اما نثر ستایشی او مصنوع بسیار عالی است و قدرت ادبی مؤلف و احاطه او به لغت، شعر و ادب فارسی و عربی را نشان می‌دهد و تسلط وی را به دانش‌های مختلف آن روزگار چون تفسیر، حدیث، علوم غریبه، نجوم و... می‌رساند و پیروی او از سنت رایج آن روزگار را روشن می‌کند. وی کتاب را به آرایه‌های ادبی مزین کرده است. قصد او نگارش شرحی به طرز محدثان است با احساسات لطیف، به زبان آهنگین و ادیبانه؛ بدین جهت در آن از صنایع سجع، جناس، تشبیه و استعاره، به‌‌فراوانی، اما به‌استادی، بهره برده و ظاهر سخن را با صنایع ادبی به‌زیبایی آراسته و آهنگین و ادیبانه نموده است. تشبیه و استعاره مایه‌های تخیلی و شاعرانه به کلام او بخشیده است. باوجود این محاسن، بعضی جمله‌ها متکلفانه یا طولانی است و گاهی تشبیهات یا اصطلاحات و تعبیراتی استفاده شده که پسند ذایقه سخن‌سنجان و ادیبان امروزی نمی‌باشد؛ به‌ویژه در بخش ترجمه متن. به‌هرحال اگر سبک نگارش کتاب، در حد عالی نیست، از لطف هم خالی نیست. مؤلف در جای‌جای متن به آیات و احادیث و اقوال محدثان و مفسران شیعی و اشعار نغز و حکیمانه فارسی و عربی و ضرب‌المثل‌ها، استشهاد کرده است.

در مقدمه مفصل و مفیدی که مصحح به ابتدای کتاب افزوده، ابتدا شرح حال مفصلی از شارح (با عنوان مؤلف کتاب) ارائه گردیده و سپس، ویژگی‌های نگارشی کتاب، بیان شده است.

منابع مقاله

مقدمه مصحح.