التعريف في الأنساب و التنويه لذوي الأحساب

التعريف في الأنساب و التنويه لذوي الأحساب
پدیدآوران	اشعری قرطبی، احمد بن محمد (نويسنده) ظلام، سعد عبدالمقصود (محقق)
ناشر	دار المنار
مکان نشر	[بی جا] - [بی جا]
سال نشر	13سده
چاپ	1
شابک	‎-
موضوع	اشراف - نسب نامه - اعراب - نسب نامه - نسب شناسی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	1 ‎‏/‎‏الف‎‏5‎‏ت‎‏7 25 CS
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

التعريف في الأنساب و التنويه لذوي الأحساب، تألیف احمد بن محمد بن ابراهیم اشعری یمنی قرطبی (متوفی حدود 550ق)، کتابی است در علم انساب که نویسنده آن را از منابع دیگر گرد آورده است. کتاب با مقدمه و تحقیق سعد عبدالمقصود ظلام منتشر شده است.

این اثر مختصرِ «الأنساب» سمعانی است و التعريف بالأنساب را زیر عنوان کتاب دیگرش «اللباب في معرفة الأنساب» تلخیص کرد. زندگی‌ وی توسط سعد عبدالمقصود ظلام‌ در‌ مقدمه‌ آمده است.

صاحب «كشف الظنون» درباره این کتاب چنین نوشته است: «کتاب التعريف في الأنساب و التنويه لذوي الأحساب... کتابی مختصر به قلم ابوالحسن احمد بن محمد بن ابراهیم اشعری است که در آن مجموعه‌ای از مصنفات در علم انساب را گرد آورده است». از جمله آثاری که نویسنده از آنها نقل کرده «الإنباه علی قبائل الرواة» ابن عبدالبر است.

اشعری کتاب را در قالب «فصل... نسب...» به رشته تحریر درآورده است. این کتاب به اجداد پیامبر اکرم(ص) و دیگر شخصیت‌های عرب پرداخته است‏. کتاب با ذکر اولاد شیث بن آدم به پایان آمده است.

امتیازات

1. این کتاب مشتمل بر عناصری از انساب است که دیگران آنها را درک نکرده‌اند؛ به‌عنوان مثال ابن حزم صاحب الجمهره در سال 456ق، وفات یافت. او خود در الجمهره می‌گوید: در عصر القائم‌بأمرالله زندگی می‌کرده... عبدالله ابوجعفر القائم‌بامرالله امیرالمؤمنین و هم‌اکنون خلیفه است. القائم در ذی‌الحجه سال 422ق، به خلافت رسید و تا 13 شعبان 467ق، خلیفه بود. اما اشعری (نویسنده این کتاب) تا حدود سال 550ق، زنده بود و بعد از ابن حزم تا حدود یک‌صد سال زنده بود. بنابراین دائره اطلاعات او نسبت به انساب قبایل و عشایر عرب کامل‌تر و وسیع‌تر است.
2. اشعری همچنین شناخت کاملی نسبت به دگرگونی اسماء و لهجه‌ها و گردش آن در لهجه‌های مختلف دارد؛ او در ذکر نسب اشعر از قبیله «یتبع» یاد می‌کند و برای آن لهجه‌های ازد، لخم، عدنان و بجیله را مطرح می‌کند و در هرکدام اسامی را نقل می‌کند. سپس به‌دقت اشتباه شدن این اسامی با اسامی لهجه‌های دیگر را مورد بررسی قرار می‌دهد.

منابع مقاله

1. مقدمه محقق.
2. نجفی، محمد‌جواد، «نسب‌شناسی در دوره اسلامی»، تاریخ اسلام، بهار 1382، شماره 13، ص5 تا 44:

https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/90678